Fota: lluban.by
Što takoje Usiebiełaruski narodny schod
Pavodle zakonaprajekta, Usiebiełaruski narodny schod — «vyšejšy pradstaŭničy orhan narodaŭładździa». Jon budzie vyznačać «stratehičnyja napramki raźvićcia hramadstva i dziaržavy, zabiaśpiečvaje niepachisnaść kanstytucyjnaha ładu, pierajemnaść pakaleńniaŭ i hramadzianskuju zhodu».
Pieršaje jaho pasiadžeńnie źbiare Centralnaja vybarčaja kamisija nie paźniej za 60 dzion paśla vybaraŭ deputataŭ. Ich abiaruć napraciahu adnaho dnia hałasavańnia. Kiravać Schodam da abrańnia staršyni budzie ačolnik CVK.
Maksimalnaja kolkaść delehataŭ Usiebiełaruskaha narodnaha schodu — 1200 čałaviek.
Chto ž budzie delehatam
— dziejny i byłyja prezidenty;
— pradstaŭniki zakanadaŭčaj, vykanaŭčaj (premjer-ministr, jaho namieśniki, staršyni vykankamaŭ) i sudovaj ułady;
— pradstaŭniki miascovych Savietaŭ deputataŭ;
— pradstaŭniki hramadzianskaj supolnaści. Im, pavodle zakonaprajekta, adviedziena 400 deputackich miescaŭ. Što heta za arhanizacyi, jakija zmohuć vyłučać pradstaŭnikoŭ, zakonaprajekt nie tłumačyć. Śćviardžajecca, što deputaty «ad hramadzianskaj supolnaści» buduć pradstaŭlać kožnuju vobłaść i Minsk.
Pa sutnaści hety orhan nikim nie budzie abiracca. Jaho stvareńnie vyhladaje jak sproba ŭviekaviečyć zachop ułady adnoj siłaj.
Jakija pravy buduć mieć delehaty Schodu
— atrymlivać ad dziaržaŭnych orhanaŭ, inšych arhanizacyj abo słužbovych asob infarmacyju i tłumačeńni pa pytańniach, adniesienych da ich kampietencyi;
— vyvučać hramadskuju dumku, pravodzić sustrečy z nasielnictvam i pracoŭnymi kalektyvami;
— unosić prapanovy dla razhladu na pasiadžeńniach Usiebiełaruskaha narodnaha schodu i jaho orhanaŭ.
Jakija budzie mieć paŭnamoctvy Schod
— zaćviardžać asnoŭnyja napramki ŭnutranaj i źniešniaj palityki, vajennuju daktrynu, kancepcyju nacyjanalnaj biaśpieki, a taksama prahramy sacyjalna-ekanamičnaha raźvićcia;
— zasłuchoŭvać štohadovyja pasłańni prezidenta dy premjer-ministra ab vykanańni prahram sacyjalna-ekanamičnaha raźvićcia;
— prapanoŭvać źmieny i dapaŭnieńni ŭ Kanstytucyju;
— budzie mieć pravy zakanadaŭčaj inicyjatyvy dy razhladać pytańnie ab lehitymnaści vybaraŭ.
Pasłańnie prezidenta budzie zasłuchoŭvacca biez abmierkavańnia i pryniaćcia rašeńniaŭ. Što da dakładu staršyni ŭradu, to jaho buduć abmiarkoŭvać z pryniaćciem adpaviednaha rašeńnia.
Źmiaščeńnie kiraŭnika dziaržavy
Schodu dali prava zdymać z pasady kiraŭnika dziaržavy, kali jon sistematyčna abo hruba parušaje kanstytucyju abo ŭčyniŭ dziaržaŭnuju zdrady ci inšaje ciažkoje złačynstva.
«Abvinavačvańnie musić być padtrymanaje nie mienš čym tracinaj ad poŭnaha składu Pałaty pradstaŭnikoŭ abo nie mienš čym 150 tysiačami hramadzian Biełarusi, jakija vałodajuć vybarčym pravam», — zajaŭlajecca ŭ zakonaprajekcie.
U im adznačajecca, što prapanova ab vystaŭleńni abvinavačańnia i źniaćcie kiraŭnika krainy z pasady maje być matyvavanym. Rasśledavańnie arhanizuje sam Schod. Kali na praciahu dvuch miesiacaŭ nie budzie pryniata rašeńnie ab rasśledavańni, to abvinavačańnie stračvaje siłu.
Inšyja kampietencyi
Schod moža prymać rašeńnie ab mahčymaści nakiravańnia vajskoŭcaŭ, supracoŭnikaŭ vajenizavanych arhanizacyj, inšych asob za miežy krainy «dla ŭdziełu ŭ zabieśpiačeńni kalektyŭnaj biaśpieki i dziejnaści pa padtrymańni mižnarodnaha miru i biaśpieki».
Taksama maje prava ŭvieści nadzvyčajnaje abo vajennaje stanovišča «u vypadku biaździejnaści prezidenta».
Schod moža pastanavić, što adbytyja vybary nielehitymnyja. U hetym vypadku pryznačajucca i pravodziacca paŭtornyja vybary
Jak budzie pracavać Schod
Pasiadžeńni Usiebiełaruskaha narodnaha schodu źbirajucca pravodzić nie radziej za adzin raz na hod.
Ale jon moža być sklikany na pazačarhovaje pasiadžeńnie pa inicyjatyvie prezidenta, Prezidyuma Usiebiełaruskaha narodnaha schodu, abiedźviuch pałat Nacyjanalnaha schodu, a taksama pa inicyjatyvie nie mienš jak 150 tysiač hramadzian Biełarusi, jakija vałodajuć vybarčym pravam.
Rašeńni Schodu — abaviazkovyja dla vykanańnia i mohuć admianiać pravavyja akty, inšyja rašeńni dziaržaŭnych orhanaŭ i słužbovych asob, jakija supiarečać intaresam nacyjanalnaj biaśpieki, za vyklučeńniem aktaŭ sudovych orhanaŭ.
Jak budzie finansavacca Schod
Pavodle zakonaprajekta, «materyjalna-techničnaje i sacyjalna-bytavoje zabieśpiačeńnie dziejnaści Usiebiełaruskaha narodnaha schodu ažyćciaŭlajecca Kiraŭnictvam spraŭ prezidenta».
Jaho finansavańnie budzie zakładacca ŭ respublikanski biudžet.
«Kaštarys raschodaŭ Usiebiełaruskaha narodnaha schodu składajecca štohod i zaćviardžajecca rašeńniem Usiebiełaruskaha narodnaha schodu», — adznačajecca ŭ zakonaprajekcie
Paśla taho jak zakonaprajekt stanie zakonam, urad u šaścimiesiačny termin maje: zabiaśpiečyć pryviadzieńnie aktaŭ zakanadaŭstva ŭ adpaviednaść z hetym zakonam dy pryniać inšyja miery, nakiravanyja na jaho realizacyju.
Hramadskaje abmierkavańnie zakonaprajekta farmalna praciahniecca z 24 kastryčnika pa 2 listapada, ale pa fakcie zakonaprajekt budzie pryniaty ŭ tym vyhladzie, jaki pradyktujuć ułady.
«Kaniec epochi imitacyi». Cyhankoŭ — pra vierahodnuju admienu vybaraŭ
Čały patłumačyŭ, jakim čynam rassyplecca Usiebiełaruski narodny schod
