Maryna Zołatava ŭ sudzie. Fota: BiełTA
U Minsku 9 studzienia pačali sudzić kiraŭnikoŭ najbujniejšaha niezaležnaha internet-miedyja Biełarusi — hiendyrektara Ludmiłu Čekinu i hałoŭnaha redaktara Marynu Zołatavu. Abiedźvie znachodziacca ŭ SIZA na Vaładarskaha z maja 2021 hoda, kali ŭ adzin dzień partał byŭ razhromleny, a pa spravie ab niavypłacie padatkaŭ byli zatrymanyja 15 čałaviek.
Maryna Zołatava nie pieršaja žančyna ŭ siamji, jakaja praz svaju pracu i pierakanańni traplaje na «Vaładarku» — samaje viadomaje SIZA ŭ Biełarusi, raźmieščanaje ŭ ctarym zamku ŭ centry Minska. U hady Druhoj suśvietnaj vajny tam znachodziłasia jaje prababula. Doktar Alena Mikałajeva praviała ŭ zamku ŭ čas akupacyi Minska niekalki miesiacaŭ, Maryna Zołatava ŭ mirny čas — užo bolš za paŭtara hoda. Deutsche Welle raskazvaje historyju dźviuch biełarusak, jakija z roźnicaj u 80 hadoŭ byli źniavolenyja ŭ adnym minskim SIZA.
Alena Mikałajeva: u hady vajny była hałoŭnym doktaram balnicy dla sirot
Užo padčas vučoby va ŭniviersitecie Alena Mikałajeva pracavała doktaram pa baraćbie z epidemijami tyfu i chalery. A paśla zakančeńnia VNU ŭdzielničała ŭ stvareńni kafiedry narmalnaj fizijałohii Biełaruskaha dziaržaŭnaha ŭniviersiteta. Na sajcie BDMU apublikavanaja karotkaja bijahrafija doktara: u 1937 atrymała stupień kandydata miedycynskich navuk, u hady vajny ŭznačalvała balnicu dla sirot, udzielničała ŭ partyzanskim i padpolnym ruchu, u hety ž čas byli zhublenyja jaje napracoŭki dla doktarskaj dysiertacyi. Paśla vajny Alena Mikałajeva była zahadčycaj kafiedry mieduniviersiteta, napisała bolš za 50 navukovych prac.
Na sajcie miemaryjalnaha kompleksu historyi Chałakosta «Jad Vašem» pra Alenu Mikałajevu raspaviadaje David Taŭbkin, čyje rodnyja ŭ hady vajny žyli ŭ Biełarusi. Siamju adpravili ŭ minskaje hieta, i kali stała zrazumieła, što rychtujecca źniščeńnie jaho žycharoŭ, maci chłopčyka źviarnułasia da Aleny Mikałajevaj.
«Alena Ivanaŭna ličyłasia adnym z najlepšych daktaroŭ u Minsku (…), pahadziłasia dapamahčy, choć razumieła, na jakuju ryzyku idzie, tamu što za chavańnie jaŭrejskaha dziciaci joj pahražała śmiarotnaja niebiaśpieka, — raspaviadaje ŭ svaich uspaminach David Taŭbkin. — Mianie źmiaścili ŭ pałatu i aformili miedycynskuju kartku na imia Viktara Savickaha, biełarusa. Alena Ivanaŭna patłumačyła, kab ja dobra zapomniŭ lehiendu pra biełaruskaje pachodžańnie i ni pry jakich abstavinach i pravierkach nie pryznavaŭsia, što ja jaŭrej».
U balnicy David Taŭbkin pravioŭ bolš za miesiac — časam jaho padčas inśpiekcyj i pravierak pieravodzili ŭ infiekcyjny izalatar. «Nichto na mianie i inšych, chto chavaŭsia, nie danios — mnie dumajecca, dziakujučy aŭtarytetu, jakim karystałasia Alena Ivanaŭna siarod piersanału, i toj maralnaj abstanoŭcy, jakuju joj udałosia tam stvaryć», — piša jon.
Praź niekatory čas chłopčyka adpravili ŭ dziciačy dom, ale paśla niekalkich miesiacaŭ znoŭ viarnuli ŭ balnicu: «Ja nie byŭ chvory, dumaju, maimi pierasoŭvańniami kiravała Alena Ivanaŭna Mikałajeva, kali daviedałasia, što ŭ dziciačy dom pavinna pryjechać kamisija i mnie pahražaje niebiaśpieka vykryćcia. Pracujučy ŭ špitali, Alena Ivanaŭna chavała mnohich jaŭrejskich dziaciej».
Pa źviestkach Taŭbkina, Mikałajeva taksama pieradavała leki partyzanam. Rodnyja žančyny kažuć, što jaje papiaredzili ab padrychtoŭcy aryštu, jana sprabavała źjechać ź Minska, adnak była zatrymanaja i trapiła ŭ zamak na vuł. Vaładarskaha. Praź niekalki miesiacaŭ jaje adpravili na prymusovyja raboty ŭ Niamieččynu. U Minsk Alena Mikałajeva viarnułasia tolki ŭ 1945 hodzie. Jana pražyła 95 hadoŭ.
Prababula hanaryłasia b praŭnučkaj
«Podźvih Maryninaj prababuli dla našaj siamji śviaty, jak i podźvih naroda, jaki pieramoh fašyzm, — kaža muž Maryny Zołatavaj Vasil Kiškurna. — Nie sumniavajusia, što prababula Alena hanaryłasia b svajoj praŭnučkaj».
Vasil raspaviadaje, što Maryna «zaŭsiody była jarka prajaŭlennaj hramadskaj aktyvistkaj». Zołatava pryjšła ŭ biełaruskuju žurnalistyku jašče studentkaj, u 19 hadoŭ. Užo ŭ 2004 stała hałoŭnym redaktaram Tut.by, jaki ŭ toj momant byŭ chutčej ahrehataram navin, a nie papularnym nacyjanalnym ŚMI.
U apošnija ž hady pracy na partale vychodziła da 200 materyjałaŭ u dzień, była arhanizavana svaja videasłužba, a sacsietki byli lidarami siarod biełaruskich miedyja pa kolkaści padpisčykaŭ. Vialikaja zasłuha Tut.by była ŭ tym, što pry takich achopach i kolkaści publikacyj jon zmoh vyjhrać kankurencyju z rasijskimi ŚMI, jakija doŭhi čas u Biełarusi zastavalisia bolš papularnymi za miascovyja.
Adna z kalehaŭ Maryny raspaviadaje, što hałoŭny redaktar Tut.by zaŭsiody ličyła: važna havaryć pra ŭsio, što adbyvajecca ŭ krainie, šukać miascovych hierojaŭ, vieści hramadskija dyskusii, jana vieryła, što tolki ad samich ludziej zaležyć, jakim budzie žyćcio ŭ Biełarusi.
Praź miesiac paśla zatrymańnia Maryna Zołatava napisała ŭ liście kaleham pra svaju prababulu. «Pieršaje, što ja padumała, kali my siudy (u SIZA) patrapili, što maja prababula padčas akupacyi siadzieła voś tut u padvale na Vaładarcy. I kali nas viaduć na prahułku pa sklepie, ja ŭspaminaju jaje apaviadańni i dumaju: ci nie toj heta sklep? Jana cudam paźbiehła śmierci, jaje pavinny byli rasstralać. Potym zabrali ŭ pałon. Ale jana viarnułasia dadomu, i my vierniemsia».
