«Ustaloŭvać spadarožnikavyja anteny – zabaroniena», apošnimi dniami hetaj navinoj ŭzrušanyja nie tolki žychary Lidy, dzie miascovyja ŭłady majuć namier źniać usie «talerki» z kvaternych damoŭ. Vynik lidskaha kanfliktu, biez sumnievaŭ, vyrašyć los satelitarnaj televizii dla ŭsich jaje karystalnikaŭ u Biełarusi.
Pieršy nastup na «talerki» lidskija kamunalščyki zrabili jašče hod tamu pierad prezidenckimi vybarami. Jak raskazaŭ miascovy žychar Siarhiej Koval, jamu patelefanavali tady z ŽESu (žyllova‑ekspuatacyjnaj słužby) i zajavili, što jon pavinien źniać satelitarnuju antenu. Na pytańnie pra dakumient, jakim abhruntoŭvajecca takaja navacyja, kamunalščki, pamiaŭšysia skazali, što dakumienta niama. Siarhiej Koval padparadkavacca admoviŭsia. Dva tydni tamu jamu iznoŭ patelefanavali:
«Skazali: «Pryjdzicie, kali łaska ŭ ŽES, my vam pavinny dać papiaredžańnie, što kali vy nie zdymiecie satelitarnuju antenu to budziecie aštrafavanyja na 15 bazavych stavak». Ale, vidać, nichto nie idzie, tamu jany pačali pa padjezdach raźviešvać ulotki».
Abjavy z pahrozaj «u advarotnym vypadku da vinavatych buduć prymienienyja miery administracyjnaha ŭździejańnia» pa horadzie raźlapili ŭsie 13 ŽESaŭ Lidy.
«Prablema ŭ nas! Nichto nie choča zdymać! — skardzicca staršy majstar ŽES№3 Tereza Łazoŭskaja. – Ja voś svoj učastak abychodžu, vyśviatlaju — to «pasyłajuć», svaracca! Ludzi vielmi kiepska reahujuć, kažuć: «tolki praz sud!»
Ale jaje kiraŭnik, v.a. načalnika ŽES №3 Rusłan Aršanski havoryć rašuča: «Ciapier papiaredžvajem, a paśla pratakoły budziem składać!
‑ A paśla što, budziecie mašynu padhaniać i zdymać?
‑ Nu, tak… Zrazumiejcie, heta ž zabaroniena! Litaralna voś tolki pravodzili subotnik, zdymali anteny, praŭda, takija, zvyčajnyja… «talerki» i ad radyjotelefonaŭ anteny my pakul nie zdymali…Ja ŭvohule nie razumieju: ciapier ža jość kabielnaje telebačańnie, 15‑20 kanałaŭ! Navošta heta patrebna, antena na bałkonie?!»
«Źviarnuć asablivuju ŭvahu…»
Na pytańnie pra dakumient, Rusłan Aršanski pakazvaje Zahad, jaki ŽESy Lidy atrymali ad haradskoha UŽREP (upraŭleńnie kamunalnaje unitarnaje pradpryjemstva žyllova kamunalnaj haspadarki) 28 sakavika: «Skłaści śpisy vyjaŭlenych… samavolna ustalavanych spadarožnikavych antenaŭ… Priedastaviť śpiski v UŽREP… Pry vydačy pradpisańnia pra źniaćcio, ustalavać termin ustranieńnia parušeńniaŭ 10 dzion».
Adzin z aŭtaraŭ heataha dakumienta, namieśnik dyrrektara Lidskaha UŽREP Viktar Vajtulevič havoryć, što ŭ svaju čarhu pradpryjemstva vykonvaje zahad Haradzienskaha abłasnoha upraŭleńnia ŽKH, ad 20 sakavika. Praŭda ŭ dakumiencie z Harodni da satelitarnych antenaŭ možna adnieści tolki taki radok «Pry praviadzieńni ahladužyllovaha fondu asablivuju ŭvahu źviarnuć na techničny stan… indyvidualnych antenaŭ…»
Na pytańnie jak «źviarnuć uvahu» pieraŭtvaryłasia ŭ «da vinavatych buduć prymienienyja miery administracyjnaha ŭździejańnia», Viktar Vajtulevič adkryvaje šufladu stała i dastaje toŭstuju pažoŭkłuju knižku: «Praviły i normy ŭtrymańnia žyłych damoŭ» datavanuju 1990 hodam. «Voś, čytajcie: «Zabaroniena: …ustaleŭvać na dachach dy fasadach damoŭ indyvidualnyja anteny…» Zabaona paŭtarajecca iŭ «Praviłach karystańnia žyłmi pamiaškańniami» ad 1999 hoda i ŭ Pastanovie Savieta Ministraŭ ad 31 śniežnia 2006 hoda. I ŭrešcie ŭ Administracyjnym Kodeksie, jaki ŭvajšoŭ u siłu z 1 sakavika za «samavolnuju ŭstanoŭku… sputnikavych antenaŭ…» uviedzienaje pakarańnie ad 3 da 15 bazavych stavak.
Praŭda dla čynoŭnikaŭ siaredniaha ŭzroŭniu abłasnoha upraŭleńnia ŽKH «kryžovy pachod» lidskich kalehaŭ na satelitarnyja anteny staŭ navinoj. «Ja ad vas upieršyniu takoje čuju! – havoryć hałoŭny śpiecyjalist upraŭleńnia Uładzimier Kancevič, mienavita jon rychtavaŭ zahad ad 20 sakavika. – Ja zara ź imi ztelefanujusia, davieajusia, pieratelefanujcie mnie zaŭtra»
«Nichto nie daść…»
Pa viersii lidskich kamunalščykaŭ satelitarnyja anteny zabaronienyja ŭžo 17 hod jak. (Taksama, darečy, jak i ustalavańnie bałkonnych ramaŭ, pierafarboŭka bałkonaŭ i vohule lubaja źmiena źniešnieha abličča fasadaŭ – tymi samymi artykułami).
«My ž nie suprać satelitarnych antenaŭ, ale ž ich treba afarmlać! Niachaj atrymivajuć dazvoł i ŭstaloŭvajuć, i nichto im słova nie skaža!» – havoryć Viktar Vajtulevič.
Siarhiej Koval ličyć, što heta prosta adhavorki: «Jak atrymać hety dazvoł?! Nichto jaho nie daść, bo nijakaha dazvołu być nie moža».
Pytańnie, jakaja instancyja vydaje dazvoły na satelitarnyja anteny, supracoŭnikaŭ ŽES № 3 biantežyć. Tierieza Łazoŭskaja adkazvaje: «Peŭna, my… My ž hladzim za damami, — I kali čałaviek da vas pryjdzie pa dazvoł, to… — To nichto nie daść!»
Viktar Vajtulevič havoryć, što pracedura atrymańnia dazvołu na ustalavańnie satelitarnych antenaŭ nidzie ŭ zakanadaŭstvie nie prapisanaja. Jon miarkuje, što iści treba pa toj samaj schiemie, jak u vypadku pierapłaniroŭki žytła: zrabić prajekt ustanoŭki anteny, zaćvierdzić jaho ŭ pažarnych, sanstancyi, architektury, padpisać damovu z budaŭničaj arhanizacyjaj na vykanańnie rabot, adać pakiet dakumientaŭ va UŽREP, toj pieradaść u vykankam, a tam prymuć rašeńnie, jakoje hruntujecca na zakonie… I tut čynoŭnik adkryvaje «Praviły karystańnia žyłymi pamiaškańniami»: «Zabaroniena… ustajavańnie indyvidualnych antenaŭ…»
«Mnie chapaje dvuch kanałaŭ…»
ŽES № 3 padčas ahladu damoŭ na svajoj terytoryi «vyjaviŭ » kala 150 antenaŭ. Z ulikam taho, što ŭ Lidzie 13 ŽESaŭ – to «talerak»u horadzie, moža mierkavać, kala 2 tysiačaŭ. Pavodle Viktara Vajtuleviča, ni adna ź ich nie ŭstalavanaja zakonna. Ale ni da adnaho z uładalnikaŭ dahetul kamunalščyki nie pradjaŭlali pretenzii. Na pytańnie čamu praz 17 hod, raptam vyrašyli dakładna vykanać staryja zakony, Viktar Vajtulevič pryvodzić roznyja arhumienty:
«A vy chočacie, kab na 18‑ty hod kahości zabiła?! Chto viedaje, jak jany zamacavali hetuju antenu?! A raptam jana zaŭtra ludziam na hałavu ŭpadzie – chto budzie adkazvać?Dy ŭvohule, nieviadoma jašče, jak jana na zdaroŭje ŭpłyvaje, tam ža vypramieńvańnie… A kali kožny ŭ siabie na bałkonie «talerku» pastavić – ujaŭlajecie, što atrymajecca z doma?! Dy ja ŭvohule nie razumieju: jość kabielnaja televizija – chočaš 7 kanałaŭ, sacyjalny pakiet biaspłatna, chočaš – 12, chočaš – 30! Što na toj «talercy» jašče hladzieć?! Mnie ŭvohule dvuch kanałaŭ chapaje!»
Siarhiej Koval arhumienty pra «źniešni vyhlad damoŭ» dy kłopat pra biaśpieku žycharoŭ nazyvaje śmiešnymi. Jon upeŭnieny, što «nastup na anteny» źviazany z chutkim startam viaščańnia niezaležnaha biełaruskaha satelitarnaha kanału «Biełsat»: «Ja dumaju, što ŭłady vyrašyli ŭ asobna ŭziatym rehijonie, u Lidzie pahladzieć, jak narod budzie reahavać na takuju zabaronu. Kali my pasłuchmiana pazdymajem našyja anteny – jany buduć jaho prymianiać pa ŭsioj respublicy».
Teresa Łazoŭskaja paćviardžaje jaho słovy: «Nie tolki ŭ nas, zaraz budzie pa ŭsioj respublicy tak». Kamunalščyca – taksama maje satelitarnuju antenu, ale zdymać jaje nie budzie, bo ustalavanaja «talerka» na pryvatnaj chacie.