Taćciana Smotkina i Źmicier Łupač. Fota: BAŽ
U Kamitet AAN pa pravach čałavieka praz svaich pravavych advakataŭ źviartalisia Taćciana Smotkina, Źmicier Łupač (pravaabaronca Pavieł Levinaŭ), Tamara Ščapiotkina i Łarysa Ščyrakova (pravaabaronca Leanid Sudalenka).
Sutnaść ich skarhi palahała ŭ tym, što Biełaruś parušyła pravy žurnalistaŭ na svabodu vykazvańnia dumki. Kraina pryciahnuła hetych žurnalistaŭ da adkaznaści i nakłała na ŭsich administracyjnyja štrafy byccam za raspaŭsiudžvańnie pradukcyi ŚMI biez adpaviednaj akredytacyi.
14 sakavika 2023 hoda Kamitet razhledzieŭ ich skarhi pa sutnaści.
U Kamitecie adznačyli, što častka treciaja artykuła 19 Pakta dazvalaje abmiežavańni svabody vykazvańnia mierkavańniaŭ, u tym liku svabody vykazvańnia i raspaŭsiudžańnia infarmacyi i idej tolki ŭ toj stupieni, u jakoj heta praduhledžana zakonam, i tolki kali jany nieabchodnyja dla pavahi pravoŭ i reputacyi inšych asob; abo dla abarony nacyjanalnaj biaśpieki ci hramadskaha paradku, ci zdaroŭja i maralnaści nasielnictva.
Tamara Ščapiotkina. Fota: BAŽ
Luboje abmiežavańnie svabody vykazvańnia mierkavańniaŭ nie pavinna nasić praźmierny charaktar, heta značyć, pavinna być najmienš naviaźlivym siarod mier, jakija mohuć dasiahnuć adpaviednaj abarony funkcyi, i praparcyjanalnym intaresam, jakija treba abaraniać.
Kamitet prapanavaŭ Biełarusi prademanstravać, što abmiežavańni pravoŭ žurnalistaŭ u adpaviednaści z artykułam 19 Pakta byli nieabchodnymi i praparcyjanalnymi. Na što atrymaŭ adkaz ad uładaŭ Biełarusi, što ŭsie žurnalisty byccam by parušyli ŭnutrybiełaruski Zakon ab ŚMI i pracavali biez akredytacyi.
Kamitet źviarnuŭ uvahu na toje, što ŭ dadzienym vypadku da aŭtaraŭ byli prymienienyja administracyjnyja pakarańni: bujnyja štrafy na padstavie Zakona ab ŚMI, jaki ciahnie za saboj zabaronu ažyćciaŭlać žurnalisckuju dziejnaść u Biełarusi z dalejšaj publikacyjaj u zamiežnych ŚMI biez akredytacyi ŭ jakaści pradstaŭnika zamiežnych ŚMI.
U hetaj suviazi Kamitet pa pravach čałavieka źviartaje ŭvahu na artykuł 34 Kanstytucyi Biełarusi ab svabodzie mierkavańniaŭ i ich vykazvańnia, dzie Kamitet prama śćviardžaje, što ahulnyja dziaržaŭnyja sistemy rehistracyi abo licenzavańnia žurnalistaŭ nie sumiaščalnyja z častkaj 3 artykuła 19 Pakta.
Abmiežavanyja schiemy akredytacyi dapuščalnyja tolki pry nieabchodnaści pradastaŭleńnia žurnalistam pryvilejavanaha dostupu da peŭnych padziej.
Łarysa Ščyrakova. Fota: BAŽ
Jak zaznačaje Kamitet, pakarańni ŭładami Biełarusi žurnalistaŭ hruntavalisia na ŭnutranym pravie. Adnak ni dziaržava-ŭdzielnik, ni nacyjanalnyja sudy nie dali tłumačeńniaŭ taho, čym takija abmiežavańni byli apraŭdanyja ŭ adpaviednaści z umovami nieabchodnaści i praparcyjanalnaści, jak vykładziena ŭ častcy 3 artykuła 19 Pakta, i ci nakładzienyja pakarańni (h.zn. administracyjnyja štrafy), navat kali hruntavalisia na zakonie, byli nieabchodnyja i praparcyjnyja i ŭ adpaviednaści ź luboj z zakonnych metaŭ, pieraličanych u zhadanym pałažeńni. Tamu jon robić vysnovu, što pravy aŭtaraŭ u adpaviednaści z častkaj 2 artykuła 19 Pakta byli parušanyja.
Takim čynam, Biełaruś abaviazanaja pryniać adpaviednyja miery dla kampiensacyi pryznačanych žurnalistam štrafaŭ dy inšych sudovych vydatkaŭ, paniesienyja aŭtarami ŭ suviazi z nacyjanalnym raźbiralnictvam. Dziaržava taksama abaviazana pryniać usie nieabchodnyja miery dla praduchileńnia padobnych parušeńniaŭ, jakija mohuć adbycca. U suviazi z hetym Kamitet adznačaje, što mieŭ spravu z padobnymi zvarotami ŭ dačynieńni da tych ža zakonaŭ i praktyki dziaržavy-ŭdzielnicy, tamu Biełaruś pavinna pierahledzieć svaju narmatyŭnuju bazu, u pryvatnaści Zakon ab srodkach masavaj infarmacyi, u adpaviednaści ź jaho abaviazkam pa artykule 2 Pakta z metaj zabieśpiačeńnia poŭnaha karystańnia pravami, praduhledžanymi artykułam 19 Pakta.
Kamitet pa pravach čałavieka spadziajecca atrymać ad Biełarusi na praciahu 180 dzion infarmacyju ab pryniatych mierach.
Čytajcie taksama:
Žurnalistka Łarysa Ščyrakova za kratami adznačaje 50-hodździe
«Nie za harami toj čas, kali biełarusy zmohuć žyć ščaśliva». Maryna Zołatava napisała list z turmy
Žurnalistu Paŭłu Padabiedu prypisvajuć «uvachodžańnie ŭ skład ekstremisckaha farmavańnia»
