Vychad hazu na hazapravodzie «Paŭnočny patok — 2», vid z dackaha źniščalnika F-16 na Bornchalmie (Danija), 27 vieraśnia 2022 h. Fota: Kamandavańnie abarony Danii
Žurnalist i pravaabaronca Siejmur Chierš, łaŭreat Pulitceraŭskaj premii za raskryćcio vajennaha złačynstva, ździejśnienaha sałdatami ZŠA ŭ Sanhmi padčas vjetnamskaj vajny, apublikavaŭ rasśledavańnie, u jakim havorycca, što da paškodžańnia «Paŭnočnych patokaŭ» majuć dačynieńnie amierykancy i narviežcy. Chierš śćviardžaje, što Bajden navažyŭsia źniščyć pabudavanyja Rasijaj hazapravody paśla bolš jak dzieviaci miesiacaŭ sakretnych abmierkavańniaŭ z kamandaj pa nacyjanalnaj biaśpiecy.
U svaim artykule Chierš spasyłajecca na ananimnuju krynicu, jakaja «niepasredna viedała, jak byŭ arhanizavany praces» i «jak viałosia płanavańnie».
«Paŭnočny patok» u palitycy
Dyviersija na hazapravodach «Paŭnočny patok» i «Paŭnočny patok — 2» adbyłasia ŭ noč na 26 vieraśnia 2022 hoda. Ahułam na ŭsich trubach hazapravodaŭ było vyjaŭlena čatyry vychady hazu.
Dźvie truby, viadomyja pad nazvaj «Paŭnočny patok — 1», bolš za dziesiać hadoŭ zabiaśpiečvali Hiermaniju i bolšuju častku Zachodniaj Jeŭropy tannym rasijskim pryrodnym hazam. Druhaja para hazapravodaŭ, jakaja atrymała nazvu «Paŭnočny patok — 2», pabudavanaja, ale nie ŭviedzienaja ŭ ekspłuatacyju.
Jak piša Chierš, prezident Bajden i jaho kamanda pa źniešniaj palitycy — daradca pa nacyjanalnaj biaśpiecy Džejk Salivan, dziaržsakratar Toni Blinkien i jaho namieśnica pa palityčnych pytańniach Viktoryja Nułand — adkryta i paśladoŭna demanstravali svaju varožaść u dačynieńni da rasijskich trubapravodaŭ. Pramy maršrut, biez tranzitu cieraz Ukrainu, mieŭ vialikaje značeńnie dla ekanomiki Hiermanii, jakaja karystałasia liškam tannaha rasijskaha pryrodnaha hazu.
Takim čynam, adznačaje Chierš, «Paŭnočny patok — 1» razhladaŭsia Vašynhtonam i jaho antyrasijskimi partniorami pa NATA jak pahroza daminavańniu Zachadu.
«Paŭnočny patok — 2», budaŭnictva jakoha było zavieršana ŭ vieraśni 2021 hoda, u vypadku adabreńnia niamieckimi rehulujučymi orhanami padvoiŭ by kolkaść tannaha hazu, dastupnaha Hiermanii i Zachodniaj Jeŭropie. Pamiž Rasijaj i NATA stała narastać napružanaść.
Kali budaŭnictva druhoha hazapravoda bliziłasia da zaviaršeńnia, u palitycy Bajdena raptam adbylisia niečakanyja źmieny: administracyja admianiła sankcyi suprać kampanii-ŭładalnicy rasijskich hazapravodaŭ Nord Stream AG, a pradstaŭnik Dziarždepartamienta pryznaŭ, što sproba spynić trubapravod z dapamohaj sankcyj i dypłamatyi «zaŭsiody była niaŭdałaj».
Takija rašeńni vyklikali ŭspyšku niezadavolenaści ŭ respublikancaŭ i pastavili pad pahrozu aŭtarytet i palityku Bajdena. Paviedamlajecca, što za kulisami pradstaŭniki amierykanskaj administracyi zaklikali prezidenta Ukrainy Uładzimira Zialenskaha, jaki da taho času sutyknuŭsia z pahrozaj rasijskaha ŭvarvańnia, nie krytykavać hety krok.
Padziei razhortvalisia na fonie taho, jak rasijskija vojski niaŭchilna i pahroźliva źbiralisia la miežaŭ Ukrainy. I pakul Jeŭropa zastavałasia zaležnaj ad trubapravodaŭ z tannym pryrodnym hazam, Vašynhton bajaŭsia, što takija krainy, jak Hiermanija, nie zachočuć zabiaśpiečvać Ukrainu hrašyma i zbrojaj, nieabchodnymi dla pieramohi nad Rasijaj.
Raspracoŭka płana
Mienavita ŭ hety niespakojny momant, śćviardžaje Chierš, Bajden daručyŭ sabrać mižviedamasnuju hrupu dla raspracoŭki płana.
U śniežni 2021-ha, za dva miesiacy da taho, jak pieršyja rasijskija tanki ŭvajšli va Ukrainu, adbyłasia narada hrupy, u jakuju ŭvajšli pradstaŭniki Abjadnanaha kamiteta načalnikaŭ štaboŭ, CRU, Dziaržaŭnaha departamienta i Ministerstva finansaŭ. Padčas narady abmiarkoŭvali, jak reahavać na nastup Pucina.
Ciaham nastupnych niekalkich sustreč udzielniki razhladali varyjanty paškodžańnia hazapravodaŭ, pry hetym CRU śćviardžała: što b ni było zroblena, jano pavinna być tajemnym. Jak adznačaje krynica Chierša, usie ŭdzielniki razumieli staŭki. Kali b ataku možna było prasačyć da Złučanych Štataŭ, jaje adrazu možna było b rascanić jak «akt vajny».
U składzie pracoŭnaj hrupy CRU vypadkova akazaŭsia čałaviek, znajomy z mahčymaściami hłybakavodnych vadałazaŭ Vajskova-marskich sił ZŠA ŭ Panama-Sici. Udzielniki hrupy pačali raspracoŭku płana sakretnaj apieracyi, padčas jakoj vadałazy-hłybakavodniki pavinny byli vyklikać vybuch trubapravoda.
Jak śćviardžaje ananimnaja krynica, padčas «usich hetych intryh» niekatoryja supracoŭniki CRU i Dziaržaŭnaha departamienta pierakonvali: «Nie rabicie hetaha. Heta hłupstva, jakoje stanie palityčnym kašmaram, kali pra heta stanie viadoma».
Dalej, jak adznačaje Chierš, Bajden znoŭ pavioŭ siabie niepradkazalna: tak, 7 lutaha, mienš čym za try tydni da nastupu Rasii va Ukrainu, jon sustreŭsia ŭ Biełym domie z kancleram Hiermanii Ołafam Šolcam i paźniej na bryfinhu dla presy zadzirliva zajaviŭ: «Kali Rasija ŭvarviecca… «Paŭnočnaha patoku — 2» bolš nie budzie. My skončym ź im».
Chierš źviartaje ŭvahu, što za dvaccać dzion da hetaha namieśnica dziaržsakratara Nułand vystupiła z toj ža zajavaj na bryfinhu ŭ Dziarždepartamiencie, ale heta amal nie aśviatlałasia ŭ presie.
Niekatoryja z tych, chto ŭdzielničaŭ u płanavańni misii pa trubapravodzie, ustryvožylisia, bo mierkavałasia, što ničoha nie budzie afišavacca publična.
Narviehija — idealnaje miesca dla raźmiaščeńnia misii
Chierš piša, što za apošnija niekalki hadoŭ uschodnie-zachodniaha kryzisu amierykanskija vajskoŭcy značna pašyryli svaju prysutnaść u Narviehii, zachodniaja miaža jakoj źlivajecca z Rasijaj za Palarnym kruham. Pientahon ukłaŭ sotni miljonaŭ dalaraŭ u madernizacyju i pašyreńnie abjektaŭ VMS i VPS ZŠA ŭ Narviehii.
Siońniašni viarchoŭny hałoŭnakamandujučy NATA Jens Stołtenbierh — pierakanany antykamunist, jaki vosiem hadoŭ pracavaŭ premjer-ministram Narviehii, pierš čym pierajści na vysokuju pasadu ŭ NATA pry padtrymcy Amieryki ŭ 2014 hodzie. Jon byŭ prychilnikam ćviordaj linii va ŭsim, što datyčyła Pucina i Rasii. Z taho času jamu całkam daviarajuć. «Jon — palčatka, jakaja padychodzić amierykanskaj ruce», — skazała Chieršu krynica.
Adnak u realizacyi płana byli prablemy: lubaja niezvyčajnaja padvodnaja aktyŭnaść u vodach la Bornchalma, dzie prachodziać hazapravody, mahła pryciahnuć uvahu šviedskich abo dackich vajenna-marskich sił. Vyjściem stała rašeńnie pravieści apieracyju pad vyhladam vajennych vučeńniaŭ.
Jak usio adbyvałasia
U svaim materyjale Chierš śćviardžaje, što letaś u červieni vadałazy VMS, jakija dziejničali pad prykryćciom šyroka razrekłamavanych vučeńniaŭ NATA, viadomych jak BALTOPS 22, zakłali dystancyjna aktyvavanyja vybuchovyja pryłady, jakija praz try miesiacy razburyli try z čatyroch hazapravodaŭ «Paŭnočnych patokaŭ».
Jak piša žurnalist, pieršapačatkova płanavałasia zrabić vybuch adrazu padčas vučeńniaŭ, adnak potym Bajden źmianiŭ svajo mierkavańnie, bo heta adrazu vyklikała b padazreńni ŭ adnosinach da NATA. Tamu byŭ raspracavany płan z dystancyjna kiravanymi pryładami, jakija možna było b aktyvavać praź niekatory čas.
26 vieraśnia 2022 hoda raźviedvalny samalot P8 VMS Narviehii ździejśniŭ, zdavałasia b, zvyčajny palot i skinuŭ hidraakustyčny buj. Sihnał raspaŭsiudziŭsia pad vadoj, spačatku na «Paŭnočny patok — 2», zatym na «Paŭnočny patok — 1». Praź niekalki hadzin spracavała mahutnaja vybuchoŭka S4, i try z čatyroch trubapravodaŭ byli vyviedzienyja sa stroju. Praź niekalki chvilin łužynki hazu, jakim byli zapoŭnienyja trubapravody, raściaklisia pa pavierchni vady, i śviet daviedaŭsia, što adbyłosia niešta niepapraŭnaje.
Adrazu ž paśla vybuchu trubapravoda, adznačaje Chierš, amierykanskija ŚMI ŭspryniali heta jak nierazhadanuju tajamnicu. Rasiju nieadnarazova nazyvali vierahodnym vinavatym, ale matyŭ takoha akta samasabatažu zastavaŭsia nie zusim zrazumiełym — chiba prosta pomsta?
Paśla publikacyi pradstaŭnica Rady nacyjanalnaj biaśpieki ZŠA zajaviła, što danyja ab dačynieńni VMS ZŠA da padryvu «Paŭnočnaha patoku — 2» źjaŭlajucca «poŭnaj chłuśnioj».
U svaju čarhu, sakratar Rady biaśpieki Rasii Mikałaj Patrušaŭ nie staŭ kamientavać hetuju publikacyju, pišuć rasijskija dziaržaŭnyja ŚMI.
