Maška i Daška
Babrujčanin Juryj Ałfierčyk raspaviadaje, što koz redkaj pakul u Biełarusi parody jon nabyŭ kala dvuch hadoŭ tamu.
«Žonka daŭno žartavała: «Voś pajdu na piensiju, nadzienu kapialušyk i budu paśvić koz!» A potym my surjozna padumali: a čamu b i nie? Pračytali, što anhła-nubijskija kozy vielmi praduktyŭnyja, małako ad ich jakasnaje i smačnaje, biez charakternaha pachu kazła. Vyrašyli zavieści takuju čysta dla siabie, kab pić dobraje małako i jeści jakasnyja syry, tvaroh. Ja sam vyras u vioscy, dobra viedaju adroźnieńnie chatniaha małaka ad mahazinnaha».
Akazałasia, što znajści čystakroŭnuju anhła-nubijskuju kazu nie tak i prosta, u nas heta pakul što redkaść. Znajšli jaje až za Žłobinam.
Siaredniaja cana maleńkich nubijskich kozačak — kala 600 rubloŭ, darosłych — 1000—1500.
Kupili dvuch maleńkich, ciapier jany ŭžo darosłyja, zavuć ich Daška i Maška.
Nubijskija kozy byli vyviedzienyja ŭ Afrycy. U XIX stahodździ pra ich praduktyŭnyja jakaści daviedalisia anhličanie i zanialisia prystasavańniem nubijskich koz da jeŭrapiejskich umoŭ.
Pa słovach haspadara, kozački hetaj parody sapraŭdy akazalisia praduktyŭnymi: kali zvyčajnyja dajuć u sutki litr małaka, to hetyja — ad 3,5 da 5 litraŭ. Tłustaść jaho značna vyšejšaja — ad 5 da 8%, taksama ŭ im vialikaje ŭtrymańnie białku. I kali małako ad zvyčajnych koz maje niepryjemny śpiecyfičny pach, to ad hetych jaho zusim niama. I ad samich nubijskich koz niama nijakaha pachu.
Małako ich sałodkaje, z pryjemnym śmietankovym prysmakam. Niahledziačy na vysoki pracent tłustaści, jano dobra zasvojvajecca, tamu jaho dajuć maleńkim dzietkam. Jak i luboje kazinaje małako, jano hipaalerhiennaje.
Što tyčycca ŭtrymańnia anhła-nubijskich koz, to Juryj kaža, što nijakich ciažkaściej z hetym niama: jany ŭtrymlivajucca hetak ža, jak i astatnija ich surodzičy. Hałoŭnaje — adsutnaść syraści, vilhaci i vietru. Mužčyna abstalavaŭ dla svaich hadavanak ciopły chleŭ.
Jaduć anhła-nubijskija kozy harodninu, jačmień. Ulubiony ich łasunak — kapusta, jašče lubiać halinki chvoi. Na dvary jany hulajuć, pakul tempieratura pavietra nie nižejšaja za 10 hradusaŭ.
Uletku Juryj advozić svaich kozačak na daču, dzie dla ich i zusim razdolle. «Pieršyja hady z paŭtara addačy ad ich nie było nijakaj, utrymańnie vychodziła davoli zatratnym, a ciapier usio akuplajecca», — kaža mužčyna.
Juryj pradaje małako nubijskich koz pa 3,5 rubli za litr. Syr i tvaroh robiać u asnoŭnym dla siabie.
Taksama ciapier jon prapanuje na prodaž dźviuch maleńkich kozačak. Sparvać svaich Mašku i Dašku haspadar, pa jaho słovach, vozić da čystakroŭnych anhła-nubijskich kazłoŭ.
Choć hetyja žyvioły adnosiacca da miasa-małočnaha typu, Juryj ich dziela miasa nie razvodzić. Kaža, što prosta ruka nie padymiecca zabić svaich hadavanak.
Ci možna rabić biznes na małočnaj pradukcyi anhła-nubijskich koz? Mužčyna kaža, što kali trymać ich u bolšaj kolkaści i pradavać pradukcyju ŭ bujnych abjomach, to zarabić možna. Ale jany z žonkaj pakul pra heta nie dumali. Juryj pracuje na «chutkaj» sanitaram, a haspadarkaj zajmajecca tolki ŭ volny ad pracy čas.
