Na “pravasłaŭnych ziemlach”
Biełaruskija ksiandzy — pra stanovišča katalikoŭ u Rasiei
Užo praciahły čas miž Kaściołam i Rasiejskaj pravasłaŭnaj carkvoj nie źnikaje napružańnie. RPC vinavacić katalikoŭ u prazelityźmie — “pieraciahvańni pravasłaŭnych rasiejcaŭ u katalickuju vieru”. “Prazelityzmam u Rasiei zajmajecca sam Chrystos”, — kaža ajciec Siarhiej Surynovič, biełaruski ksiondz, jaki słužyć u Piarmi.
Katalikoŭ pryvieźli musam
Supraćstajańnie ŭzmacniłasia ŭ lutym, kali Papa Rymski Jan Pavał II pieratvaryŭ čatyry apostalskija administratury Kaściołu ŭ Rasiei ŭ ryma-katalickija japarchii: Pieramianieńnia Haspodniaha z centram u Novasibirsku, Śviatoha Klimenta — u Saratavie, Śviatoha Jazepa — u Irkucku. Archijaparchiju Božaj Maci z centram u Maskvie, a taksama zasnavanuju mitrapoliju, u jakuju ŭvajšli ŭsie rasiejskija japarchii, ačoliŭ mitrapalit Tadevuš Kandrusievič.
Hetaja źmiena vyklikała vielmi nehatyŭnuju reakcyju Rasiejskaj pravasłaŭnaj carkvy, jakaja vinavacić Vatykan u “ekspansii na pravasłaŭnyja ziemli”. RPC taksama vystupiła kateharyčna suprać vizytu Papy ŭ Rasieju. Pravasłaŭnyja ładzili pikiety, patrabujučy “prybrać katalikoŭ z rasiejskaj ziamli”. Adkaz Vatykanu nie prymusiŭ siabie čakać. U im, miž inšaha, adznačałasia, što kataliki ŭ Rasiei źjavilisia dziakujučy rasiejskim uładam, jakija stahodździami vysyłali ich ź Biełarusi, Polščy dy inšych zachoplenych eŭrapiejskich krainaŭ u Sibir.
Roznyja tradycyi
Jak śviedčać sacyjalahičnyja daśledavańni, rasiejskaje hramadztva pieravažna prychilna stavicca da Kaściołu. Pavodle vynikaŭ ekspres-apytańnia radyjostancyi “Echo Moskvy”, u jakim uziali ŭdzieł niekalki tysiač čałaviek, 69% słuchačoŭ ličać, što katalictva nie niasie pahrozy Rasiei, i tolki 31% pierakananyja, što takaja pahroza isnuje.
Bačyć dla siabie pahrozu z boku Kaściołu RPC. Užo ciapier kolkaść katalikoŭ u Rasiei nieaficyjna aceńvajecca ŭ 1,3 młn. čałaviek, i hetaja ličba ŭvieś čas raście. Rasiejskamoŭnaja hazeta “Russkaja mysl”, što vychodzić u Paryžy, ličyć pryčynaj hetaha rostu adroznaść tradycyjaŭ pravasłaŭnaj i katalickaj Cerkvaŭ: “Sacyjalnaja rabota nikoli nie adyhryvała ŭ pravasłaŭi surjoznaj roli — Carkva kłapaciłasia najpierš pra vyratavańnie dušaŭ viernikaŭ. U katalikoŭ, naadvarot, jość vializny dośvied kankretnaj dapamohi biednym słajam nasielnictva, stvareńnia sacyjalnych ustanovaŭ”. Dabračynnuju dapamohu ad Vatykanu atrymlivaje navat sama RPC — 20 młn. eŭra za apošnija dziesiać hadoŭ. Pra heta pravasłaŭnyja jararchi zhadvać nia lubiać…
Vierniki i kaścioły
U savieckija časy ŭ Rasiei dziejničali tolki dźvie ryma-katalickija parafii: u Leninhradzie i ŭ Maskvie. Na siońnia ŭ Rasiei zarehistravanyja 302 parafii, vakoł jakich hurtujucca 500 tys. viernikaŭ, dziejničajuć 108 kaściołaŭ i kaplicaŭ. Najvialikšyja parafii — u Maskvie, Pieciarburhu, Uładzimiery, Kałuzie, Ćviery, Samary, Sočy, Astrachani, Novasibirsku, Irkucku, Kalininhradzie, Piarmi. Siarod viernikaŭ — nia tolki rasiejcy, ale j palaki, biełarusy, litoŭcy, niemcy, ukraincy, francuzy dy inš.
Rasiejskija ryma-kataliki majuć svaje navučalnyja ŭstanovy: vyšejšuju duchoŭnuju seminaryju ŭ Pieciarburhu i kaledž katalickaj tealohii imia śv.Tamaša Akvinskaha ŭ Maskvie. U Pieciarburhu pracuje radyjostancyja “Radio Marii”, a ŭ Maskvie vydajecca hazeta “Śviet Jevanhielija” (hałoŭny redaktar — biełarus Viktar Chrul). Jość u rasiejskich ryma-katalikoŭ i aficyjny sajt u Internecie: Catholic.ru
Biełaruski paet
i śviatar
U rasiejskim horadzie Pierm słužyć ajciec Siarhiej Surynovič. Jon naradziŭsia ŭ Zachodniaj Biełarusi, vučyŭsia ŭ Horadni. Potym pieravioŭsia ŭ Sankt-Pieciarburh, jak pryznajecca sam, “adčuvajučy patreby katalickaha duchavienstva ŭ Rasiei”. U Pieciarburhu a.Surynovič ciesna supracoŭničaŭ ź miascovymi biełarusami, pad pseŭdanimam Jaŭhien Bartnicki redahavaŭ hazetu “Krynica”, vydaŭ dva zborniki svaich vieršaŭ “Letucieńnik” i “Paklikańnie”. Ź vieraśnia a.Surynovič pačaŭ vykładać biełaruskuju movu ŭ Piermskim dziaržaŭnym peduniversytecie. U Biełarusi byvaje časta, bo tut žyvuć jahonyja baćki, tut jon “atrymlivaje siły dla dalejšaha śviatarskaha słužeńnia”.
“Praca ŭ Rasiei troški inšaja, čym u Biełarusi, harmanična złučanaj z Kaściołam stahodździami historyi j kultury, — kaža a.Surynovič. — Katalickija chramy ŭ Rasiei naviedvaje mienš ludziej, i praca śviatara skiravanaja na indyvidualnaść. Istotnymi źjaŭlajucca j nacyjanalnyja asablivaści katalikoŭ. Da piermskaj parafii naležać pradstaŭniki 14 nacyjanalnaściaŭ. Hetaha nielha nia ŭličvać — treba budavać śviatarskuju pracu na niasieńni Słova Božaha ludziam na ich rodnaj movie”.
Bolšaść parafijanaŭ ajca Siarhieja Surynoviča składajuć rasiejcy, pieravažna intelihencyja, jakaja “praz svajo zachapleńnie kulturaj Zachadu znachodzić siabie ŭ katalickich śviatyniach”. U Kaścioł ludzi prychodziać pa-roznamu. Naš ziamlak pryhadvaje taki vypadak. Studenty-historyki ładzili raskopki na adnoj z vulicaŭ Piarmi dy znajšli katalickaje raśpiaćcie. Jakim čynam jano tudy patrapiła — nieviadoma. Praź niekalki miesiacaŭ fihuru Chrysta studenty prynieśli ŭ kaścioł, a praz hod hetyja studenty pryjšli tudy sama chryścicca. “Jak bačycie, prazelityzmam u Rasiei zajmajecca sam Chrystos, tolki jaho abvinavacić ciažej, čym katalickich śviataroŭ”, — kaža ajciec Surynovič.
Aleh Tačony
