Stynh raskazaŭ, što stała ź jaho najlepšymi pieśniami 2

Z dazvołu i pry aktyŭnym udziele maestra najlepšyja aranžyroŭščyki płaniety pieraasensavali jaho hałoŭnyja chity i pierakłali ich dla simfaničnaha arkiestra. Vynik — doŭhačakany dysk Stynha Symphonicities, vypuščany 14 lipienia kampanijami Deutsche Grammophon i Cherry Tree.

Hety albom, razam z hastrolny turam Symphonicity, staŭ novym etapam u karjery 58-hadovaha muzyki. Stynh i raniej hulaŭ na lutni i pierapiavaŭ staražytnyja bałady, ale mienavita dziakujučy dysku i turu jaho najlepšyja za apošnija 30 hadoŭ pieśni adkrylisia nanova.

Uražańniami pra svoj novy albom Stynh padzialiŭsia ź siabram, viadomym muzyčnym krytykam, piśmieńnikam i aktoram Edvardam Sekiersanam.

ES: Symphonicity, abo Symphonicities, kali havorka idzie pra albom, — heta tonki kałambur, jaki, vierahodna, ty prydumaŭ naŭmysna. Bo apošni albom The Police nazyvaŭsia Synchronicity, što pa-anhielsku značyć «supadzieńnie». Niejkaje z hetych adcieńniaŭ było prydumana śpiecyjalna?

S: Nie, usio nie tak surjozna, choć Synchronicity byŭ nazvany ŭ honar knihi Karła Junha, jakaja vyjšła ŭ 1951, ale nijakaha schavanaha padtekstu ŭ naźvie niama. My vykarystoŭvajem simfaničny arkiestr, tamu źjaviŭsia hety kałambur, nie bolš za toje. Nichto surjozna nie zadumvaŭsia nad nadańniem hetaj naźvie niejkaha hłybokaha sensu.

ES: Symphonicities — heta novyja aranžyroŭki niekatorych kłasičnych pieśniaŭ. Kali ty pačaŭ prajekt, ci było ŭjaŭleńnie pra toje, jak mohuć hučać tvaje pieśni ŭ vykanańni arkiestra, jakija ŭ ich mohuć źjavicca adcieńni? Ci dzialiŭsia ty hetymi ŭjaŭleńniami z aranžyroŭščykami?

S: Ja spačatku dumaŭ, što ŭ muzyčnym płanie kampazicyi składanyja — u ich dastatkova harmaničnaha ruchu — jany mahli b vykonvacca simfaničnym arkiestram i ŭ pieršapačatkovym vyhladzie. Ale ja nie moh viedać napeŭna. I ŭvohule, ja ž vypadkova hetym zaniaŭsia: čykahski simfaničny arkiestr paprasiŭ mianie dać ź imi adzin kancert. Mnie hetaja prapanova spadabałasia. Choć ja i raniej pracavaŭ z arkiestrami na «Hremi» i «Oskary» i mnie zaŭsiody padabalisia hetyja vystupy, ale tady ja navat padumać nie moh pra vialiki sumiesny kancert. Tamu ja naniaŭ šmat aranžyroŭščykaŭ i skazaŭ im: «Vybirajcie sabie pieśniu, kali chočacie, i davajcie pahladzim, što ŭ vas vyjdzie».

ES: Heta vielmi krochkaja raŭnavaha, nie ci tak? Z adnaho boku, nie chočacca zahłušyć samu pieśniu, a z druhoha — prapuścić mahčymaść zrabić jaje hučańnie bolš bahatym i dać joj novaje žyćcio.

S: Nasamreč my jak byccam padaryli lubimym pieśniam novuju vopratku: škilet zastaŭsia toj ža, sama struktura — taja ž. Ja kazaŭ aranžyroŭščykam: «Zabaŭlajciesia, chłopcy. Atrymlivajcie asałodu ad hetaj pracy. Adzinaje, čaho ja chaču, — heta kab samim muzykam, jakija atrymali kłasičnuju muzyčnuju adukacyju, usio heta było cikava. Kab jany nie siadzieli, vypilvajučy sa svaich skrypak akampaniemient da rok-bałady, nie byli b prosta fonam. Heta sumna im, sumna mnie i sumna hledačam. Pišycie tak, kab usie znajšli heta zajmalnym. Ja chaču, kab para z vušej pavaliła, kab uvieś arkiestr vykarystoŭvaŭsia jak rytmičny instrumient».

ES: Rytm byŭ składanym pytańniem?

S: Rytm u kłasičnaj muzycy moža płavać. A voś rok-n-rolščyki nie lubiać źmianiać rytm. Jon jak tyranija. A ŭ kłasičnaj i arkiestravaj muzycy rytm bolš hnutki, arhaničny. Jon byccam dychaje. Ale jość kampramisy, na jakija varta pajści… kab pieraadoleć razryŭ. Bo ja zaŭsiody kazaŭ, što my razmaŭlajem na adnoj movie — jak minimum budaŭničyja materyjały ŭ nas ahulnyja. Tamu varta pasprabavać pabudavać niešta, što źviazvała b abodva baki.

Ja zaŭsiody cikaviŭsia muzykami, što znachodziacca pa-za ramkami… ludźmi, jakija mohuć hrać kłasičnuju muzyku hetak ža, jak rok-n-roł ci džaz. Usie hetyja źmiašanyja formy — heta jakraz toje, što ja lublu. Ale mnie padabajucca i sami muzyki arkiestru. Hetaje pakaleńnie dobra raźbirajecca ŭ pop-muzycy. Heta nie staryja časy, kali kłasičnyja muzyki nizašto nie stali b słuchać pop-muzyku, tamu što jana była banalnaj i biazhłuzdaj. Ciapierašnija dzieci vyraśli na takoj muzycy, jakuju rablu ja, tamu jany ŭsio razumiejuć.

ES: Jakija byli pieršyja pačutyja taboj kłasičnyja tvory? Ci nabyli jany dla ciabie asablivaje značeńnie?

S: Napeŭna, pieršaje, što ja pamiataju, — heta «Miesiacovaja sanata». Ja navat navučyŭsia hrać uryvak na hitary. Maja mama hrała jaje, i ja viedaŭ, što heta Bietchovien. I heta vielmi pryhožaja miełodyja. Potym pryjšli The Beatles. Mnie tady było prykładna 11. Jany pačali vykarystoŭvać elemienty kłasičnaj muzyki. U harmonii, u tym, jak ich pieśni byli strukturavanyja, ja adčuŭ hetuju suviaź. I kali vyjšła Eleanor Rigby, ja tak i skazaŭ: «Muzyka adna».

ES: Usie pieśni ŭ hetym prajekcie vielmi asabistyja. Jany adznačajuć značnyja padziei ŭ tvaim žyćci. Kali ty ŭpieršyniu pačuŭ novyja aranžyroŭki, što stała samym vialikim siurpryzam? Jakaja pieśnia źmianiłasia macniej za ŭsio?

S: U mianie jość aranžyroŭščyk Rob Mets, jon skazaŭ mnie: «Ja chaču pierarabić Next To You». Ja adkazaŭ: «Next To You — heta pieršy zapis na samym pieršym albomie The Police. Heta pankaŭski treš, syhrany na čatyroch akordaŭ. Ty z hłuzdu źjechaŭ. Ty nie možaš prymusić arkiestr heta hrać. Heta budzie hučać biazhłuzda». Ale jon mnie zapiarečyŭ: «Nie, u mianie jość dobraja ideja!» I sapraŭdy, praz tydzień jon pryjšoŭ z aranžyroŭkaj i syhraŭ jaje! I jana fantastyčna prahučała!

ES: Atmaśfiera ŭ arkiestry dobraja?

S: Ty bačyš, jak muzyki hrajuć… byccam Stravinski, ale nasamreč jany hrajuć rok-n-roł. Heta lepiej za ŭsio.

Što mianie bolš za ŭsio ŭražvaje ŭ arkiestry, tak heta toje, jak šmat adcieńniaŭ u jaho palitry. Ź im možna rabić praktyčna ŭsio, što zaŭhodna. Tamu ja pačaŭ pilna vyvučać svoj repiertuar i kazać: «Davajcie pasprabujem heta, heta, i heta». My zrabili novyja aranžyroŭki prykładna dla saraka pieśniaŭ, i mnie b chaciełasia zrabić jašče, tamu što heta viartaje pieśni da žyćcia. Ty byccam doryš im novuju vopratku…

ES: Ščyra kažučy, ja byŭ ździŭleny pieśniaj Roxanne. Mnie jana pamiatałasia jak rezkaja i horkaja, a stała miakkaj i pryhožaj. Nakolki harmonii, jakija ty stvaraŭ dla siabie, stali roźnicca ŭ novych aranžyroŭkach? Jak źmianilisia tvaje adčuvańni ad vykanańnia ŭłasnych pieśniaŭ, kali prydumlać harmonii pačaŭ niechta inšy?

S: Ja lublu płavać u vielmi ciopłym basiejnie. Ciabie atačajuć pryjemnyja płyni, i źjaŭlajecca cudoŭnaje pačućcio svabody. Kali ja hraju partyju hitary dla hetaj pieśni, ja adčuvaju, jak vakoł mianie prapłyvajuć płyni roznych hałasoŭ, i heta cudoŭna. Byccam ciopłaja vanna.

ES: Ci pačynaješ ty ad hetaha vykonvać svaje pieśni pa-inšamu?

S: Viadoma, tak. Z novaj aranžyroŭkaj źmianiajecca i staŭleńnie da pieśni. Byvaje, što dziakujučy novym harmonijam źmianiajecca i sama miełodyja. Ja na kožnym kancercie impravizuju, nikoli nie byvaje takoha, kab ja adnolkava śpiavaŭ na dvuch kancertach. Ja vučusia śpiavać z arkiestram, a nie z rok-hurtom. Z rok-hurtom u mianie adčuvańnie, byccam ja pryviazany da chutkaha paravoza, a z arkiestram ja byccam płyvu na karabli. Ja daviedvajusia pra pieśniu niešta novaje na kožnym kancercie, dzie jaje vykonvaju. Ja, musić, śpiavaŭ Roxanne užo tysiačy i tysiačy razoŭ, i da hetaha času znachodzicca jakaja-niebudź drobiaź, jakuju možna dadać, i źjaŭlajecca adčuvańnie, što ja śpiavaju jaje ŭpieršyniu. Kali miełodyja hučyć, ja absalutna svabodny, i mnie heta vielmi padabajecca. Śpievy padobnyja da palotu. Ty možaš raptam skiravać uniz, možaš uźniacca ŭvierch, možaš lacieć pavolna ci chutka. Hetuju absalutnuju svabodu ja caniu bolš za ŭsio.

ES: Z najlepšych aranžyrovak ja ŭsio ž vybiraju When We Dance, dzie Styŭ Mierkuryjo zachavaŭ hetuju cudoŭnuju paśladoŭnaść troch akordaŭ va ŭstupie. Atrymałasia vielmi tajamniča, i ŭ kancy pieršaha radka taki vydatny harmaničnych vyhin… Ja bajusia spytać, hetaje pamienšany akord?

S: Tak, heta pamienšanaja kvinta. Na takich akordach pabudavanaja pieśnia Bali Ha'i Frenka Sinatry. Hety intervał byŭ niejki čas zabaronieny carkvoj. Jany dumali što heta — tryton — intervał djabła. U ahulnym, charakternyja intervały lažać u asnovie bluzu. Tak što małaja čaścinka djabła ŭ hetaj muzycy prysutničaje… Mnie padabajecca hety vyhin. Ja ŭvohule ŭstaŭlaŭ by pamienšanuju kvintu jak maha čaściej — hety intervał niepakoić ludziej.

ES: Raskažy pra pieśniu, ci jość u joj niejkaja relihijnaja simvolika? Ci takaja jana mistyčnaja, jak zdajecca?

S: Mnie zdajecca, ja ŭžo zrabiŭ papiaredniaje apisańnie pieśni, skazaŭšy, što jość usiaho dva vidy pieśniaŭ pra kachańnie. Adzin — heta kali «Ja ciabie kachaju i ty mianie kachaješ». Takija pieśni płoskija, sumnyja i zacyklenyja. Jany nikudy nie padychodziać. Ale «Ja ciabie kachaju, a ty mianie nie… ci ty z kimści inšym» — heta ŭžo značna cikaviej. Baluča, ale cikava. Kali źjaŭlajecca luboŭny trochkutnik, tabie jość dzie razharnucca, jość ab čym raskazać. Jak zaŭsiody, mnie vielmi cikavaja relihija i toje, jak jana supastaŭlajecca z ramantyčnym kachańniem. Mnie časta zdajecca, što ramantyčnaje kachańnie — heta anałah duchoŭnaha pociahu, u procivahu pociahu fizičnamu… i taho spustašeńnia, jakoje jano prynosić. Tamu ja nie adździalaju boskaje ad śvieckaha.

ES: Ci jość u hetaj pieśni bijahrafičny padtekst?

S: Ja nie dumaŭ pra heta. Ale ja nikoli nie supiarečyŭ ničyjoj interpretacyi maich pieśniaŭ, tamu što jany ŭzbahačajuć maju tvorčaść. Mnohija ludzi dumajuć, što pieśnia pra toje, pra što ja ŭvohule nikoli nie dumaŭ, ale ja nie źbirajusia kazać: «Nie-nie, jana nie pra toje». Kali jana niešta značyć dla vas, to tak jano i jość.

ES: Ja bačyŭ, u internecie ludzi spračajucca pra tvaje teksty…

S: Što ž, heta dobra. Ja rady, što ŭ ich jość niešta supiarečlivaje. Ale sam u sprečku ŭstupać nie budu.

ES: Pieśni ŭ ciabie pačynajuć prydumlacca pa-roznamu, abo spačatku zaŭsiody prychodzić vialikaja ideja? Uziać, da prykładu, «Anhielca ŭ Ńju-Jorku» Kvientyna Kryspa (piśmieńnik-homaseksualist, pratatyp pieśni i adnajmiennaha filma).

S: Mnie padabajecca, što ŭsie dumajuć, što ja adzinočka, taki sabie adzin u poli voin. I mianie vielmi pryciahvajuć takija ludzi, jak Kvientyn.

Ja jaho davoli dobra viedaŭ, jon byŭ vielmi advažnym čałaviekam. Jon zastavaŭsia saboj u toj čas, kali heta było niebiaśpiečna i navat niezakonna. Jon staŭ maim kumiram, jakoha ja lubiŭ i pavažaŭ. Ja spadziajusia, što ja davoli mužny, kab, jak u pieśni, «być saboj i nie zvažać na mierkavańnie inšych».

ES: Aranžyroŭku pieśni You Will Be My Ain True Love, jakuju ty napisaŭ dla filma «Chałodnaja hara», taksama rabiŭ Styŭ Mierkuryjo?

S: Tak

ES: U joj u samym pačatku ŭstupajuć strunnyja, i adrazu adčuvajecca hniatlivaja atmaśfiera Hramadzianskaj vajny. Potym my čujem udarnyja, a potym rastvarajemsia ŭ prostym i pryhožym fołkavym płačy. I tvoj hołas hučyć vielmi lohka i naturalna.

S: Ja pačynaŭ jak fołk-śpiavak. Padletkam ja hraŭ u fołk-kłubach i ńjukasłskich pabach — možna skazać, što ja uvabraŭ hety duch z małakom maci i zasvoiŭ ad miascovych śpievakoŭ. Takija fołkavyja miełodyi — heta maja rodnaja mova.

ES: Hetym asablivaściam hołas nielha navučyć. Jany albo jość, albo ich niama.

S: Ja vielmi hanarusia svaimi falkłornymi karaniami.

ES: kavier-viersiju I Hung My Head rabiŭ Džońni Keš, heta vielmi pryhoža…

S: Ja hetym nadzvyčaj hanarusia. Ja napisaŭ šmat pieśniaŭ u styli kantry. Ja lublu kantry, ale dla tut važnaja aŭtentyčnaść. Ja ź Ńjukasła, i mnie nie pasuje kapialuš. Tamu kali sapraŭdny kantry-śpiavak, taki jak Džoni Keš, biare maju pieśniu i robić kavier-viersiju, heta paćviardžaje jaje kaštoŭnaść.

ES: Adkul uvohule ŭziałasia ideja napisać pieśniu pra vypadkovaje zabojstva?

S: Apošnija hadoŭ dziesiać abo kala taho ja dziejničaju tak: spačatku pišu muzyku, a potym užo jana raskazvaje mnie historyju pra niešta.

ES: Čym tak cikavaja hetaja pieśnia?

S: Hetaja pieśnia napisanaja ŭ pamiery «dzieviać vośmych»: kali za taktam u piać dolaŭ idzie takt u čatyry doli. Možna dadavać doli i pa-inšamu, ale heta ŭ lubym vypadku dziŭny pamier. Jon naviejaŭ mnie vobraz kania, jakaja niasiecca hałopam, ale pry hetym źlohku prykulhvaje. Tady ja ŭbačyŭ, jak niechta skača pa raŭninie, jak u starym viesternie. Voś chtości celicca ź pistaleta, prosta kab papraktykavacca, i pistalet raptam vypadkova stralaje. Nu, a što adbyvajecca potym — vy viedajecie.

Mnie zdajecca, pistalety vałodajuć niejkaj mahijaj. Kali jon jość, źjaŭlajecca i nieabchodnaść jaho vykarystoŭvać. Heta moj arhumient suprać zbroi. Navat kali ty hetaha nie chočaš, štości abaviazkova pavinna zdarycca.

Takaja voś historyja… Vypadkovaje zabojstva, a raspłačvacca za jaho ŭsio adno davodzicca.

ES: Ja byŭ vielmi ŭražany aranžyroŭkaj Every Little Thing She Does Is Magic. Jaje rabiŭ Rob Mets?

S: Tak.

ES: Stvarajecca adčuvańnie kachańnia ź pieršaha pohladu, niepieradavalnaj lohkaści i prazrystaści. Hetaha, napeŭna, vielmi składana damahčysia, kali havorka idzie pra arkiestr z 45 abo 50 čałaviek.

S: Pa-mojmu, nas było 50. Tak, heta było dasiahnieńnie. Jana vielmi śvietłaja i pavietranaja. I pry hetym praciahvaje hučać jak pop-muzyka. Ja chacieŭ by padkreślić: my prosta robim arkiestravuju muzyku z pop-muzyki, ale my nie sprabujem zrabić jaje kłasičnaj. Heta było b hłupstvam. Heta papularnaja muzyka ŭ arkiestravaj apracoŭcy, ale lohkaści jana nie stračvaje.

ES: Nie chočacca napisać jašče niekalki pieśniaŭ, kab hrać ich takim składam?

S: Ja ŭsio bolš i bolš natchniajusia toj svabodaj, jakuju daje mnie arkiestr. Ja znachodžu pieśni, jakija hady tamu byli zabytyja ci ŭvohule nikomu nie viadomyja, i nadaju im novaje afarmleńnie. Ciapier ja surjozna dumaju ab tym, kab pisać na pamiežnym uzroŭni pamiž papularnaj i arkiestravaj muzykaj. Heta vydatna. Ja adčuvaju, byccam viartajusia ŭ dziacinstva, i ŭ mianie cacačnaja čyhunka. Tak što varta praciahnuć… jašče krychu haboja, vijałančeli. Jak ja ŭsio heta lublu!

ES: U ciabie jość lubimaja pieśnia ŭ hetym albomie? Ci jany mianiajucca kožny viečar?

S: Ciapier maja lubimaja pieśnia ŭ albomie — End Of The Game. Ja napisaŭ jaje, napeŭna, hadoŭ dziesiać tamu, i jana była nieviadomaj, hetakim bi-sajdam. Jana pra lisu, jakuju pieraśledujuć hančaki. Aranžyroŭka prosta cudoŭnaja: sapraŭdy čuvać uvieś arkiestr. Mianie hetaja pieśnia vielmi kranaje.

Svaim biełaruskim prychilnikam Stynh abiacaje: šoŭ u Minsk-Arenie 18 vieraśnia budzie składacca z dvuch adździaleńniaŭ i praciahniecca kala troch hadzin. A značyć, my zmožam pačuć nie tolki 12 pieśniaŭ z albomu Symphonicities, ale i inšyja jaho mieha-chity.