— O! Biblija! Ci dasi pačytać?
Siciency, jakija ŭpieršyniu zachodziać da mianie ŭ hości, adrazu ciahnucca da biełaruskaj Biblii na stale. Refleks, nieadnojčy zaŭvažaŭ, amal adnolkavy: praciahvajuć ruku ŭziać, potym, by apiaklisia, ubirajuć palcy j hladziać z bahaviejnym stracham: a ŭvohule možna?..
Śviatoje Piśmo ŭ hetych krajoch — vialikaja redkaść. U siaho‑taho zachavalisia kišennyja Novyja Zapaviety pa‑rasiejsku, vydadzienyja «Hiedeonavymi bratami» dy raspaŭsiudžanyja jašče ŭ pačatku 1990‑ch. Biełaruskaj Biblii, naturalna, niama ani ŭ školnaj biblijatecy, ani ŭ sielsavieckaj, ani ŭ ludziej.
Ci moh padumać Francišak Skaryna, jaki 500 hadoŭ tamu vučyŭsia ŭ najlepšych eŭrapiejskich universytetach z maraju dać svajmu narodu Knihu Knihaŭ, što ŭ viek niebyvałaha techničnaha prahresu, kali biełaruskaja palihrafija budzie drukavać tych knihaŭ štohod pa 50 miljonaŭ asobnikaŭ, — znajści Bibliju na rodnaj movie na Połaččynie budzie jašče ciažej, čym tady!
Daju viaskoŭcam čytać — i Bibliju, i Novy Zapaviet u roznych pierakładach. Adrazu pytańni: «A jakaja ź ich sapraŭdnaja? Tut «Viflajem», tut «Betlejem», tut «błasłavi», tut «dabrasłavi», tut Isus kaža sparalizavanamu «Vier», a tut — «Macujsia», tut ź miakkimi znakami, a tut — biaź ich…» Sprabuju tłumačyć, što sens nia ŭ hetym , prosta roznyja tradycyi… Nie razumiejuć: «Pačakaj, dyk Boh ža adzin?» «Tak». «I Biblija adna?» «Nu tak…» «I biełaruskaja mova ž adna?» Adna, darahija maje…
I voś Juraś, evanhielski chryścijanin z Baranavičaŭ, piša, što jany chacieli b zrabić i pamnožyć aŭdyjozapis Evanhiella pa‑biełarusku… dyk jaki varyjant brać za asnovu?
Peŭna, jašče bolš zasmuciła b biełaruskaha pieršadrukara toje, što dahetul niama adzinaj biełaruskaj Biblii. Uładalniki biełaruskaha Śviatoha Piśma ŭ kaściole, carkvie ci malitoŭnym domie karystajucca roznymi pierakładami ŭnutry kožnaj z kanfesijaŭ. Źviarnuŭ uvahu na supolnaj malitvie na schodzie Biełaruskaj Chryścijanskaj Demakratyi: navat «Ojča naš» biełarusy spaviadajuć u troch ci čatyroch adroznych varyjantach.
Pytańnie, vartaje nie adnoj navukovaj kanferencyi: ci ličyć biełaruskaj Biblijaj uvieś ansambl užo vydadzienych tekstaŭ (i tady zastajecca pryznavać jahonaj vartaściu bahaćcie formy dy poŭny spektar adcieńniaŭ źmiestu), ci sprabavać‑taki źvieści pravasłaŭnyja, katalickija j pratestanckija pierakłady na biełaruskaj u adno?
Ciapier viadoma nia mienš dziesiaci pierakładaŭ Biblii abo jaje asobnych knihaŭ na biełaruskuju movu.U 1517—1525 h. Francišak Skaryna, jak ličać daśledčyki, pierakłaŭ usiu Bibliju i nadrukavaŭ bolšuju častku jaje knihaŭ — i heta była treciaja ŭ śviecie drukavanaja Biblija na žyvoj movie narodu.
Kala 1570 h. u svajoj vandroŭnaj drukarni vydaŭ Evanhielli pavodle Maćvieja j Marka Vasil Ciapinski.
Tolki bolš jak praz try z pałovaj stahodździ, u 1927 h., u baptysckim vydaviectvie «Kompas» narešcie vyjšła Evanhielle ŭ pierakładzie na sučasnuju biełaruskuju Łukaša Dziokuć‑Maleja j Antona Łuckieviča, a ŭ 1931 h. u Chelsynhforsie — uvieś Novy Zapaviet Łuckieviča.
U 1939 h. u Vilni ksiondz Vincent Hadleŭski nadrukavaŭ i katalicki Novy Zapaviet pa‑biełarusku. U 1954 h., vykarystaŭšy pierakład Hadleŭskaha, vydaŭ Evanhielle j Apostalskija Dziei ŭ Rymie ksiondz Piotra Tatarynovič. Hetaksama na emihracyi byli vydrukavanyja Evanhielle pavodle Jana ŭ pierakładzie Jana Piatroŭskaha i ŭsia biełaruskaja Biblija pratestanta Jana Stankieviča.
Jašče niekalki pierakładaŭ dała Biełarusi najnoŭšaja historyja. Naprykancy XX st. raspačała pracu admysłovaja kamisija Biełaruskaha Ekzarchatu RPC, jakaja vydała pa‑biełarusku Evanhielle. U 2002 h. z dabrasłavieńnia Pieršahierarcha Biełaruskaj Aŭtakiefalnaj Pravasłaŭnaj Carkvy Mitrapalita Mikałaja ŭ ZŠA 10‑tysiačnym nakładam vyjšła biełaruskaja Biblija ŭ pierakładzie Vasila Siomuchi (taja samaja, na jakuju ŭ pieršuju čarhu źviartajuć uvahu siciency). Narešcie, u 2003 h. u Biełaruskim Biblijnym tavarystvie byŭ nadrukavany Novy Zapaviet u pierakładzie ksiandza Ŭładzisłava Čarniaŭskaha.
Ale ž ad biełaruskaha biblijnaha liderstva va Ŭschodniaj Eŭropie, datavanaha «załatym» XVI stahodździem, siońnia mała što zastałosia. Byŭ čas, byŭ viek, była epocha, kali Biełaruś vyvoziła na ekspart nie syry les i nie kalijnyja ŭhnajeńni, a drukavanuju Bibliju. Tady «Apostał» Fiodarava i Mścisłaŭca dy «Psałtyr ryfmatvorny» Połackaha adkryvali Śviatoje Piśmo šyrokim masam rasiejcaŭ; lvoŭskija dy astroskija vydańni biełaruskich drukaroŭ natalali prahu Božaha Słova va Ŭkrainie, Radziviłaŭskaja Biblija j «Novy Zapaviet» Budnaha nasyčali duchoŭnym chlebam Polšču. A ciapier? Hanarymsia najbujniejšym u Eŭropie dyjamentam biblijateki — i nia majem anivodnaj poŭnaj aficyjna pryznanaj choć by adnoj chryścijanskaj kanfesijaj biełaruskaj Biblii!
A Małomu Sitnu i praŭda biaź Biblii anijak. «Razbaŭtalisia ludzi! Raniej choć paradak byŭ. Zamnoha svabody im dali, — burčyć načalnik lespramhasu, — nie bajacca nikoha!..» Ale, kali ŭ čałavieka niama maralnaha zakonu, prapisanaha ŭ sercy, — anijakaja dyrektyva, anijaki režym, anijaki strach nie prymusiać jaho žyć maralna. Biaz Boha, biez carkvy, biaź Biblii Biełaruś prapadaje.
Padchapić misiju Skaryny — značyć nadrukavać dziesiać miljonaŭ asobnikaŭ biełaruskaj Biblii. Maru, kab Śviatoje Piśmo lažała na stale ŭ kožnaha biełarusa. Adčuvaju asablivaje paklikańnie da hetaje spravy: niezdarma Skaryna pačaŭ drukavać Bibliju ŭ praskaj drukarni Paŭła Sieviaryna. I vieru: biełarusy buduć addavać Śviatomu Piśmu bolej času, čym žoŭtaj presie dy kryminalnamu čytvu.
Bo Biblija — heta Asnoŭny zakon nacyjanalnaha abudžeńnia.
