U jaho jość prahrama, ź jakoj jon sioleta nasupierak usim złybiedam amal atrymaŭ pieramohu na miascovych vybarach. Pa adukacyi jon čynoŭnik, paśla pieramohi demakratyi źbirajecca raźvivać svoj rodny Barysaŭ. Vyhladaje na toje, što na palityčnaj scenie źjaŭlajecca jašče adna jaskravaja asoba.
«Naša Niva»: Daloka nia ŭsie našy čytačy viedajuć, chto taki Źmicier Babicki.
Źmicier Babicki: Ja naradziŭsia ŭ Barysavie ŭ Starym horadzie. Dobra pamiataju draŭlanuju chatu, u jakoj žyli ŭsie maje prodki z 1930‑ch hadoŭ. Potym my pierajechali ŭ novy mikrarajon. Tam ja vyras, vučyŭsia ŭ pieršaj barysaŭskaj himnazii. Paśla škoły pastupiŭ u Ekanamičny ŭniversytet. Rychtavaŭsia stać dziaržaŭnym słužboŭcam.
Jašče padčas vučoby staŭ udzielničać u hramadzkim žyćci. Majoj pieršaj akcyjaj byŭ udzieł ź siabram u 1996 h. u kamunistyčnym mitynhu ŭ Barysavie ź bieł‑čyrvona‑biełym ściaham; chadzili doŭha pa praspekcie, ludzi nas ščyra vitali. Potym prybiehła milicyja, našym zatrymańniem tady, zdajecca, kiravaŭ kamunist Kapulcevič, jaki ciapier u apazycyi.
Padčas vučoby ja vyjhraŭ stypendyju imia Ściapana Batury i adzin kurs navučaŭsia ŭ Varšaŭskim universytecie. Adrazu pa skančeńni ŭniversytetu pastupiŭ u aśpiranturu na katedru rehijanalnaha kiravańnia. Rychtavaŭ dysertacyju, pryśviečanuju pryvatyzacyi hramadzkaha transpartu. U navucy maje pryjarytety — rehijanalnaje raźvićcio.
Udzielničaŭ u napisańni prahramy reformaŭ «Eŭrapiejski vybar Biełarusi», poruč ź inšymi ekspertami. Stvaryli ŭ Barysavie i vydali pieršuju ŭ krainie stratehiju raźvićcia rehijonu. Apošnija try hady ja supracoŭničaŭ z daśledčym centram Instytutu pradprymalnictva i menedžmentu. Ciapier supracoŭnictva ź IPM časova pierarvałasia.
«NN»: Spakusy pajści pracavać pa specyjalnaści dziaržaŭnym čynoŭnikam nikoli nie było?
ZB: Nie. Kali prachodziŭ praktyku padčas vučoby ŭ dziaržaŭnych ustanovach, pabačyŭ, što hetaja systema hniłaja.
Razam z tym mianie pryjemna ŭraziła, što našy čynoŭniki absalutna ŭsio razumiejuć. Niama takoha, što ŭ orhanach ułady siadziać abmiežavanyja ludzi, jany narmalna viedajuć zamiežny dośvied, razumiejuć, što ŭ nas niama samakiravańnia, što ŭ systemie padatkaabkładańnia j finansavańnia bardak. Čynoŭniki volna aperujuć padstavovymi ekanamičnymi katehoryjami. Systema pabudavanaja tak, što pracavać tam zdoleje nia kožny.«NN»: Čamu ty vyrašyŭ pajści sioleta na miascovyja vybary?
ZB: Tamu što vybary — heta momant aktyvizacyi hramadztva, momant, kali pierad hramadztvam možna pastavić pytańnie: za kaho vy? Ludzirazumiejuć, što miascovyja saviety ničoha nia značać, ale była nadzieja, što budzie mahčymaść pravieści dosyć jakasnuju i efektyŭnuju ahitacyjnuju kampaniju. My adnaznačna dasiahnuli hetaj mety. Aproč usiaho, na mnie systema dała vidavočny zboj. Naša hrupa vyłučała šaścioch čałaviek, piać źnialisia z vybaraŭ, ja zastaŭsia. Mianie pakinuli, kab my zmahli adskanavać sytuacyju, adpracavać peŭnyja schiemy, zrabić tatalnaje nazirańnie na hetym učastku, pabačyć, što z hetaha moža kankretna atrymacca.
«NN»: Jak ty pravodziŭ svaju pieradvybarčuju kampaniju?
ZB: U Barysavie było piać sustrečaŭ z vybarcami. Na pieršaj sustrečy ŭ škole prysutničaŭ Milinkievič. Nastaŭniki vielmi pryjazna pastavilisia da jaho. Majoj kankurentkaj na abłasnoj akruzie vystupała byłaja kiraŭnička miascovaha BRSM, na jakuju ŭ Barysavie ŭ kadravym planie robicca staŭka. Hałoŭnym punktam majoj ahitacyi była prahrama «ad dźviarej da dźviarej». Ja i siabry majoj inicyjatyŭnaj hrupy abyšli bolš za siem tysiač kvateraŭ. Kab my nie išli na vybary, to, mahčyma, realnaja jaŭka mahła b skłaści nia bolš za 30 %. Mnohija byli ŭražanyja, što kandydat prychodziŭ asabista da ich u kvateru, i heta byŭ stymuł iści na vybary. Pierad samymi vybarami zatrymali i aryštavali kiraŭnika majho štabu Sieržuka Sałaša. Ułady paličyli, što, likvidavaŭšy hałavu, cieła budzie biaździejnaje, ale jany praličylisia. Napeŭna, my byli adzinymi ŭ krainie, chto zmoh naziralnikami zakryć całkam usie ŭčastki dla hałasavańnia.
«NN»: Pieršapačatkova prajšła infarmacyja, što ty pieramoh, ale ŭrešcie mandat addali pradstaŭniku haradzkoj namenklatury. Što zdaryłasia?
ZB: I svajho abłasnoha supiernika, i rajonnaha, z aficyjnych źviestak, ja pieramahaŭ tolki na dźviuch učastkach, jakija akurat trapili na maju rajonnuju akruhu. Naziralniki, što byli dapuščanyja da padliku hałasoŭ, adznačali, što ja mieŭ amal udvaja bolšuju pieravahu nad kankurentami. Źvioŭšy ŭsie pratakoły, ja vyjhraju na rajonnaj vybarčaj akruzie ŭ dyrektara barysaŭskaha aŭtaparku Škredava na 37 hałasoŭ. My ŭručnuju zrabili kopii pratakołaŭ, ale staršyni kamisijaŭ sa zrazumiełych pryčynaŭ admovilisia aficyjna zapeŭnić tyja pratakoły. Potym my raskinuli pa ŭsich navinavych ahienctvach infarmacyju pra pieramohu. U paniadziełak ja staŭ telefanavać i pryjaždžać u rajonnuju vybarčuju kamisiju, ale jana niekudy źnikła, nie adkazvaŭ telefon, ich nie było ŭ kabinecie. Usio heta rabiłasia, kab ja nie paśpieŭ atrymać infarmacyju 15 studzienia i nia zmoh abskardzić vyniki. Mnie dali tolki dźvie ličby: za Babickaha prahałasavała 36,8% vybarcaŭ, a za Škredava 37,7%. U vyniku ja prajhraju na 22 hałasy.
«NN»: Ci nie symbalična, što tvaim supiernikam na vybarach byŭ načalnik aŭtaparku? Ty ž taksama zajmaŭsia prablemaj hramadzkaha transpartu.
ZB: Heta supadzieńnie. My nie rabili na hetym niejkaj palityčnaj kampanii. Kancepcyi i lozunhi majoj pieradvybarčaj kampanii byli skiravanyja na dźvie rečy: na sacyjalnyja aspekty i na toje, što my davali ludziam mahčymaść maryć. Była kancepcyja mary, ja kazaŭ ludziam, što ja maju maru i vy majcie maru.
Našy mary padobnyja: my chočam z vami, kab u Barysavie byŭ universytet, što našym pradpryjemstvam patrebnaje raźvićcio, što padatki musiać iści nia ŭ Miensk, a zastavacca ŭ Barysavie, kab naš horad pierastaŭ zajmać pieršaje miesca ŭ krainie pa złačynnaści. My chočam zrabić adbudovu staroj častki horadu, ludzi ž sapraŭdy chočuć ubačyć Stary horad nia dzie‑niebudź u Krakavie, a tut — u Barysavie. I heta spracavała.
«NN»: Na jakoj movie prachodziła tvaja vybarčaja kampanija?
ZB: Usio było tolki na biełaruskaj movie. Heta było maim pryncypovym rašeńniem. Ja liču, što moj pośpiech źviazany ŭ tym liku i z tym, što ja vioŭ kampaniju pa‑biełarusku.
«NN»: Ci źbirajeśsia naleta balatavacca ŭ parlament?
ZB: Nie. Nie tamu, što my nia chočam, nie tamu, što my ličym ich niepatrebnymi. My prosta bačym, što ludzi nia vierać vybaram. Kali na ŭčastku nia budzie narmalnaj demakratyčnaj alternatyvy, to jaŭka nikoli nie pieravysić 50%. Taksama jość vierahodnaść dyskredytacyi siabie ŭ tym sensie, što ty ŭžo piać razoŭ udzielničaŭ u vybarach i zaŭsiody prajhravaŭ. Ludziam nie daviadzieš, što papraŭdzie ty vyjhraŭ. U takim razie ty nie palityčny lider, a — łuzer. U Barysavie jość užo niekalki takich čałaviek, jakija nie pieramohuć i ŭ vypadku źmieny ŭłady, bo daŭno dyskredytavali siabie takim čynam.
«NN»: Čamu mienavita ŭ Barysavie ŭtvaryłasia takaja bajazdatnaja hrupa demakratyčnych kandydataŭ?
ZB: Ja nie lublu mistyki, ale Barysaŭ, jak padajecca, horad niespakojny. Horad, dzie ludzi zdatnyja na mocnyja pratesty. Heta histaryčna ŭ nas zakładziena. Barysaŭcy ŭdzielničali ŭ Słuckim zbrojnym čynie, u 1933 h. u horadzie byli vystupy, jakija skončylisia začystkami. I ciapier toje samaje: za apošni hod u Barysavie ludzi biez usialakaj palityki pierakryli čyhunku, a ŭ druhoj častcy horadu zrabili niesankcyjavany mitynh i patrabavali adklikać tamtejšaha deputata sielsavietu. Heta vialikaja pamyłka namenklatury — tak zakručvać šrubki, jak heta robicca ŭ Barysavie.
«NN»: Ci ŭvažaješ ty siabie ciapier bolš za palityka ci za ekanamista?
ZB: Palitykam ja siabie nie liču. Paśla hetaj kampanii, moža być, ja budu lakalnym lideram.
Siońnia ŭ Biełarusi na nacyjanalnym uzroŭni tolki try palityki — Łukašenka, Paźniak i Milinkievič. Ja tolki pačynaju stanavicca palitykam.
«NN»: Što ty jak šarahovy siabra Partyi BNF dumaješ pra niadaŭnija zajavy Frontu adnosna Milinkieviča?
ZB: Admoŭna staŭlusia. Milinkievič na siońniašni momant adziny lider. Heta spakojny, narmalny, flehmatyčny čałaviek, jaki moža ŭznačalić i hodna pradstaŭlać krainu. Heta jak banery na sajtach «Prezydent, jakim Vy zmožacie hanarycca». Ja nie razumieju, čamu ciapier ładzicca Kanhres. Nie razumieju, čamu ja mušu zdać podpisy dla ŭdziełu ŭ Kanhresie, kali na svaim učastku za mianie aficyjna prahałasavała 3000 čałaviek. Chaj jany pakažuć, kolki čałaviek prahałasavała za ich.
«NN»: U śviecie ekanomiki ty taksama daloka nie apošni čałaviek. Niekali pračytaŭ u ŚMI, što ty ŭdzielničaŭ u prestyžnaj štohadovaj sustrečy amerykanskich ekanamistaŭ. Treba adznačyć, što Nobelaŭ u ekanomicy za apošnija hady atrymoŭvajuć vyklučna amerykancy.
ZB: Ličycca dobrym hustam tam źjavicca. Na majoj pieradvybarčaj ulotcy byŭ moj zdymak ź laŭreatam Nobeleŭskaj premii ŭ halinie ekanomiki Robertam Sałoŭ. Bačyŭsia ź jašče adnym laŭreatam Nobela Hary Bekieram. Davodziłasia pierakidvacca ź imi niekalkimi skazami navat nakont sytuacyi ŭ Biełarusi. Jany ŭ kursie hetaj sytuacyi.
Źmicier Babicki Naradziŭsia ŭ 1979 u Barysavie. Ekanamist. U 2002 skončyŭ fakultet menedžmentu BDEU pa specyjalnaści «dziaržaŭnaje i municypalnaje kiravańnie». Siabar Partyi BNF. Apošnija try hady supracoŭničaŭ z daśledčym centram Instytutu pryvatyzacyi i menedžmentu.
Fota Julii Daraškievič
