U tuju bolšuju častku hodu, kali ŭ sicienskich lasoch niama ani hryboŭ, ani jahadaŭ, ani šyšak, što zdajuć tutejšamu laśnictvu na siemiano, u paspalitaha ludu zastajecca tolki adziny zaniatak, cikavy j prybytkovy adnačasova. Ryba. Bliskučyja manetki łuski prabliskvajuć to ŭ travie, to ŭ vopratcy, to ŭ vałasoch; zimoju lod na kožnaj sažałcy ŭ łunkach; štodnia razmovy pra toje, ci biarecca. Moj kot Partyzan moža paćvierdzić, što pach śviežaje ryby kankuruje ŭ Sitnie chiba što z pacham draŭniny dy pieraharam.
Sitna — miesca rybnaje. Vakoł lasnyja aziory, rečki, sietki pratokaŭ, cichich dy hłybokich, — tysiaču hadoŭ tamu pa Pałacie išła adna z halinak šlachu «z varahaŭ u hreki». Łoviać ščupaka, lašča, akunia, linia; byvaje, zachodzić ź Dźviny sudak. U aziorach šyjucca ŭ hlej załatyja karasi — vializnyja, pamieram na patelniu. I choć postu tut nie trymajuć, ryba pierad Kaladami dy paśla Maślenicy na stale čaściej za jakoje miasa.
Čym łoviać? Viadoma, vuda tut — zabaŭka chiba što dla dziaciej dy «dziela dušy» (kali hałoŭnaje — sam praces). Haradzkija, što pryjaždžajuć adpačyvać z Połacku, zazvyčaj biaruć z saboju śpininh. Najbolš ža pašyranaja snaść — sietki roznych hatunkaŭ. Nieraty, kryhi, bradniki, «pavuki». Byvaje, hrabuć tak, što vada pa Pałacie spłyvaje ažno čornaja. A kali hłušać elektravudaj ci vybuchoŭkaj — ad biełaje łuski rabacić uvačču. Padčas nierastu pieraharodžvajuć harłaviny pratokaŭ… Słovam, brakańjerstva kvitnieje. Dla luboha prychadnia sproba pamyć boty ŭ voziery la vioski moža skončycca rulaj palaŭničaj strelby z chmyźniaku i kamandaj: «Anu, stajać, ruki ŭhoru! Ty sietki staviŭ, što ich vymać lezieš?!».
Miascovyja mužyki zhadvajuć rybałoŭnyja najezdy ŭ Rasieju, adździelenuju ad Biełarusi tolki kvartalnaj prasiekaj, dy klanuć dzikaść tamtejšych inspektaraŭ («hrošaj biełaruskich nie biaruć, tolki harełku»).
U Aloščy, Sitnie dy navakolnych chutaroch za rybnaj juškaj vam abaviazkova raspaviaduć historyju ŭ duchu heminhŭejeŭskaha «Staroha i mora», pra Ščupaka ŭ čałaviečy rost, jaki ŭspłyvaŭ to ŭ sicienskim Izmoku, to ŭ Čarbamyśle, to vuń pad samym mostam cieraz Pałatu i važyŭ to 10 kh, to pud, a to i paŭtara. Hetkaja adviečnaja čałaviečaja mara. «Vo! — pakazvajuć, — trymali, padymali, — mierajuć ź siabie rostam, — vo taki!!!».
Raskažuć, jak ciahnuli z usiaje siły, da sutarhaŭ, jak loska ŭ kroŭ rezała dałoni. Jak irvałasia, šalona biłasia hihanckaja rybina, jak ledź nie zvałakła z saboju ŭ vadu, jak ščeryła zuby, i chapała pavietra, i ziachała, i pavolna zasynała na bierazie.
Dzieści ahromnistaha ščupaka siekli na kavałki, bo nie pasileli ściahnuć całkam, dzieści j hatavali la vady, na vohniščy, dzieści tryjumfalna nieśli praz usiu viosku. Saha pra toje, jak viaskoŭcy zdabyvali kožny svajho Ščupaka, ich praŭda vartaja Hamera. I stolki žarści, stolki mocy j impetu ŭ tych apoviedach, tak zaharajucca vočy, takaja chvatka ŭ ruchach ruk, takaja sakavitaja, smačnaja mova bruić i viruje — što paznaješ, paznaješ biełarusa!
Naša rodnaja vodnaja stychija, u jakoj prodki adčuvali siabie valniej, čym na ziamli, sfarmavała ludziej biaźmiežnaje ciarplivaści, trapiatkoha serca j zasiarodžanaha suzirańnia — nacyju na bierazie ŭ čakańni ŭłovu. Uvohule, na surjoznaj i niaśpiešnaj rybałcy zaŭvažaješ u rozdumach dy razvahach tutejšaha ludu mudraść dy hłybiniu, pilnaść dy trapnaść, zamiłavańnie j piaščotu —usio toje, čaho nie zmahli vytrusić, vyniščyć, razburyć u biełarusie ani akupanty, ani dyktatary.
I voś tady zhadvaješ słovy, skazanyja 2000 hadoŭ tamu hetkim ža prostym rybakom u hłuchim kutku ajkumeny pad čužynskim panavańniem, našym Hospadam Isusam Chrystom: «Chadziemcie za Mnoju — i Ja zrablu vas łaŭcami čałaviekaŭ» (Maćvieja 4:19).
Vieru, što i staražytnaja Połaččyna, i sama Biełaruś jašče źjaviać śvietu siłu viery j voli, stojenyja ŭ rybaku‑biełarusu. Što ŭ tutejšaha ludu zapalacca vočy, vierniecca spryt, hart dy azart Usiasłava Čaradzieja, Francyska Skaryny dy Lava Sapiehi — i buduć jany, jak vučni Chrysta, łaŭcami ludziej. Zvyčajnych ludziej u čałaviečy rost — takich samych biełarusaŭ, rasiejcaŭ, ukraincaŭ, eŭrapiejcaŭ.
I budzie heta tady, kali, byccam pavodka, padymie ŭsie šmatludnyja płyni j viry ŭ sercy Eŭropy biełaruskaje nacyjanalnaje abudžeńnie.
v.Małoje Sitna
Pavał Sieviaryniec — u 1998—2004 lider niezarehistra‑vanaha «Maładoha frontu». Asudžany za arhanizacyju akcyjaŭ pratestu paśla referendumu 2004 hodu. Ciapier u vysyłcy ŭ Małym Sitnie, na poŭnačy Połaččyny.
