U vioscy Sudniki ŭsiaho adna vulica i try dziasiatki damoŭ. Hłybokija biełaśniežnyja hurby schavali kłumby i hradki i tym samym źviali karcinku da minimalizmu.
Maleńki dom błakitna-šeraha koleru źlivajecca z adcieńniami zimy. U adroźnieńnie ad damoŭ-susiedziaŭ, haściej jon prymaje časta. Sa staroj chaty pabudova pieratvaryłasia ŭ siadzibu, dzie adpačyvajuć nie tolki haspadary, ale i inšyja biełarusy.
Jula i Siarhiej žyvuć ź dziećmi ŭ Stoŭbcach, niedaloka ad vioski. U Sudniki jany trapili vypadkova.
— Ja niejak prajazdžaŭ praz hetuju najpryhažejšuju viosku i zalubavaŭsia adnym zakinutym domam. Pieršapačatkova my razhladali mienavita jaho. Ale my tak i nie zmahli źviazacca z uładalnikami. I tolki praź piać hadoŭ znajšli abjekt u hetych krajach. Akazałasia, što ciapierašni dom znachodzicca pa susiedstvie z toj samaj chataj, što tady pryciahnuła maju ŭvahu, — raspaviadaje Siarhiej.
Kab atrymać žadany abjekt, siamji pryjšłosia pavaždacca z dakumientami. Akazałasia, što ŭ doma niekalki spadčyńnikaŭ, ale nichto ź ich nie ŭstupiŭ u pravy, a na rukach nie było nivodnaha dakumienta.
— Adnaŭlali ŭsie praz BRTI i inšyja dziaržaŭnyja orhany. Niahledziačy na toje, što my płacili za paskareńnie, usie nieabchodnyja papiery dla ździełki byli ŭ nas tolki praz try miesiacy, — praciahvaje Jula.
Za ŭčastak 25 sotak i chatu 87 kvadratnych mietraŭ sužency zapłacili mienš za 5 tysiač dołaraŭ, ale značna ŭkłalisia ŭ ramont budynka. Siarhiej kaža, što pa vyniku lahčej było ŭsio źnieści i pabudavać nanoŭ, ale ŭ toj momant im chaciełasia zachavać viaskovy duch i nie prynosić u chatu sučasny haradski interjer: «Vioska pavinna zastavacca vioskaj».
— Usie techničnyja pracy byli na mnie, — adznačaje mužčyna. — Pa dakumientach dom 1975 hoda, ale papiaredniaja ŭłaśnica skazała, što jaho ŭ hetuju viosku pieravozili ź Niaśvižskaha rajona, tamu nichto nie viedaje, kolki dakładna chacie hadoŭ. Papraŭdzie, jana nam užo dastałasia sparachniełaj. Pryjšłosia zrabić šmat pracy, pačynajučy z padłohi, zakančvajučy ścienami i dacham. Usio šlifavałasia ŭručnuju i ŭ asnoŭnym samatuham. Dzieści žonka dapamahała, navat našym bliźniatam znajšoŭsia zaniatak.
U domie była zroblena nievialikaja pierapłaniroŭka. Na miescy kuchni zjavilisia spalnia i dziciačy pakoj. Da haspadarskaj spalni prybudavali nievialikuju vierandu (jana jašče ŭ pracesie pieratvareńnia z mary ŭ realnaść). Pryjšłosia pazbavicca ad piečki: jana była ŭ drennym stanie. Na jaje miesca pryjšoŭ sučasny kamin. U siencach sumiaścili try zony: miesca dla hatavańnia ježy, stałovuju i piaredni pakoj. Uvachod u starym domie byŭ na miescy sanvuzła, zaraz z hetaha pakoja adkryvajecca vid na ŭčastak. Pa sutnaści, hieroi dabudavali tolki vierandu, terasu i pašyryli siency dla sanvuzła.
Niaredka ŭ starych damach padčas ramontu vyjaŭlajucca niejkija znachodki. Tut skarb byŭ krychu niezvyčajny, možna skazać, niebiaśpiečny. Znajšli vialikaje hniazdo šeršniaŭ. Pryjšłosia vyklikać MNS.
Pašancavała i z tym, što ŭ viosku ŭžo daŭno praviali nieabchodnyja kamunikacyi — haz i vodapravod. Siarhiej pierarablaŭ tolki aciapleńnie. U kuchni i sanvuźle jon pakłaŭ ciopłyja padłohi. Ale, jak pryznaŭsia, krychu paškadavaŭ, što nie zrabiŭ ich pa ŭsim domie, a pakinuŭ batarei. A ŭvohule, pa słovach hierojaŭ, tolki adzin kamin moža zrabić usiu pracu za 20 chvilin.
— Razynačkaj našaha abnoŭlenaha doma zjaŭlajecca navat nie terasa, a sumieščany sanvuzieł. Usie hości sustrakajuć jaho z frazaj «vau», — z uśmieškaj kaža Jula. — Ideju prapanavaŭ Siarhiej. Spačatku my chacieli raźmiaścić vannu, ale dla jaje tam, mnie padałosia, mała miesca, tamu zjaviłasia dušavaja kabina. I ja nie paškadavała, bo jana bolš praktyčnaja. Akno pastavili taniravanaje, kab z vulicy ničoha nie było vidać, u viačerni čas jaho možna zachinuć.
Darečy, efiekt źlićcia z pryrodaj jość i ŭ kuchni. Sužency pakinuli šklanuju ŭvachodnuju hrupu i pašyryli akno. Heta dadaje pavietra ŭ pamiaškańnie ź nizkimi stolami.
— Nam nastolki było važna zachavać krajavid, što my navat vyšyniu parenčaŭ na terasie rehulavali, kab, ležačy na kanapie, dobra bačyć voziera i zielaninu. Za hetym było vielmi śmiešna nazirać zboku, — dadaje Jula. — U našym vypadku adziny minus takich panaramnych voknaŭ — ich davodzicca časta myć ad mošak. Takija ŭmovy susiedstva z vozieram.
Siarhiej sprabuje ŭspomnić, u jakuju sumu abyšoŭsia ramont, ale pryznajecca, što vielmi šmat było nie ŭličana, bo ŭ viosku zaŭsiody niešta treba, nie tolki ŭ dom, ale i na ŭčastak. Adzin ułasny pirs čaho tolki varty. U cełym, na pieraŭvasableńnie chatki ŭ siadzibu siamja vydatkavała naŭskidku kala 15 tysiač dalaraŭ. Vyjšła b jašče daražej, kali b nie załatyja ruki starejšaha ŭ siamji i dapamoha blizkich.
— Užo nieadnarazova pierakonvajemsia ŭ tym, što praściej i, mahčyma, tańniej było b pabudavać z nula. Bo my jašče i ŭmacoŭvali padmurak — pa kole ŭzmacniali. Zastalisia niekranutyja tolki ścieny i stoli, — padsumoŭvaje Siarhiej.
Sužency ŭźviali taksama łaźniu. Praŭda, chutčej heta atrymaŭsia dom z łaźniaj unutry.
— My amatary paparycca. A ŭ takuju łakacyju jana prasiłasia. Pieršapačatkova my chacieli prosta adnapaviarchovuju łaźniu. Kali pieršy ŭzrovień byŭ hatovy, Siaroža kaža: «Słuchaj, tam taki vid adkryvajecca — prosta ačmureć». Ja zalezła na błoki i prosta zakachałasia ŭ piejzaž, bačny z vyšyni. Što rabić? Kaniešnie, druhi pavierch. U nas tam dźvie spalni i dźvie terasy. Pa adnoj na kožnym uzroŭni. My choć i budavali hety dom z błokaŭ, ale ŭnutry ŭsio vyrašyli adštukavać drevam. I nie praličylisia. Tam usio prasiaknuta nievierahodnym vodaram.
Siarhiej i Jula adznačajuć, što vializnych hrošaj ich małady biznes jašče nie prynosić, dy i razumiejuć, što naŭrad ci arenda zmoža akupić usie tyja siły, jakija byli ŭkładzieny.
— Tut ścirajecca ŭsia stomlenaść, a fizičnaja praca tolki ŭ radaść — nie rastłumačyć navat słovami. Rady i tamu, što dzieci chočuć niešta rabić rukami, imknucca dapamahčy. U naš čas zacikavić ich drovami, ćvikami i małatkami praktyčna niemahčyma. U nas byli hości, jakija chacieli pakazać synu charastvo viaskovaha žyćcia: arhanizavali rybałku, viełasipiedy. Ciapier składana spaborničać z hadžetami, ale ŭ nas hetuju bitvu vyjhrać atrymałasia. I dzieci bolš času baviać na pryrodzie, i my ź Julaj svaju maru realizavali. Heta ščaście.
