Dźvie rysy asoby, jakija abumoŭlivajuć zadavolenaść saboj, vyjaviła novaje daśledavańnie

Zadavolenaść saboj ličycca viaršyniaj psichałahičnaha samaadčuvańnia čałavieka, choć aznačeńnie hetaha stanu davoli ciažka sfarmulavać. Fota: Naša Niva

Zadavolenaść saboj ličycca viaršyniaj psichałahičnaha samaadčuvańnia čałavieka, choć aznačeńnie hetaha stanu davoli ciažka sfarmulavać. Psichałahičny dabrabyt (nie błytać z dabrabytam hrašovym) składajecca z dvuch klučavych kampanientaŭ, tłumačyć psichołah Džaścina Het vydańniu Inverse.

Pa-pieršaje, jość hiedaničny dabrabyt, taksama viadomy jak dabrabyt subjektyŭny. Jon uklučaje subjektyŭnaje pačućcie ščaścia i zadavolenaści žyćciom. Isnuje taksama eŭdemaničny dabrabyt (ci eudaimonic well-being), taksama viadomy jak psichałahičnaje samaadčuvańnie, źviazanaje z pačućciem mety i samastojnaści. Kali my adčuvajem vysoki ŭzrovień zadavolenaści, my znachodzimsia «ŭ stanie aptymalnaha psichičnaha funkcyjanavańnia», kaža spadarynia Het.

Dyk jak my možam atrymać bolš dabrabytu ŭ našym žyćci? Adkaz moža zaklučacca ŭ kultyvavańni peŭnaha ładu žyćcia i asobavych jakaściaŭ. U novym daśledavańni, apublikavanym u časopisie Scientific Reports, Het i jaje kalehi vyvučajuć «predyktary» (prahnastyčnyja faktary) psichičnaha dabrabytu, kab pasprabavać rastłumačyć, čamu niekatoryja ludzi čaściej za inšych adčuvajuć zadavolenaść.

Jakija faktary ŭpłyvajuć na samaadčuvańnie

Kamanda apytała 1017 zdarovych darosłych u daśledavańni TWIN-E, vialikim daśledčym prajekcie pa vyvučeńni psichičnaha zdaroŭja z udziełam aŭstralijskich bliźniat. Udzielniki prajšli šerah testaŭ i apytańniaŭ z pramiežkam u adzin hod z metaj atrymańnia danych ab faktarach ich zdaroŭja i ładu žyćcia, a taksama dla analizu asoby. Udzielnikaŭ taksama pytali pra apošnija padziei ŭ žyćci (jak dobryja, tak i drennyja) i pra ich staŭleńnie da pracy.

Nie treba być navukoŭcam, kab razumieć, što choć niekatoryja faktary, jakija ŭpłyvajuć na samaadčuvańnie, niepradkazalnyja (naprykład, žyćciovyja padziei) — u toj ža čas, inšyja (takija jak vybar ładu žyćcia) my možam kantralavać.

Adnak ździviła navukoŭcaŭ inšaje. Tak, daśledavańnie pakazała, što ludzi, jakija vykarystoŭvajuć kahnityŭnuju pieraacenku — stratehiju rehulavańnia emocyj — choć i z bolšaj vierahodnaściu adčuvajuć zadavolenaść, ale heta nie źjaŭlajecca mocnym pradkazalnikam pieramien da dobraha samaadčuvańnia ź ciaham času. Kahnityŭnaja pieraacenka — heta kali čałaviek mianiaje svajo staŭleńnie da situacyi: schilny da hnievu čałaviek moža interpretavać nieadnaznačnuju situacyju niehatyŭna, ale kali jon vykarystoŭvaje kahnityŭnuju pieraacenku, jon moža zrazumieć, što situacyja nie takaja drennaja, jak jon dumaŭ. Viadoma, što hetaja stratehija źnižaje tryvohu i depresiju i pavyšaje zadavolenaść žyćciom.

Ci moža asoba sama ŭpłyvać na svajo psichałahičnaje samaadčuvańnie?

Było ŭstanoŭlena, što rysy charaktaru ŭpłyvajuć na adroźnieńni pamiž ludźmi bolš, čym źmieny psichałahičnaha samaadčuvańnia ź ciaham času (za niekatorymi vyklučeńniami). Pry hetym vyjaviłasia, što ekstraviersija była «najmacniejšym unikalnym pradkazalnikam źmienaŭ da dobraha samaadčuvańnia na praciahu adnaho hoda».

Ekstraviersija — heta rysa asoby, źviazanaja z kamunikabielnaściu, naporystaściu i pazityvam. Aŭtary daśledavańnia miarkujuć, što ekstraviersija moža spryjać padtrymańniu abo palapšeńniu dabrabytu ź ciaham času, tamu što ekstraviertnyja ludzi, jak praviła, majuć bolš sacyjalnych suviaziaŭ, što dapamahaje im adčuvać mienš stresu.

Dobrasumlennaść taksama stała značnym predyktaram, choć i ŭ mienšaj stupieni, čym ekstraviersija. Hetaja rysa adlustroŭvaje žadańnie być adkaznym, metanakiravanym i praduktyŭnym. Papiarednija daśledavańni taksama pakazvajuć, što dobrasumlennyja ludzi bolš dumajuć pra svajo zdaroŭje, što moža rastłumačyć suviaź ź psichičnym dabrabytam. U kančatkovym rachunku, bolš ekstraviertnyja i dobrasumlennyja ludzi na pieršym etapie daśledavańnia pakazali bolš značnaje pavyšeńnie jakaści samaadčuvańnia ź ciaham času.

Kali ž sprava dajšła da faktaraŭ, jakija ŭpłyvajuć na źmieny da dobraha samaadčuvańnia ź ciaham času, vyjaviłasia niekalki tendencyj. Daśledavańnie pakazvaje, što traŭmatyčnyja padziei i padziei, źviazanyja z pracaj (naprykład, pryjom na pracu i zvalnieńni), pradkazalna akazvajuć mocny ŭpłyŭ na psichičny dabrabyt. Miž tym,

raniejšaje daśledavańnie pakazvaje, što tolki padziei, jakija adbylisia za apošnija try miesiacy, istotna ŭpłyvajuć na «siońniašniaje» psichałahahičnaje samaadčuvańnie asoby.

Faktary ładu žyćcia taksama tłumačać adroźnieńni ŭ samaadčuvańni na druhim etapie daśledavańnia (praz adzin hod), pryčym fizičnyja praktykavańni i ŭžyvańnie sadaviny i aharodniny źjaŭlajucca samymi mocnymi predyktarami psichičnaha dabrabytu, što supadaje z papiarednimi daśledavańniami suviazi samaadčuvańniem i zdarovaj dyjetaj.

A bolš rehularnyja fizičnyja praktykavańni kožny tydzień ź ciaham času ŭpłyvajuć na palapšeńnie samaadčuvańnia, i heta, vierahodna, źviazana ź viadomym uździejańniem fizičnaj aktyŭnaści na chimičnyja rečyvy ŭ mozhu, takija jak sieratanin i beta-endarfiny.

Hetyja vyniki dakazvajuć, što psichičny dabrabyt vyznačajecca nie tolki pačućciem ščaścia, kaža spadarynia Hat. Toje, budzie žyćcio mieć sens ci nie, zaležyć ad niekalkich faktaraŭ — i niekatoryja ź ich bolš upłyvovyja za inšyja.