Zvyčajna hetyja raśliny biaźlitasna vypołvajuć, vykošvajuć, truciać hierbicydami, ale jany vyrastajuć znoŭ i znoŭ. Pry hetym šmatlikija ź ich — jadomyja i mohuć zabiaśpiečyć arhanizm čałavieka vitaminami, asabliva ŭviesnu, kali kulturnyja raśliny jašče nie pačali raści.
Praviły zboru dzikarosłych raślin dla sałataŭ
Pry zbory dzikarosłych raślin treba prytrymlivacca niekatorych praviłaŭ.
Uvodzić u racyjon ich treba pastupova. Kali vy nikoli ni jeli pustaziella, to vaš arhanizm možna jaho napačatku nie ŭspryniać narmalna. Pačynać lepš z dabaŭleńnia niekalkich liścikaŭ pustaziella ŭ talerku z sałatam. Heta nie asabliva źmienić smak, ale strava nabudzie novaje adcieńnie.
Dzikarosłyja raśliny treba źbirać u ekałahična čystych miescach. Nie źbirajcie travaŭ kala daroh, pramysłovych pradpryjemstvaŭ, kala pasadak, jakija apracoŭvalisia chimikatami, kala zvałak. Sabranyja raśliny treba ŭvažliva pierabrać i dobra pramyć.
Kali raśliny źbirajecie dla sałataŭ, to lepš za ŭsio ich spažyć u toj ža dzień. Zachoŭvajuć ich nie bolš za dva dni.
Jak dzikarosłyja raśliny dadajuć u sałaty
Samy prosty sposab užyvańnia dzikarosłych raślin — dadavać ich u sałaty pa anałohii z kropam ci piatruškaj. Heta nijak nie adabjecca na smakavych jakaściach sałatu, ale dadaść nieabchodnych vitaminaŭ i zrobić racyjon bolš raznastajnym.
U pieršyja stravy pustazielle dadajuć za 5—10 chvilin da kanca varki, spačatku ŭ nievialikaj kolkaści, jak prypravu.
Pustazielle padydzie dla zialonych kaktejlaŭ i smuzi, jakija ciapier nabyli vialikuju papularnaść i zamianiajuć tradycyjnuju ježu, aśviažajuć, dapamahajuć skinuć vahu i adnavić siły. Ź liściem dzikich raślin źmiešvajuć ahurki, banany, jabłyki, praroščanaje nasieńnie i arechi.
Dziesiać vidaŭ pustaziella dla vašaha stała
Strełki. Fota: Wikimedia Commons
Strełki
Strełki (rus. — pastušja sumka). Hetaja raślina raście paŭsiul. Mała chto viedaje, što jana vielmi bahataja na vitaminy, arhaničnyja kisłoty, mikra— i makraelemienty. Jana ŭtrymlivaje ščaŭjevuju, jabłyčnuju, vinnuju kisłoty, vitaminy K i V, dubilnyja rečyvy. Raślina sakavitaja, na smak saładkavataja. U sałatach vykarystoŭvajuć sukviećci i płady. Z maładoha liścia hatujuć barščy, supy, sałaty, načynki dla pirahoŭ. Nasieńnie vykarystoŭvajuć u jakaści śpiecyi.
Miedunica
Miedunica. Fota: Wikimedia Commons
Hetaja raślina bahataja na vitamin S, žaleza, marhaniec, karacin. Miedunicu možna vykarystoŭvać jak asnoŭnuju zielaninu pry pryhatavańni sałataŭ. Jaje taksama dadajuć u faršy, supy, jaječniu, rahu i stravy z krup. Źbirajuć miedunicu, pakul jaje sukviećci nie ahrubieli. Pry zbory zryvajuć vierchaviny raśliny.
Makryca
Makryca. Fota: Wikimedia Commons
Raślina zastajecca jadomaj da svajho ćvicieńnia. Jana bahataja na vitaminy S, Je, kalij. Jaje taksama možna ŭžyvać jak špinat. Dla hetaha jaje trochi advarvajuć i dadajuć alej. Smak śviežaj makrycy dastatkova niejtralny, tamu, kali jaje dadać u sałat ci sup, to nichto nie zrazumieje, što jana tam prysutničaje. Makryca palapšaje dziejnaść sardečna-sasudzistaj i centralnaj niervovaj sistemy, karysnaja pry straŭnikava-kišačnych zachvorvańniach.
Konskaje ščaŭje
Konskaje ščaŭje. Fota: Wikimedia Commons
U liści raśliny prysutničaje askarbinavaja kisłata. Pa svaim chimičnym składzie raślina blizkaja da revieniu. U ježu iduć jak listy, tak i ściobły. Liście vykarystoŭvajuć dla pryhatavańnia sałataŭ, supoŭ, načynki dla pirahoŭ. Jaho možna dadavać u smuzi.
Konskaje ščaŭje vielmi smačnaje ŭ sałacie z ahurkami ci pamidorami!
Dobrymi kampanientami dla jaho buduć radyska, małady časnok i zialonaja cybula. U ježu vykarystoŭvajuć tolki maładyja, maleńkija liściki. Na smak jany nie takija kisłyja, jak liście zvyčajnaha ščaŭja.
Dźmuchaviec
Dźmuchaviec. Fota: Wikimedia Commons
Jaho liście ŭtrymlivaje vitaminy A, S, V, Je, K, bieta— i alfakaracin, mikra— i makraelemienty. Raślina maje antyparazitarnyja ŭłaścivaści.
Liście lepš za ŭsio źbirać rańniaj viasnoj, kali jano amal nie maje horkaha prysmaku.
A z kvietak dźmuchaŭca varać vareńnie.
Sušanaje kareńnie raśliny vykarystoŭvajecca jak zamieńnik kavy.
Pierad užyvańniem liście dźmuchaŭca na niekalki hadzin zamočvajuć u vadzie, kab syšła harkata.
Lebiada
Lebiada. Fota: Wikimedia Commons
U hady niščymnicy našy prodki viasnoj nikoli nie minali lebiady.
Lebiada maje pryjemny smak i vielmi karysnaja. Jana amal na tracinu składajecca z prateinu i pa svaich pažyŭnych jakaściach moža spaborničać z hrybami i špinatam.
Liście lebiady tušać, dadajuć u posnyja stravy, supy. A vysušanym i zmołatym — u chleb.
Lebiadu sušać, solać, marynujuć, hatujuć piure, sałaty. Jaje možna advaryć i zapravić masłam ci majanezam. Samy prosty sałat — jajka ci bulba, lebiada i majanez ci alej.
Pierad tym jak jeści ŭ sałacie, lebiadu ašparvajuć kipniem ci apuskajuć u var na imhnieńnie.
Kaniušyna
Kaniušyna. Fota: Wikimedia Commons
Raślina maje dastatkova śpiecyfičny smak, da jakoha treba pryzvyčaicca, ale jana bahataja na białok, fosfar i kalcyj.
Śviežaje liście maładych raślin dadajuć u sałaty z harodniny, supy, a taksama harniry da miasa i morapraduktaŭ, smuzi i zialonyja kaktejli.
Vysušanaje i zdrobnienaje liście vykarystoŭvajuć pry pryhatavańni sousaŭ, syroŭ, muki.
Ličycca, što kaniušyna dapamahaje adnavić siły pry vialikich fizičnych nahruzkach.
Krapiva
Maładaja krapiva. Fota: Wikimedia Commons
Chiba što najbolš viadomaja strava z krapivy — sup.
Sabranaja ŭ mai raślina — samaja kaštoŭnaja. U joj u dziesiać razoŭ bolej žaleza i miedzi, čym u kapuście.
Krapiva ŭtrymlivaje ŭ dva razy bolej vitaminu S, čym parečka, i ŭ čatyry razy bolej, čym limon.
Pa ŭtrymańni karacinu jana pieraŭzychodzić morkvu, a vitaminu K — špinat.
Raślina bahataja na białok, arhaničnyja kisłoty, dubilnyja rečyvy, efirnyja alei, cukar.
Z dapamohaj krapivy možna adnavić utrymańnie kalcyju ŭ arhaniźmie. Źbirajuć vierchaviny raśliny.
Pierad tym jak jeści, krapivu ašparvajuć kipniem ci apuskajuć u var na imhnieńnie.
U sušanym vyhladzie krapivu dadajuć u vypiečku, sałaty, i inšyja stravy. Joju možna pasypać advarnuju bulbu.
Z krapivoj aściarožnym treba być tym, u kaho prablemy z trombami, bo hetaja raślina nakoplivaje vitamin K, jaki zahuščaje kroŭ.
Markoŭnik cmianalisty
Markoŭnik cmianalisty. Fota: Wikimedia Commons
Heta pachučaja trava ź miakkim smakam i tonkim vodaram anisu.
Raślina bahataja na marhaniec, kalcyj i kalij. Jana zjaŭlajecca krynicaj žaleza i cynku, što moža spryjać praduchileńniu aniemii.
Markoŭnik vykarystoŭvajuć u śviežym vyhladzie ŭ jakaści prypravy dla sousaŭ, supoŭ, syroj harodniny, amletaŭ, miasa na hryli. Raślina dobra pasuje dla sałataŭ. U varanyja stravy treba dadavać u samy apošni momant, u kancy varki. Markoŭnik vykarystoŭvajecca ŭ francuzskaj i italjanskaj kuchni.
Tryputnik
Tryputnik. Fota: Wikimedia Commons
Hetaja raślina, jak krapiva, konskaje ščaŭje i lebiada, daŭno ŭžyvajecca ŭ ježu. Jaje taksama treba źbirać tolki kali liście maładoje. Tryputnik dadajuć u chleb, vypiečku, zialonyja kaktejli. Maładoje liście dobra spałučajecca sa ščaŭjem, asabliva ŭ supach z maładoj zielaniny. Tryputnik možna dadavać u amlety ci hatavać z cybulaj i bulbaj. Karysnym budzie i nasieńnie tryputniku. Jano dapamahaje ačyścić kišečnik.
Spadziavajemsia, našy parady dapamohuć vam zrabić viesnavoje mieniu bolš raznastajnym i karysnym.
Čytajcie jašče:
Vučonyja dakazali, što raśliny ŭmiejuć razmaŭlać
Čaramša — skarbnica vitaminaŭ. Voś što ź jaje možna hatavać i jak vyroščvać
Čufa: hety ziemlany arech vydatna raście ŭ biełaruskich umovach. Pasadzicie, i vam spadabajecca
