U 2020-m sotni tysiač ludziej u Biełarusi vychodzili na vulicy za sumlennyja vybary. U biełsporcie, pradstaŭniki jakoha nie zastalisia ŭbaku, tady źjaviŭsia list u padtrymku takoha patrabavańnia. Futbalistaŭ vyšejšaj i pieršaj lih da jaho dałučyłasia zusim niašmat — ich hałoŭnym učynkam staŭ zapis videa suprać hvałtu, u jakim paŭdzielničała amal 100 čałaviek.
Vystajaŭšy, režym pačaŭ pomścić, a pryciskać za niełajalnaść daŭno hatovy absalutna lubuju śfieru. Dziasiatki spartsmienaŭ vymušanyja byli źjechać ź Biełarusi, a futboł u Minsportu adznačyli asobna — u kancy 2021 hoda skłali śpiecyjalnyja śpisy hulcoŭ i trenieraŭ, ź jakimi «nie rekamiendujecca» pracavać. Vystupu suprać hvałtu dla hetaha całkam chapała. Ale ž patraplańnie ŭ pieralik nie było prysudam — znachodzilisia inšyja dziaržsiły, jakija dazvalali atrymać miesca kali nie ŭ tym, to ŭ inšym biełaruskim kłubie.
Jak daviedałasia «Trybuna», zaraz Minsportu vyrašyła razabracca ź niepažadanymi bolš žorstka i šyroka: źjavilisia abnoŭlenyja «zabaronienyja śpisy», i sprava datyčyć užo nie tolki futbołu, a ŭsie abychody ŭnutranych «sankcyj» majuć namier nahłucha prykryć. Voś što pra heta viadoma.
Aktyŭnaja baraćba ź niełajalnymi spartsmienami i trenierami ŭ biełfutbole ministerskimi siłami pačałasia hod tamu. Jak «Trybunie» stała viadoma ŭ siaredzinie listapada 2021-ha, inicyjatyva pa «začystcy» pachodziła ad samoha ministra Siarhieja Kavalčuka. U «čorny śpis» uvajšli kala sotni futbalistaŭ i trenieraŭ, i jon šmat u čym supadaŭ ź pieralikam tych, chto źniaŭsia ŭ videa suprać hvałtu ŭ vieraśni 2020 hoda. Akramia taho, dadali ŭ pieralik i tych, chto sam pretenzij nie vyklikaŭ, ale mieŭ blizkich svajakoŭ, zaŭvažanych u publičnym (chacia b na ŭzroŭni sacyjalnych sietak) žadańni pieramien u Biełarusi.
Śpis byŭ spuščany ŭ ABFF, a dalej pajšoŭ kiraŭnikam kłubaŭ — praŭda, kamuści ŭ piśmovym farmacie, a kamuści tolki ŭ vusnym. Kiraŭnictva FK pavinna było admaŭlacca supracoŭničać z «niepažadanymi» i navat pierakonvać ich, što ŭ Biełarusi jany nidzie nie pracaŭładkujucca i treba pašukać sabie miesca za miažoj.
Zrešty, takoje zapałochvańnie akazałasia łžyvym. Niekatoryja futbalisty, jakija niejkim čynam vykazvali svaju hramadzianskuju pazicyju, u vyniku adhulali siezon-2022 u čempijanacie Biełarusi. Naprykład, dziejničaŭ «šlach vypraŭleńnia». Tak, piaciora ŭdzielnikaŭ videa suprać hvałtu (Alaksandr Korzun z «Isłačy», Daniła Niačajeŭ z BATE i hulcy «Słucka» Illa Branaviec, Michaił Sačkoŭski, Jahor Siamionaŭ) u 2021-m padpisali prarežymny list. U 2022-m usie jany praciahnuli znachodzicca ŭ adnosinach sa svaimi kłubami i vychodzić na pole (Korzun hulaŭ tolki za dubl «vaŭkoŭ», ale ŭ minułym miesiacy pierapadpisaŭ kantrakt).
Alaksandr Sačyŭka, jaki publična spačuvaŭ narodu, dla zaklučeńnia kantrakta ź minskim «Dynama» na pačatku 2022 hoda vykanaŭ admysłovuju ŭmovu — źniaŭsia ŭ epičnym ideałahična vyvieranym videa, jakoje spradziusavaŭ Kavalčuk. Uletku takoje ž zadańnie vykonvaŭ Ihar Stasievič, ale krychu adyšoŭ ad scenaryja Kavalčuka pry zdymcy, čym vyklikaŭ razdražnieńnie kiraŭnika Minsportu i zabaronu na viartańnie ŭ biełfutboł.
Ale byli i vypadki, kali nijakich umoŭ «niepažadanym» vykonvać nie davodziłasia. Jak raspaviali «Trybunie» ludzi, znajomyja ź situacyjaj, hulcoŭ atrymlivałasia abaranić ci trenieram praz kłubnych kiraŭnikoŭ, ci samim bosam. Arhumientami stanavilisia klučavaja rola hulca ŭ płanach pa dasiahnieńni vyniku abo status kłubnaj lehiendy. Kali kłub byŭ nastrojeny surjozna i išoŭ da kanca, Kavalčuka i kampaniju nieadnarazova ŭdavałasia «praciskać», i navat fihuranty «čornaha śpisu», jakija aktyŭna vykazvali svoj pratest paśla vybaraŭ, atrymlivali kantrakty i hulali ŭ kłubach vyšejšaj i pieršaj lih.
Ale ž tak pracavała nie va ŭsich vypadkach. Pa niekatorych spartsmienach pazicyja ministerstva była bolš žorstkaj, chacia niejkaha ałharytmu ŭ hetym nie prahladałasia. Kiraŭniki kłubaŭ u takich situacyjach adkryta zajaŭlali hulcam, što abaranić ich nie ŭdałosia i padpisać damovu «nie dazvolili». Chtości spadziavaŭsia na źmianieńnie svajho stanovišča i niekalki miesiacaŭ na pačatku 2022-ha pravodziŭ u Biełarusi biez kantrakta, ale ŭ vyniku ŭsie varyjanty na radzimie akazvalisia zabłakavanymi. Takija hulcy źjazdžali za miažu.
Jak stała viadoma «Trybunie», dniami ŭ Minsportu vyrašyli ŭziacca za «začystku» futboła hranična žorstka. Jak raspaviali niekalki krynic vydańnia, kiraŭnikam kłubaŭ daviali, što ad «niełajalnych» treba pazbaŭlacca biez sprob zastupnictva. Pavodle infarmacyi surazmoŭcaŭ, viedamstva Kavalčuka dało zrazumieć, što «litasci» bolš nie płanujecca, a ideałahičnaja praca budzie tolki bolš žorstkaj. Karaciej, kali chtości choć raz publična pavioŭ siabie tak, jak režym ličyć «niapravilnym», to ŭ biełfutbole na siezon-2023 jon zastavacca nie pavinien.
Dadatkova «čornyja śpisy» byli razasłanyja ci ŭ papiarovym, ci ŭ elektronnym vyhladzie (bolš nijakich vusnych rasparadžeńniaŭ) va ŭpraŭleńni sportu i turyzmu pry vykankamach. Z hetymi strukturami kłuby, jakija padsiłkoŭvajucca za košt dziaržaŭnaha i miascovaha biudžetu (heta značyć, amal usie), uzhadniajuć kantrakty. Ciapier čynoŭniki atrymali instrukcyju i buduć uvažliva sačyć, ci nie sprabujuć u kamandach pracaŭładkavać tych, kaho zabaranili ŭ ministerstvie. Pa infarmacyi «Trybuny», užo ŭ ciapierašniaje mižsiezońnie niekatorym kłubam mienavita z vyšejapisanych pryčyn pryjšłosia rasstavacca z hulcami, ź jakimi jany žadali praciahnuć supracoŭnictva.
Padobna, zaraz nie ratuje navat «dziejnaje raskajańnie». Ivan Bachar, jakoha z 2020-ha sistema padazravała ŭ spačuvanni narodu, u 2021-m padpisaŭsia za režym, a ŭ 2022-m raźvioŭsia z žonkaj, jakaja raniej chacieła sumlenna ličyć hałasy ŭ vybarčaj kamisii, ale, jak raspavioŭ žurnalist Mikałaj Chadasievič, Bachar nie moža zastacca ŭ minskim «Dynama». Pavodle słoŭ Chadasieviča, hulec «atrymaŭ usio ž taki za spravy 2020 hoda ban», tamu ciapier «jamu treba źjazdžać ź Biełarusi», nad čym užo pracujuć ahienty.
A jašče ciapier futbołam nie abmiažoŭvajecca. Jak raspaviali krynicy «Trybuny», śpisy, raspaŭsiudžanyja pa vykankamach, uklučajuć u siabie «niepažadanych» z mnostva vidaŭ sportu. Heta stała vialikaj niečakanaściu dla atletaŭ i trenieraŭ — paśla taho, jak praviedzienaja vosieńniu atestacyja ŭ nackamandy prajšła biez asablivych pytańniaŭ, ludzi žyli z upeŭnienaściu, što ich kantraktam na nastupny hod ničoha nie pahražaje, adnak raptam źjaviłasia «rassyłka» ad ministerstva.
Pakul u spartyŭnym asiarodździ nie zmahli pa proźviščach daviedacca, chto dakładna znachodzicca ŭ pieralikach «zabaronienych» da supracoŭnictva. Tamu ŭ napružańni ciapier zastajucca cełyja kalektyvy — u «tumanie nieviadomaści» stracić staŭki bajacca navat tyja, chto prosta maŭčaŭ i nie padpisvaŭsia za režym.
