Фота: Белсат
Белсат паразмаўляў з салістам гурта Лёвам Бі-2 (Ягорам Бортнікам) пра адносіны з Z-артыстамі, «Апоўдні супраць Пуціна» і песні на беларускай мове. «Вот Так» падрыхтаваў скарочаную тэкставую версію гэтага інтэрв’ю.
«Смешна, што МЗС Расеі наогул ганялася за намі»
— Вас хацелі дэпартаваць з Тайланду, у Дубаі скасавалі канцэрт, у Турэччыне — фестываль. Што ўвогуле адбываецца, чаму так узяліся за «Бі-2»? Гэта нейкая рука Крамля ўсёабдымная?
— Прычына менавіта ў гэтым. Пасля Тайланду нам Міхаіл Хадаркоўскі прадставіў сваіх адвакатаў, якія займаюцца канкрэтна пытаннямі бяспекі, перасоўвання па свеце. Цяпер трэба вось яшчэ адзін пункт выконваць у жыцці: дзе ляцець, якой кампаніяй, у якія краіны ты прылятаеш. Гэта, вядома, дадае галаўнога болю.
— А вы з ім сябруеце, з Хадаркоўскім?
— Ну, цяпер сябрую, так. Сябруем. Гэта абсалютна не міф, што нам у Тайландзе сапраўды МЗС Расеі… Мы спачатку думалі, што яны хочуць нам напаскудзіць проста. А потым усё выбудавалася ўжо ў нейкую пэўную карціну, якая магла спрацаваць для іх.
— Расейскія палітыкі наперад смакавалі, што вас пасадзяць у турму.
— Гэта дапамагло нам вельмі добра, шчыра кажучы. Таму што яны самі, уся гэтая кампашка, не адрозніваюцца такім розумам, які павінен быць уласцівы людзям, адказным за дзяржаву.
Гэта, вядома, вельмі смешна, што МЗС Расеі ўвогуле ганялася за намі. Я ўвогуле ізраільцянін. Уласна кажучы, калі мяне адтуль першага вывезлі, і мы з Тэль-Авіва працягвалі працу, то было ўжо крыху лягчэй.
Мы спачатку думалі, што гэта проста паскудства [ад расейскіх уладаў], і яно пяройдзе ў тое, што нам скажуць: «А цяпер, хлопцы, валіце!» Мы ж заплацілі штраф, адсядзелі нават содні ў паліцэйскім участку за гэта.
— Тады вы не чакалі, што патрапіце ў гэтую тайскую турму?
— У турму мы так і не патрапілі. Мы патрапілі ў СІЗА. Гэта была самая такая дзіўная частка. Гэта СІЗА іміграцыйнае, прычым, напрыклад, людзі ёсць, якія жывуць там 23 гады. Гэта значыць, яна як турма, але там можна, калі ў цябе ёсць грошы, замовіць сабе «Макдоналдс» і гэтак далей.
Яна ў гэтым плане не такая сапраўдная турма. Калі зайшлі ў пакой, я ўбачыў колькасць народу, першая думка была, што трэба сябе неяк праявіць. Бо адразу падышоў чалавек, які паспрабаваў узяць мяне за штаны. Я яго адсунуў, кажу: «У чым праблема?» І ён так адразу супакоіўся, кажа: «Прабач, мне трэба было цябе абшукаць».
Запальнічкі — гэта самая хадавая валюта, самая каштоўная. Запальнічкі, значыць, забіраюць, нажы, калі яны ў цябе ёсць. Але ты ўжо туды прыбываеш пасля такой колькасці праверак. Гэта такі свет, у якім метраў сто дваццаць [квадратных]. І сталая колькасць людзей, якія там знаходзяцца, у раёне васьмідзесяці чалавек.
— Але калі вы там знаходзіліся, у вас былі нейкія змрочныя думкі, што вас могуць дэпартаваць у Расею?
— На той момант часу не, бо ў нейкі момант у нас забралі тэлефоны. Вось у той момант, калі яны папярэдзілі, што забіраюць тэлефоны, мы з [Ігарам] Рубінштэйнам звязаліся і прапрацавалі. Я сваю ідэю прапанаваў, а ён ужо далей сваім розумам гэта ўсё сплёў.
Самае галоўнае для нас было, каб гэтую гісторыю не пазіцыянаваць як праблему з гуртом «Бі-2», а проста распавесці пра абуральны факт, які адбываецца. Тое, што сілавыя ведамствы Тайланда знаходзяцца пад карупцыйным ці нейкім яшчэ абцасам адміністрацыі прэзідэнта Расеі Уладзіміра Пуціна.
Фота: Белсат
Першы раз, калі прыехаў консул ізраільскі, ён на нас спачатку паглядзеў: тыпу яшчэ адны чарговыя ізраільцяне — яны туды ездзяць шмат — там нешта ўчынілі, ну зараз выцягну. І потым стала зразумела, што гэта ўсё нашмат цяжэй. Мы адразу практычна ведалі, што гэта ўсё падкопы, паколькі тайландцы ў гэтым плане вельмі гаваркія.
Калі выйшлі артыкулы, што мы заплацілі штраф, і ўсё гэта нібыта скончылася, насамрэч гэта быў толькі пачатак. У мяне была магчымасць звязацца з Ігарам [Рубінштэйнам], у гэты момант мы сталі атрымліваць ужо інфармацыю, <…> што трэба будзе нетрадыцыйным нейкім метадам гэта ўсё вырашаць.
Уласна кажучы, мы проста ўчынілі шторм. Націск мы паставілі на ангельскамоўную прэсу і не толькі. Ізраільскія газеты дублююцца і на ангельскай, і на іўрыце.
Вялікая падзяка маёй краіне — Ізраілю — за тое, што ў свой такі цяжкі час, калі… Усім вядома, што 7 кастрычніка «Хамас» напаў на Ізраіль, яшчэ колькасць закладнікаў вялізная там знаходзіцца дагэтуль. І вось у гэты цяжкі час паралельна неяк займаліся гэтай праблемай. То бок, намі.
Канешне, Марыя Захарава з гэтай нагоды вельмі моцна расчаравала. Апошнія рэшткі нейкай павагі да яе знішчыла проста. Яна на самае балючае месца [націснула]: у вас там закладнікі ў Сектары Газа, а вы тут хрэнню займаецеся, нейкім гуртом «Бі-2», які нікому не патрэбны.
Калі я прыехаў у Тэль-Авіў, мяне асабліва імкнуліся не прысвячаць [у працэс вызвалення астатніх], таму што мы ў першы час нарабілі ўсякіх глупстваў з усімі гэтымі вырашаламі [у Тайландзе]. Мы там змарнавалі шмат грошай, якія потым былі нам вельмі патрэбныя. Ну нічога, самае галоўнае, што гэта добра скончылася.
«Калі пачалася вайна, мы яшчэ па інерцыі выступалі»
— У Расеі толькі што прайшлі выбары. Можа, нехта з каманды «Бі-2» галасаваў? Ці варта ўвогуле ісці на гэтыя выбары?
— Як вам сказаць? Гэта выбары прэзідэнта Пуціна з Пуціна. То бок як можна да гэтага ставіцца сур’ёзна? Але мне спадабалася адна ідэя: у такія часы вельмі цяжка разабрацца, які рэсурс у апазіцыі. І ідэя з тым, каб сабрацца апоўдні, не абавязкова нават галасаваць, у прынцыпе. Гэта можа дазволіць зразумець, што ты не адзін. Гэта хаця б нейкі першы крок для таго, каб вызначыцца, хто тут увогуле побач з намі.
Калі пачалася вайна, мы яшчэ па інерцыі выступалі. У нас абавязкі былі: людзі купілі квіткі, мы выступалі. І пакуль у нас не здарылася гісторыя з Омскам, мы адыгралі канцэртаў чатыры-пяць.
— Гэта калі вам прапанавалі выступіць у канцэртнай залі, дзе быў плакат «Za прэзідэнта»?
— Так. І таму, калі вайна пачалася, мы былі ўпэўненыя, што ўсе, хто прыходзіць да нас на канцэрт, падзяляюць [нашыя погляды]. Гэта значыць, яны таму прыйшлі. Тым больш мы праграму ўсю зрабілі тэматычна пабудаваную. У нас заўсёды прысутнічала алегарычнае нешта, вайна. У мяне вельмі шмат песень пра Іерусалім, і там таксама вайна, якую трэба скончыць. І таму гэта ўсё вельмі легла і на сучасны час.
— Калі вы выказаліся супраць вайны публічна, вы ўсведамлялі, што страціце і што набудзеце з-за гэтага?
— Канечне. Ну, я не будаваў ніякіх ілюзіяў, натуральна. Я вось у плане таго, што пішуць: «Вось, было ўсё добра, пакуль вы не палезлі ў палітыку». Гэта не палітыка. У мяне палітычная пазіцыя: я, па-першае, не магу ніяк уплываць як грамадзянін Ізраілю на палітыку ў Расеі, уласна кажучы. Не магу я быць здраднікам, як нас затаўравалі. Вось.
— Ці больш вы выйгралі, калі публічна заявілі аб сваёй пазіцыі?
— Я не ведаю. Гэта ж не футбол. Тут сітуацыйна проста трэба было паслухаць сваё сэрца. Проста мы выказаліся. Я выказаўся. Потым мяне адвакаты папрасілі: «Калі ласка, прыбяры». Маўляў, мы там яшчэ там неяк павінны паспець з’ехаць. Але гэта ўсё зафіксавалася ў розных медыя.
Уласна кажучы, я бачыў тэчку на нас у ФСБ. Яна вось такая. (Паказвае рукой некалькі сантыметраў таўшчыні — Рэд.)
— ФСБ? А як гэта было?
— Там былі сустрэчы, так.
— Тым не менш вы разам запісалі першы супольны хіт — «Мой рок-н-ролл». І была гісторыя, што яна яго выконвала і не спыніла, калі вы запатрабавалі. Яна нават вас паслала некуды там у Ізраіль.
— Я магу, вядома, цалкам аднавіць, куды яна нас паслала і якім чынам. Але думаю, што не будзем бянтэжыць людзей. У яе з галавой праблемы пачаліся яшчэ задаўга да поўнамаштабнай вайны. Канешне, гэта ўжо было пасля Данбасу і Крыму. Я не ведаю, але вось ёй гэта, відаць, спадабалася, уся гэтая рамантыка. Я магу растлумачыць гэта ўсё проста чалавечым глупствам, мне не хочацца ніякіх эпітэтаў крыўдных называць.
Ёсць вельмі шмат людзей, якія, дзякуй Богу, не нашыя сябры. Вось у сваіх сябрах і нават у таварышах у мяне такога няма расчаравання. Вяртаючыся ўвогуле да ўсёй гэтай гісторыі, яна пра адсутнасць ідэалогіі. <…> А тут проста ўсё пра грошы і пра ўплыў.
І ёсць нейкія рамантыкі, якім дураць мазгі, яны трапляюць у гэтае замкнёнае кола. Можа, гэта залежыць ад нейкіх комплексаў чалавечых. У Юлі глядзець балюча, як яна з дачкой… Я не вінавачу яе ні ў чым, проста ёсць нейкія фактары, якія спрыяюць таму, каб ператварацца ў такіх пачвар. Тое ж самае з Вадзікам Самойлавым, з якім у нас былі выдатныя адносіны, але потым ён стаў чамусьці з экрана стрымаў вучыць мяне жыць. Мне гэта смешна, вядома.
«Для мяне канцэрты — гэта пераадоленне самога сябе»
— Ці былі расейскія артысты, якія падтрымалі вас вось у гэты момант?
— Так. Калі мы вярнуліся, Земфіра [падтрымала]. Уласна кажучы, тыя, хто, напэўна, цяпер у эміграцыі. Таму што ўсе астатнія… Калі ты жывеш доўга ў краіне ў стане стрэсу, пачынае мяняцца паступова псіхіка. Гэта як калі пасадзілі цябе ў турму, якім бы ты ні быў чалавекам, усё роўна будзе пэўны адбітак.
Таму я ўжо пачаў часам атрымліваць нейкія вельмі смешныя інтэрв’ю ад сваіх сяброў. Я ніколі раней не быў апазіцыянерам. Я кажу, што ў нас на грэбень хвалі гэтага дысідэнцтва вынесла проста нашая антываенная пазіцыя. Гэта значыць, мы ніколі не спрачаліся публічна, хто лепш — Навальны ці хтосьці яшчэ. І таму мне зараз смешна, калі мне людзі, якія ў мінулым былі актыўнымі ўдзельнікамі ўсякіх гэтых [рухаў], пачынаюць пісаць: «Перастань пра гэта казаць, гэта вельмі небяспечна».
А вось калі адбылося гэтае вызваленне, калі пачынаеш казаць ужо без усялякіх межаў і рамак тое, што думаеш — сваё асабістае меркаванне, сваю лютасць — пасля гэтага становіцца як пасля канцэрта. Вельмі свабодна на душы. Ты вызваляешся, ты пераадольваеш сябе. Для мяне канцэрты — гэта пераадоленне самога сябе.
Я інтраверт. У мяне такое дзіўнае спалучэнне ў маім жыцці атрымалася, што ў мяне, у інтраверта, прафесія выходзіць на сцэну і быць у цэнтры такой увагі і яшчэ неяк узаемадзейнічаць з публікай.
— Калі казаць увогуле пра гурт «Бі-2», які ўтварыўся ў Беларусі, доўгі час жыў у Расеі, затым у Аўстраліі і ў Ізраілі, і цяпер часткова ў Іспаніі. Вы сябе пазіцыянуеце як беларускі, расейскі гурт ці вы проста касмапаліты?
— Касмапаліты, так. Без усялякага цынізму. Я не бачу ў гэтым нічога дзіўнага, таму што ўсе гэтыя азначэнні — радзіма, патрыятызм — гэта ж метафары, алегорыя. У рэшце рэшт, што гэта такое? Гэта месца твайго жыхарства. У мяне, напрыклад, успаміны аб ім не абуджаюць нейкіх супернастальгічных перажыванняў. А сябры, стасункі, час, праведзены ў тэатральнай студыі, — тое, што запомнілася.
«Жанчыны больш эмпатычныя»
— Дарэчы, перад канцэртам у Вільні вы сустрэліся са Святланай Ціханоўскай. Чыя гэта была ініцыятыва?
— Тут трэба ўзяць паўзу. [Смяецца.] Дзе Ігар Рубінштэйн? Давайце скажам так, што проста здарыўся такі факт, што яна прыйшла на наш канцэрт. Мы былі вельмі задаволеныя. Вядома, яна зайшла да нас у грымёрку. Мне было проста па прыколе яе называць спадарыня прэзідэнт.
Я проста знаёмы яшчэ з [прэзідэнткай Малдовы] Маяй Санду, мне таксама падабаецца. Я наогул лічу, што, мусіць, ідэальная форма кіравання — гэта матрыярхат.
Зразумела, што патрэбная некаторая падрыхтоўка. Але, увогуле, зараз час надыходзіць такі, калі эмпатыя мае вялікае значэнне. І, вядома, жанчыны ў гэтым плане больш эмпатычныя.
— Пра што вы паспелі яшчэ паразмаўляць? Гэта была нейкая невялікая размова?
— Мы размаўлялі аб розных рэчах, такіх, ведаеце, якія эмацыйныя. І проста выказвалі адзін аднаму нейкую там пашану. Пасля мы нават падзяліліся планамі, калі яна вернецца ўжо ў якасці ўжо паўнапраўнай прэзідэнткі. Мы дамовіліся, што зробім вялікі канцэрт. У нас сарваўся канцэрт якраз напярэдадні прэзідэнцкіх выбараў [у Беларусі ў 2020 годзе] і наступных падзеяў.
Таму мы хочам проста ўзяць, напрыклад, адбабахаць [у свабоднай Беларусі] вялікі такі канцэрт бясплатны.
— На ваш погляд, ці ёсць надзея ў агляднай будучыні на перамены да лепшага ў Расеі і Беларусі?
— У мяне наконт Беларусі ўсё ж такі больш аптымістычныя прагнозы. Наконт Расеі не ведаю. То бок, гэта ўсё скончыцца крывава, дрэнна, грамадзянская вайна. Я цяпер не кажу як палітолаг, гэта мой аналіз з боку і мае веды аб тым, як праходзілі гэты шлях усе краіны-тыраніі. І тут сюжэт практычна адзін і той жа.
Фота: ОСЦ
— Ці заспявае «Бі-2» па-беларуску?
— Сёння Шурык вось паехаў запісваць песню на беларускай мове з гуртом «Молчат Дома».
А ў мяне ёсць зараз праграма-максімум: я хачу сёлета скончыць альбом. Выпусціць, можа, не атрымаецца, там ужо іншая размова. Але скончыць яго ў гэтым. У нас калі заходзіць размова пра нашае нейкае прароцтва, гэта смешная тэма, але я сур’ёзна да гэтага не стаўлюся… Але, вось у нас былі два альбомы, якія, некаторым здаваліся недарэчнымі. А потым вось пачаліся гэтыя падзеі. Дык вось, новы альбом, я вам скажу, будзе вельмі дынамічны і аптымістычны.
Чытайце таксама:
«Бі-2» запосцілі фота з Ціханоўскай і паабяцалі выступіць у Мінску пасля перамогі
Лёва з «Бі-2» расказаў пра хворую маці ў Беларусі і апошні прыезд на радзіму
https://d3rebrwga7u6ai.cloudfront.net/338725