Ad Čarnobylu da Małoha Sitna bolš jak paŭtysiačy kilametraŭ. Dazymetar pakazvaje tut normu, lejkiemija dy rak ščytapadobnaj załozy rehistrujucca ŭ rajonnym špitali zredku, i tutejšyja žychary ŭžo advykli śpisvać usie biedy na kaliści papularnuju «radyjacyju». Ale adčuvańnie adčužanaści štohod tut tolki macnieje, nie raŭnujučy jak u Chojnikach ci Krasnapolli. Ziamla zaniadbanaja j zaśmiečanaja, skroź chaty z zakałočanymi doškami voknami, lud nakolki małaliki, nastolki j smurny — takoje ŭražańnie, što niejkaja niabačnaja, śmiarotnaja siła horšyć kraj z samych začumlenych huščaraŭ. Pavalnaje pjanstva, paŭsiudnaje paleńnie, zvykły mat pry dzieciach i nia mienš zvykłaja rasputa biaz soramu, usieahulnaja mlavaść i ašałamlalnaja abyjakavaść da žyćcia: vidavočny peryjad napaŭraspadu.
A dvaccać hadoŭ tamu mienavita Čarnobyl staŭ udaram zvonu, jaki skałanuŭ i ahromnistuju savieckuju imperyju, i Biełaruś, zaklikajučy nia prosta da pierabudovy, a da ŭsienarodnaha pakajańnia. Paśla Čarnobylu, što pranikaje da atamaŭ i hienaŭ, ujavić sabie realnaść hrechu, piekła j djabła nacyi akazałasia značna lahčej. Voś čamu Čarnobylski šlach užo pry kancy 1980‑ch zrabiŭsia hałoŭnaj našaj manifestacyjaj.
Paśla Čarnobylu biełarusy sapraŭdy žachnulisia biaźvidnaje, usiudyisnaje śmierci — i adčajna rvanulisia da žyćcia. Peryjad jadravaha raspadu SSSR akazaŭsia samym plonnym u najnoŭšaj historyi Biełarusi, bo daŭ šturšok nacyjanalnamu adradžeńniu, dziaržaŭnaj niezaležnaści j chryścijanskamu renesansu.
Ale voś siońnia, kali čarnobylski strach u masavaj śviadomaści raśsiejaŭsia, raptam vyjaviłasia, što jość rečy strašniejšyja za čaćviorty enerhablok. U Biełarusi niaŭchilna śpivajecca bolš za miljon čałaviek. Pavodle apošniaha pierapisu, 60% biełarusaŭ nie karystajucca biełaruskaj movaj. U adnym tolki Miensku štohod robicca pa 50 tysiačaŭ abortaŭ. I pry hetym bolšaść žycharoŭ Biełarusi, zhodna z apošnimi sacyjalahičnymi apytańniami, ličyć: kraina raźvivajecca ŭ słušnym kirunku.
Radyjacyjnyja chmary nakryli 1/5 terytoryi Biełarusi j stali pryčynaju śmierci tysiačaŭ. Duchovy Čarnobyl achapiŭ usiu krainu j pavolna, ale metanakiravana niščyć miljony.
I što charakterna: siońniašniaja ŭłada, pavodle vyznačeńnia paklikanaja likvidavać nastupstvy luboje, ci to pryrodnaje, ci to technalahičnaje, ci to maralnaje katastrofy, — robić roŭna supraćlehłaje. I zaklik znoŭ zasialać zaražanyja čarnobylskija vioski, i palityka ŭ halinie idealohii i vyjaŭlajuć dziŭnuju, ale niesumniennuju paśladoŭnaść.
Chłuśnia, vidavočnaja j samazabyŭnaja, na ekranach štodnia; sucelny strach, što robicca narmalovym tonusam hramadztva; histeryčnaja nianaviść da «vorahaŭ» i «Zachadu» — usio heta zapuskaje jadravuju reakcyju maralnaha raspadu dla ŭsiaje nacyi. Čarnobyl ź jahonaj złačynnaj biezadkaznaściu j zamoŭčvańniem vynikaŭ vybuchnuŭ u zadušlivaj atmasfery zastoju. Siońniašniaja biełaruskaja stabilnaść nastolki ž vybuchovaniebiaśpiečnaja.
Hałoŭnaja aficyjnaja hazeta krainy drukuje to biazbožny manifest, to opus pra siamiejnyja zdrady, jakija, maŭlaŭ, ratujuć šlub; chryścijanaŭ štrafujuć za supolnuju malitvu, a intelihientaŭ — za mat i spraŭleńnie patreby ŭ publičnym miescy; urešcie, prasłaŭlajucca takija vyludki, jak Lenin, Stalin i Hitler, — i robicca zrazumieła, što Čarnobyl čałaviečaje dušy kłakoča ŭžo pad nahami.
Možna rastłumačyć adsutnaść viery, voli, lubovi, nacyjanalnaj dy praŭnaj śviadomaści j inšuju maralnuju ankalohiju ŭ ciele režymu — usio heta naturalnyja pradukty savieckaha tleńnia.
Ale jak rastłumačyć toje, što j my adktyŭna ŭdzielničajem u pracesie napaŭraspadu Biełarusi?
Lubaja doza chłuśni, pychi, abyjakavaści, strachu ŭ asiarodździ apazycyi ŭdvaja bolš niebiaśpiečnaja. My sami nosim u sabie čarnobylski reaktar hrechu, jaki moža pryvieści da raspadu krainy, — i musim adkazvać za nastupstvy.
Kožny, chto supraćstaić razbeščanaści, hvałtu, biezzakońniu, kryminalizacyi, spojvańniu biełaruskaha narodu, — likvidatar dyktatury.
Bo ad duchovaha Čarnobylu, strašniejšaha za radyjacyjny, Biełaruś u stanie vyratavacca tolki praz nacyjanalnaje abudžeńnie.
