У Музеі гісторыі беларускай літаратуры прайшла вечарына памяці Валянціна Тараса «Калі мяне не стане». 9 лютага пісьменніку споўнілася б 80 гадоў.
Віталь Тарас прысвяціў бацьку сваю кнігу.
Зміцер Бартосік спяваў любімыя песні Валянціна Тараса.
Сямён Букчын.
Невялікая зала, нешматлікая публіка. Усё як у апошнія гады жыцця Валянціна Тараса: сціпла, напаўдазволена. Але побач з роднымі, побач з сябрамі.
«Тым крыкунам сённяшнім, якім вельмі цесна на беларускай зямлі, у беларускай літаратуры, якія прэтэндуюць на нешта большае — азірніцеся, падумайце над тым, што выбраў для сябе Валянцін Тарас! Усесаюзна прызнаны. Больш за тое, яго апавяданні перакладаліся практычна на ўсе еўрапейскія мовы.
А калі Беларусь праходзіла Галгофу, ён стаў на бок сваёй роднай зямлі. Валянцін, так званы рускамоўны пісьменнік, выбраў беларускую мову як тое, з чым ён пайшоў з жыцця»,
— сказаў Генадзь Бураўкін.
Зміцер Бартосік быў самым маладым сябрам пісьменніка. Ён распавёў пра тое, як гадзінамі сядзеў і слухаў аповеды Тараса. З тых сустрэч засталіся дзесяткі запісаў, на якіх — размовы пра жыццё. І бард задумаўся, каб выдаць тыя гутаркі, успаміны. Пра том, які павінны скласці выбраная проза, паэзія, публіцыстыка казаў і Сямён Букчын. «Такая кніжка можа быць сапраўдным сведкам пра гэтага чалавека».
«Было б нашмат лепей, каб у мяне ў руках была кніга выбранага Валянціна Тараса, — адзначыў сын пісьменніка Віталь, прэзентуючы свой зборнік эсэ «Хроніка бягучых падзей». — Але здавалася, што яшчэ ёсць час, а год, які ўжо няма з намі бацькі, праляцеў як адно імгненне. Па розных прычынах не ўдалося гэта зрабіць. Але я пастараюся. І мы абавязкова зробім сайт Валянціна Тараса».
Супрацоўнікі Музея гісторыі беларускай літаратуры арганізавалі невялікую выставу з матэрыялаў, якія перадалі родныя пісьменніка. Фотаздымкі, рукапісы, газетныя публікацыі, кнігі.
Валянцін Тарас
***
Наш лес сякера часу нішчыць,
Ужо спісалі нас на дровы,
Ужо мы іскры ў папялішчы
былой дубровы.
Іх сумны рой з-за небакраю
Ляціць на выспу ўспамінаў,
Дзе неба зорнае шугае
касцёр сябрынаў.
Дзе ў абдымку на ўзлессі,
Адной агорнутыя думай,
Стаяць бярэзіна Алеся,
дуб Васіля, сасна Навума
і ліпка з клёнікам Брылёвым,
ялінка Сашы Дракахруста...
Шуміць сяброў маіх дуброва.
Яна — не пустка,
не сталася залою шэрай.
Хто там спісаў яе на дровы?
Не маніць прымаўка: cякерай
не высекчы жывыя словы.
26.01.2009 г.
(З аўдыёархіва Наталлі Адамовіч)
