Čaho čakać ad vybaraŭ 2024 hoda, ci mahčymyja pratesty?
Andrej Jahoraŭ kaža, što nie ŭpeŭnieny, što vybary buduć. Čym daŭžej ciahniecca situacyja nadzvyčajnaha stanovišča ŭ krainie, tym mienš resursaŭ u biełaruskaha hramadstva.
A hałoŭnaje, my zusim nie možam ujavić tuju palityčnuju situacyju, u jakoj my apyniomsia da 2024 hoda. Vajna, ekanamičny kryzis, hramadstva, jakoje suprać hetaj ułady i jakoje tak i nie źmiryłasia. Kanfihuracyja, jakaja składziecca da 2024 hoda, zusim nie zrazumiełaja. Tamu niajasna, ci zmoža niešta zrabić biełaruskaje hramadstva i što mienavita jano zmoža zrabić.
Paraza Rasii ŭ vajnie, jakaja budzie vieści da destabilizacyi i novaj smuty ŭnutry Rasii, sam kantekst vajny, dynamika taho, što adbyvajecca va Ukrainie — usio heta budzie adbivacca na situacyi ŭ Biełarusi. Režym budzie šukać vychadu ź situacyi, kab nie pryjści da krachu. Hetaja dynamika, ličyć Jahoraŭ, moža być niepradkazalnaj.
Moža pačacca dyjałoh z palityčnaj apazicyjaj, mohuć raźvivacca ŭnutranyja palityčnyja intryhi, a, moža, my ŭbačym novy ŭsplosk biełaruskaj revalucyi.
Ci zdolny Łukašenka zachavać uładu biez Pucina?
Rasijskaja sistema nie tolki na Pucinie zaviazanaja, Łukašenka vydatna žyŭ pry Jelcynie, havoryć palitołah. Ale projhryš u vajnie amal nieminuča vykliča ŭ Rasii turbulentnaść. I voś hetaja turbulentnaść pieraškodzić joj u raniejšaj stupieni padtrymlivać satelitaŭ typu Łukašenki.
Heta mocna asłabić jaho pazicyi. Ale heta nie značyć, što pasłableńnie jaho pazicyj viadzie da pieramienaŭ. Hetymi šancami hramadstvu jašče treba ŭmieć skarystacca, kaža Jahoraŭ.
Vidavočna, što Pucin prajhraje vajnu. Čamu Łukašenka nie admaŭlajecca jaho padtrymlivać, nie idzie na pieramovy z Zachadam?
Jahoraŭ miarkuje, što heta, biezumoŭna, budzie. Heta adbudziecca, kali paražeńnie pucinskaha režymu stanie vidavočnym nie tolki analitykam, a «prosta ŭsim». Hetak ža, kaža palitołah, advalvalisia sajuźniki ad Hitlera ŭ 1944 hodzie. Toje ž samaje zdarycca i z Łukašenkam.
«Dla svajho vyžyvańnia jon budzie rabić lubyja kroki. Kali spatrebicca, jon zusim žachlivyja rečy zmoža zrabić, jon Hałoŭčanku zjeść, kali treba, u žyvym efiry prosta, kab utrymacca va ŭładzie».
Pakul ža Łukašenka nie vyrakajecca sajuźnictva z Pucinym, tamu što ŭ Łukašenki «čujka» — rana jašče. «Kali ciapier tuzanucca na apošnim vydychu, a hetaha apošniaha vydychu ŭ Rasii jašče chapaje, to jana moža stvaryć šmat prablem i Łukašenku asabista, i režymu, i Biełarusi. U Rasii pakul na heta sił chopić.
«Razumiejučy heta, jon budzie praciahvać całavać čaravik demanstratyŭna, ale, jak tolki padvierniecca mahčymaść, jon ukusić, viadoma».
Navošta UNS?
Jahoraŭ kaža, što heta lohka patłumačyć tym, chto hladzieŭ ekranizacyju Švarca «Zabić drakona». Tam burhamistr prapanuje Łancełotu pasłuchać mierkavańnie naroda.
— Heta nie narod, — adkazvaje Łancełot.
— Heta nie narod? Heta horš — heta najlepšyja ludzi horada.
«Im barbi-parłamienta mała, im patrebnaja vielmi śpiecyjalnaja imitacyja biełaruskaha naroda. UNS i imituje «najlepšych ludziej» biełaruskaha naroda. A što robiać najlepšyja ludzi? Jany padtrymlivajuć, zhadžajucca z dyktataram va ŭsim, što jon robić, i ŭ hetym ich palityčnaja rola i funkcyi», — kaža Jahoraŭ.
Heta adzin momant. A druhi momant, pavodle palitołaha, u tym, što «dyktatar stareje», «padziei roznyja niadobryja adbyvajucca», i biełaruskaj elicie pobač ź im niaŭtulna, jany nie razumiejuć, a što budzie ŭ vypadku jaho śmierci.
Im patrebna harantyja, što hetaja «sistema vyžyvie, a ich na viły nie padymuć». Tamu jany vynachodziać niejkija madeli hetaj sistemy, jakaja zmoža isnavać i biez Łukašenki.
I voś jany «vysmaktali z palca» hetuju novuju Kanstytucyju z roznymi orhanami, dzie UNS vykonvaje rolu takoha usiokantralujučaha orhana, kab utrymlivać hetuju sistemu, i častka paŭnamoctvaŭ pieradajecca hetamu admysłovamu orhanu, jaki, kali što, moža nadzvyčajnaje stanovišča ŭvodzić, admianiać rašeńni, davać ukazańni inšym i h. d.
Ale zvyčajna, kaža Jahoraŭ, takija vydumki — nie pracoŭny varyjant, na Kazachstan pahladzicie.
Ci moža Kačanava zamianić Łukašenku?
Jahoraŭ adkazvaje, što zaraz nakont piersanalij ciažka niešta skazać. Bolš važna, chto jakuju pazicyju budzie zajmać u momant niečakanaha sychodu Łukašenki.
Naprykład, ludzi ŭ prezidyumie UNS mohuć padumać, što ciapier jany hałoŭnyja. Čałaviek ža, jaki zajmaje pasadu śpikiera Savieta Respubliki, da jakoha paŭnamoctvy pierachodziać, vyrašyć, što jon hałoŭny. A Rada Biaśpieki moža pryjści da vysnovy: jość padstavy padazravać, što Łukašenka pamior hvałtoŭnaj śmierciu, i ciapier jany hałoŭnyja. I heta ŭsio dazvalaje Kanstytucyja. Try roznyja centry mohuć pačać pamiž saboj kanfliktavać. Kačanava, pry padtrymcy Rady Biaśpieki, moža i vyrašyć, a čamu b nie ja. Toje ž samaje i inšyja — ad Valfoviča, Hałoŭčanki, u zaležnaści ad ambicyj — mohuć pačać hulać svaju palityčnuju hulniu. Da taho ž adnyja siłavyja struktury mohuć adnych padtrymać, inšyja — inšych.
Heta moža skončycca kryvioj?
Jahoraŭ kaža, što nakont kryvi padčas źmieny ŭłady ŭ jaho «davoli piesimistyčnyja prahnozy». Tamu što situacyju biełaruskija ŭłady daviali da takoj stupieni radykalizacyi, što, napeŭna, luby nastupny revalucyjny ŭsplosk u Biełarusi budzie mieć hvałtoŭny kampanient, miarkuje jon.
«Prosta ŭłady daviali ludziej da stanu krajniaha aźviareńnia. Sacyjołahi pakazvajuć: uzajemnaja nianaviść ludziej roznaha palityčnaha śpiektra — tych, chto padtrymlivaje Łukašenku, i tych, chto supraćstaić jamu, uzajemnaje nieprymańnie — bolšaje, čym nieprymańnie złačyncaŭ», — kaža jon.
Idzie rasčałaviečvańnie supraćlehłaha boku. I heta davoli niebiaśpiečna, stanovišča bahataje niekantralavanymi vybuchami hvałtu, jakija časta zdarajucca ŭ revalucyjach abo pierachodnych situacyjach.
«Toje, što ŭsie hetyja ludzi, jakija siońnia robiać hetuju dzičynu, hetyja represii, hvałt, jaki nie spyniajecca, jany pavinny być pakaranyja, — całkam vidavočna, ale pavinien być spraviadlivy sud», — havoryć jon.
Čamu pad amnistyju nie trapiać palityčnyja?
Jahoraŭ miarkuje, što ŭładam strašna vypuskać palityčnych (raptam navat minimalny adsotak vypuščanych palitviaźniaŭ adabjecca na hramadskich pratesnych nastrojach, ludzi padumajuć, što «možna znoŭ») i, mahčyma, ułady nie dasiahnuli niejkich damovaŭ, harantyj Zachadu.
Ale palitołah miarkuje, što ŭračystaja admova Łukašenki ad Pucina i vypusk palitviaźniaŭ «pakietam pojduć».
«Tamu što, akramia pafasnych pramovaŭ, dla taho, kab praktyčna źmianiłasia niešta, kab dźviery na Zachad adčynialisia, sankcyi zdymalisia, abmiežavańni admianialisia, inviestycyi, ekstrannyja miery padtrymki prymalisia, patrebnyja buduć kankretnyja miery. Palitviaźni — heta toje, što na pavierchni lažyć, ich pieršy krok», — pradkazvaje Jahoraŭ.
Ci jość jašče ryzyka dla Biełarusi stracić niezaležnaść?
Jahoraŭ kaža, što pahroza anieksii Biełarusi Rasijaj zachoŭvajecca. Hetaja pahroza ŭźnikła jašče «ŭ darevalucyjnyja časy», da 2020 hoda, kali pačaŭsia praces pahłyblenaj intehracyi, padpisańnia darožnych kartaŭ.
«I jany byli pryniatyja ŭ vyhladzie sajuznych prahram i, darečy, realizujucca. Ničoha dobraha Biełarusi heta nie abiacaje. Usia hetaja harmanizacyja padatkovych sistem, mytnaha rehulavańnia, adzinaja infarmacyjnaja sistema — heta ŭsio praktyčna kasuje suvierenitet Biełarusi ŭ vielmi važnych dla suvierennaj dziaržavy halinach. Heta značyć, my znachodzimsia ŭ pracesie pahłynańnia siońnia, tolki praź inšyja padziei nie źviartajem na heta ŭvahi. A darma», — havoryć jon.
Strata suvierenitetu, pavodle jaho, moža stać realnaściu. Moža być zachavany fasad: nazva, siabroŭstva ŭ AAN, ale my nablizimsia da situacyi a-la BSSR u składzie Savieckaha Sajuza.
«Strašna, što los krainy siońnia pa-raniejšamu zaležyć ad adnaho nie nadta adekvatnaha čałavieka, a my ŭsie, biełarusy, biełaruskaja nacyja, nie vałodajem tym, što nam naležyć pa pravie. Nie vałodajem našaj krainaj. Treba viarnuć sabie našu krainu», — kaža Jahoraŭ.
Čytajcie taksama:
«U Biełarusi budzie šaniec». Pravał va Ukrainie pryviadzie da padzieńnia Pucina? A što tady Łukašenka? Voś što prahnazujuć ekśpierty
Čały daŭ pazityŭny prahnoz pierśpiektyvam Biełarusi
«Kab vielič uvieś čas padtrymlivać, treba novyja ziemli. A srać možna i ŭ krapivu». Piśmieńnica Śviatłana Kurs — ab pryrodzie rasiejskaj ahresii
