Siabry Kaśpiaroviča niefarmalna raskazvali, što jaho status niezrazumieły. Maŭlaŭ, Źmicier na voli, ale nie zusim. Niekatoryja navat kazali pra chatni aryšt. Na paviedamleńnie ŭ sacsietkach sam Źmicier niečakana adkazaŭ pa-rusku, što jamu nieŭłaściva: «Ja niemnoho priboleł».
Tolki 30 červienia Kaśpiarovič zmoh vyjechać u Litvu, dzie padrabiazna raskazaŭ svaju historyju «Svabodzie».
«Ja vyrašyŭ skakać z druhoha pavierchu»
Źmitru Kaśpiaroviču 40 hadoŭ. Jon minčuk. Na praciahu 20 hadoŭ uvachodziŭ u patryjatyčnyja arhanizacyi — byŭ u «Maładym froncie», potym u partyi BNF. U 2006 hodzie atrymaŭ paŭhoda aryštu za sprobu vyviesić bieła-čyrvona-bieły ściah nad Minharvykankamam. Byŭ pryznany palitviaźniem.
Vaziŭ ekskursii pa Biełarusi. Źmicier — zaŭziaty padarožnik, jon naviedaŭ bolš za 70 krain śvietu. Paśla ŭzmacnieńnia represij žyŭ u Varšavie, ale viarnuŭsia ŭ Minsk u pieršyja dni sakavika.
«Mnie zdałosia, što paśla refierendumu moža być peŭnaja adliha, ludziej pačnuć vypuskać z turmaŭ, — raskazvaje Kaśpiarovič. — Byli peŭnyja sihnały… Chacia nie vyklučaju, što ŭsio heta ja prosta sam sabie prydumaŭ, chutčej za ŭsio, što tak i było. Ja pryjechaŭ u Minsk časova. Treba było vyrašyć peŭnyja jurydyčnyja prablemy. Litaralna praz paŭtara dnia paśla pryjezdu ŭ maju kvateru na vulicy Biady a dziasiataj ranicy sprabavali ŭvarvacca ludzi z aŭtamatami, ščytami, u maskach».
Źmicier pa siońnia dakładna nie viedaje, chto heta byŭ, HUBAZiK ci «Alfa». Spačatku, pa słovach mužčyny, jany zvanili ŭ dźviery, a potym pačali ich vyłomvać.
«Uva mnie niešta spracavała. Kaliści ja zajmaŭsia skałałažańniem; moža, zboku heta vyhladaje niejkim varjactvam, ale mnie dastatkova prosta spuścicca z kvatery na nižnija pavierchi. Nijakaha admysłovaha abstalavańnia ŭ mianie nie było. Spačatku pahrukaŭ u kvateru na trecim paviersie — tam nikoha nie było. A voś na druhim mianie puścili. Praŭda, chutka paprasili sychodzić. Ja vyrašyŭ skakać z druhoha pavierchu. Skoknuŭ na plitku, złamaŭ piatku», — raskazvaje Źmicier.
«Ja nabraŭ na Whatsapp i prapanavaŭ sustreču»
Pa słovach Kaśpiaroviča, nichto ź siłavikoŭ nie čakaŭ, što jon zmoža spuścicca z čaćviortaha pavierchu, tamu ŭnizie nikoha ź ich nie było. Źmicier raskazvaje, što ŭ maroz −2 hradusy jon byŭ basanož. Spačatku źviarnuŭsia da taksista. Raskazaŭ, što da jaho pryjšoŭ HUBAZiK, ale toj nie dapamoh. Tolki potym padvieźci Źmitra da Zialonaha Łuhu pahadziłasia niejkaja žančyna.
«Mnie zvanili, źviartalisia na vy: «Viartajciesia, vam ničoha nie budzie». Aha, vy tolki što vybili dźviery ŭ kvatery — i mnie ničoha nie budzie. Ja prybieh da svajho siabra A., jon mnie daŭ abutak, švedar. Piać dzion ja chavaŭsia ŭ jaho. U mianie byŭ varyjant nielehalna pierachodzić miažu praź les, ale jak heta zrabić z pałamanaj nahoj? U toj čas ja pierasoŭvaŭsia na vazku, a ŭ prybiralniu chadziŭ na karačkach. U vyniku ja vyrašyŭ sam vyjści na KDB, z kantaktam dapamahli znajomyja. Mnie dali numar, ja nabraŭ jaho na Whatsapp i prapanavaŭ sustreču».
Źmicier kaža, što sustreča adbyvałasia na Paŭnočnych mohiłkach. Jon pryjechaŭ tudy na aŭtamabili, supracoŭnik KDB — taksama na aŭto.
«U tym miescy šmat usialakich raźviazak, kab chutčej pasprabavać uciačy. Usio trymałasia na česnym słovie. Jon sieŭ u maju mašynu i my krychu adjechali. Faktyčna, ja skazaŭ, što nie suprać supracoŭnictva. Ničoha tady kankretnaha nie prahučała. Praź niejki čas mnie pryznačyli sustreču la kolišniaha kinateatra «Źmiena». Supracoŭnik KDB vyjšaŭ ź blizkaha ŭpraŭleńnia i znoŭ sieŭ u mašynu da mianie. Jon skazaŭ, što nie daviaraje mnie. I ŭ luby momant jany mohuć zdać mianie HUBAZiKu, ale prapanavali prajści razmovu na detektary chłuśni».
«Pytalisia, ci viedaju ja supracoŭnikaŭ zamiežnych śpiecsłužbaŭ»
Paśla hetaha, pa słovach Kaśpiaroviča, jon razam z dvuma supracoŭnikami KDB, jakija byli prystaŭlenyja da jaho ŭ jakaści achoŭnikaŭ, pajechali da jaho dadomu. Nichto nie prapanoŭvaŭ padpisać papierku ab supracoŭnictvie. Kaśpiarovič kaža, što prahučała ideja zapisacca na videa, ale jon admoviŭsia, nichto bolš nie nastojvaŭ.
«Doma ŭ mianie było dva ci try dopyty, jakija zapisvalisia na aŭdyja. Potym unačy my buchali razam z prystaŭlenymi da mianie supracoŭnikami. Dumaju, u kvatery taksama stajała prasłuchoŭvańnie. Ja kaliści ŭžo znachodziŭ u chacie «žučok», jašče raniej. Dumaŭ, što jon maleńki, a tam takaja zdarovaja štuka, jaje zakinuli ŭ takoje miesca, kudy ja nikoli nie zaziraŭ. Zrazumieła, ja moh niešta skazać, ale ničoha istotnaha dakładna nie havaryŭ. Ja ratavaŭ svajo žyćcio. Jak tam u izrailskaj armii: kali traplaješ u pałon, to maješ prava na lubyja dziejańni z metaj zachavańnia žyćcia».
Praz kolki dzion paśla hetaha adbyŭsia dopyt na palihrafie. Jak śćviardžaje Źmicier, jon prachodziŭ u hateli «Manastyrski», što ŭ Vierchnim horadzie. Padčas hetaj pracedury supracoŭnikaŭ KDB najbolš cikaviła, ci mieŭ mužčyna kantakty z zamiežnymi śpiecsłužbami.
«Ja prajšoŭ palihraf. Ja šmat z kim kamunikuju, u mianie šmat znajomych, adkul ja mahu viedać, ci chtości ź ich pracuje ŭ śpiecsłužbach. Praz paru dzion z kvatery źjechali supracoŭniki KDB, jakich da mianie prystavili. Kudy ja mahu ŭciačy z pałamanymi nahami? Adzinaje patrabavańnie da mianie było — paviedamlać pra ŭsie vychady z kvatery. Ja tak ad hetaha stamiŭsia, što pačaŭ navat hruba adkazvać, ci treba mnie paviedamlać, kali ja zachaču pamasturbavać nie ŭ chacie? Kažuć, nie, pra takoje nie treba. A voś z kim sustrakajusia i razmaŭlaju — abaviazkova. U toj čas ja śviadoma abmiežavaŭ usie svaje kantakty, kab nikoha nie padstavić».
«Lepš havaryć praŭdu»
Tym nie mienš viadoma pra zatrymańnie dvuch čałaviek, jakija dapamahali Kaśpiaroviču chavacca ad siłavikoŭ. Niekatoryja miarkujuć, što mienavita pakazańni Źmitra mahli być vyrašalnymi ŭ tych aryštach. Sam mužčyna heta abviarhaje.
«U mianie jość viersija, čamu zatrymali B. Tam mahła być ekanamičnaja historyja, dzie fihurujuć vialikija hrošy. A. prosta byŭ razam na kvatery z B. (U redakcyi jość imiony zatrymanych. — RS), kali druhoha pryjšli zatrymlivać, znajšli ŭ telefonie fotki z pratestaŭ. Nijakaha dačynieńnia da hetaha zatrymańnia ja nie maju».
Źmicier kaža, što supracoŭnikaŭ śpiecsłužbaŭ najbolš cikavili roznyja pradstaŭniki palityčnaj emihracyi.
«Mianie ŭvieś čas raspytvali pra Varšavu — Łatušku, Lavončyka, čamuści Dzijanava. Jak ja zrazumieŭ, u ich niama narmalnych ahientaŭ tam, tamu i vyrašyli — raptam sa mnoj atrymajecca. Kali b mianie pasadzili pavodle 342 artykuła, to ničoha asabliva b nie było, a tut źjaviŭsia šaniec, što ja budu sačyć za roznymi ludźmi», — kaža Źmicier.
Kali Kaśpiarovič vyjazdžaŭ aŭtobusam u Litvu, to jaho zatrymali na miažy.
«Ja byŭ u śpisach na aryšt. U mianie atrymałasia patelefanavać čałavieku ŭ KDB, jaki paabiacaŭ, što mianie «admažuć». Praz 2,5 hadziny mianie adpuścili. Kali ja pierasiek miažu, to adrazu byŭ hatovy raskazać svaju historyju žurnalistam. Havaryć praŭdu — heta najlepšaja abarona».
