Što zdaryłasia i što viadoma pra hetych zamiežnikaŭ?
Całkam kantralavany Rasijaj «sud DNR» — utvareńnia na ziemlach Ukrainy, zachoplenych Rasijaj — «prysudziŭ» da śmiarotnaha pakarańnia troch ukrainskich vajskoŭcaŭ zamiežnaha pachodžańnia.
Rasijanie zajavili, što pałonnyja «mohuć abskardzić pastanovu» i «prasić ab litaści». Zamiežnym abaroncam Ukrainy dali miesiac na «abskardžańnie rašeńnia».
Pa zakonach Ukrainy na zamiežnych hramadzian, jakija słužać u šerahach Uzbrojenych Sił Ukrainy, raspaŭsiudžvajecca pravavy status kambatantaŭ. Hety status nadzialaje ich pravam na abychodžańnie ź imi jak z vajennapałonnymi, kali jany patrapili ŭ ruki voraha. Heta značyć, što jany abaronieny Ženieŭskaj kanviencyjaj. Chacia raniej zachodnija vydańni paviedamlali pra vypadki, kali navat ukraincaŭ, što słužać va ŭkrainskaj armii i zdavalisia ŭ pałon, rasijanie karali śmierciu. Heta — surjoznaje parušeńnie mižnarodnaha prava.
Šon Piner, Ejden Eślin, a taksama Saadun Brahim — hramadzianie inšych krain (Brytanii i Maroka), ale jany nie pryjechali va Ukrainu niadaŭna, a ŭžo daŭno intehravanyja va ŭkrainskaje hramadstva. Jany aficyjna słužyli va ŭkrainskaj marskoj piachocie. Z pravavoha punktu hledžańnia jany nie najomniki. U Eślina ŭvohule jość ukrainskaje hramadzianstva.
28-hadovy Eślin z anhlijskaha Ńjuarka raniej pracavaŭ u słužbie apieki. U 2015 hodzie jon źjechaŭ u Siryju i dałučyŭsia da kurdskich atradaŭ, kab vajavać suprać «Isłamskaj dziaržavy». Paśla hetaha jon padarožničaŭ, pasialiŭsia ŭ Mikałajevie, dzie sustreŭ dziaŭčynu nastaŭnicu anhlijskaj movy ŭ navučalnym centry VMS Ukrainy, i vyrašyŭ zastacca va Ukrainie. U 2018 hodzie jon prynios prysiahu i pačaŭ słužyć u 36-j bryhadzie marskoj piachoty. Uviesnu maładyja ludzi płanavali ŭziać šlub, ale paśla rasijskaha ŭvarvańnia dziaŭčyna evakujavałasia ŭ Vienhryju, a jaje žanich zastaŭsia vajavać i trapiŭ u ruki rasijan.
Razam z Eślinym u pałonie apynuŭsia jahony siabar, 48-hadovy były brytanski vajenny Šon Piner. Paśla vojska Piner pracavaŭ u śfiery ŭtylizacyi adchodaŭ u Vialikabrytanii, ale jamu heta nadakučyła, i ŭ 2018 hodzie, jak i Eślin, jon aficyjna dałučyŭsia da ŭkrainskaj armii i słužyŭ u 36-j bryhadzie marskoj piachoty. Pinera zatrymali na Maryupalskim mietałurhičnym kambinacie imia Iljiča. Piner žanaty z ukrainkaj.
«Moj dom — heta Maryupal, tamu zaraz ja faktyčna abaraniaju svoj horad i svaju siamju», — kazaŭ vajenny ŭ studzieni, za miesiac da rasijskaha ŭvarvańnia.
21-hadovy hramadzianin Maroka Saadun Brahim 12 sakavika zdaŭsia ŭ pałon u Vałnavasie. Jon pierajechaŭ u Pałtavu ŭ 2019 hodzie. Hod vyvučaŭ ukrainskuju movu, a zatym pastupiŭ na fakultet aeradynamičnych i kaśmičnych technałohij Kijeŭskaha politechničnaha instytuta. Adnak u vyniku jon pakinuŭ vučobu, u 2021 hodzie zaklučyŭ trochhadovy kantrakt z ukrainskaj armijaj i pa rekamiendacyi brytanca Eślina trapiŭ u 36-ju bryhadu marskoj piachoty.
Hetyja ludzi nie pryjechali va Ukrainu na vajnu, a daŭno tam žyli i pajšli ŭ armiju ŭ adpaviednaści z zakonami Ukrainy. Traktavać ich jak najomnikaŭ — heta ŭsio adno što traktavać jak najomnikaŭ usich vajskoŭcaŭ, starejšych za 40 hadoŭ abo brunetaŭ.
Navošta Rasii hety pakazalny praces?
Vieteran rasijska-ŭkrainskaj vajny Stanisłaŭ Biazuška miarkuje, što rasijanie ŭ pieršuju čarhu pracujuć na ŭłasnaje infarmacyjnaje pole.
«Jany, rasijskaja prapahanda, pastajanna zajaŭlali pra najomnikaŭ. Hetyja ludzi — pieršyja zamiežniki, jaki trapili da ich u pałon. Chacia jany nie źjaŭlajucca najomnikami, a vajskoŭcami Uzbrojenych sił Ukrainy. Ale dla ŭnutranaj rasijskaj aŭdytoryi ich padajuć najomnikami. Maŭlaŭ, sapraŭdny ŭkrainski narod, nibyta, nie choča ni z kim vajavać, vajujuć tolki najomniki i nacysty».
Taksama spadar Biazuška miarkuje, što hety «sud» — instrumient cisku na Vialikabrytaniju i jaje elektarat.
«Dvoje z «asudžanych» — hramadzianie Vialikabrytanii. Jany cisnuć na Brytaniju, kab jana zajmała bolš strymanyja pazicyi ŭ padtrymcy Ukrainy», — miarkuje ekśpiert.
Treci momant — pahroza Ukrainie.
«Jość peŭnyja damoŭlenaści adnosna tych abaroncaŭ z «Azoŭstali», jakija vyjšli adtul i zaraz znachodziacca na terytoryi tak zvanych «DNR» i «ŁNR». Jany pastajanna kryčać pra toje, što treba asudzić azoŭcaŭ, što treba ich rasstralać. Dla tarhoŭ ciapier vykarystoŭvajuć hramadzian inšych krain, kab pakazać: hladzicie, my realna vypuskajem tyja ci inšyja rašeńni «sudździaŭ» i hatovyja ich vykanać», — kaža Stanisłaŭ Biazuška.
Publicyst źviaraje ŭvahu, što ŭ zamiežnikaŭ jość miesiac na toje, kab padać «skarhu».
«Heta jany, rasijanie, taksama buduć taksama vykarystoŭvać u svaich tarhach z Ukrainaj i inšymi dziaržavami. Maŭlaŭ, my hatovyja dać im zamiest śmiarotnaha pakarańnia 25 hadoŭ, a potym uklučyć ich u śpis na abmien, ale vy pavinny pajści nam na ŭstupki», — miarkuje žurnalist.
Ci moža zdarycca takaja situacyja ź biełaruskimi dobraachvotnikami?
Ukrainski žurnalist i eks-udzielnik vajny miarkuje, što ź biełarusami naŭrad ci padobny «sud» i situacyja mahčymy, navat kali jany trapiać u pałon.
«Ja dumaju, ich adrazu pieradaduć da łukašenkaŭskich siłavikoŭ, kab Łukašenka zrabiŭ pakazalny sud. Jon by dakładna chacieŭ by takich atrymać, kab zrabić pakazalnuju spravu i pakazać, što tyja ludzi, jakija pajechali va Ukrainu vajavać, potym tut u nas, u Biełarusi, chacieli takoje zrabić», — kaža žurnalist.
Spadar Biazuška ŭpeŭnieny, što kolkaść biełaruskich dobraachvotnikaŭ, jakija vajujuć za Ukrainu, pužaje Łukašenku, bo jany — padrychtavanyja bajcy, na ŭzroŭni biełaruskaha śpiecnaza, albo navat lepšym.
