Znajści jaje ŭ rajonie ciažka: metałałom vyvoziać u susiedniuju Rasieju, a vykanać patrabavańnie nakont makulatury pieraškadžaje toje, što ludzi nie vypisvajuć, jak raniej, hazet i nie kuplajuć knih. Vučni nia majuć achvoty dapamahać nastaŭnikam.
Pra toje, što klimavickija nastaŭniki vymušanyja sami źbirać druhasnuju syravinu, paviedamiŭ adzin ź ich. Svajo imia jon paprasiŭ nie nazyvać. Pavodle nastaŭnika, vučni jaje źbirajuć, ale ichni ŭniosak u vykańnie planu niaznačny. Nastaŭniki sami chodziać šukać makulaturu, metałałom, plastykavyja butelki.
«Metałałom u Rasiei daražejšy, usio vyvozicca tudy, i tut znajści što-niebudź składana. Vyšukvajucca miescy, dzie nikoha nie było, i vyciahvajecca adtul usio, što zmahło dalažać da našaha źjaŭleńnia. Heta ŭsio admoŭna adbivajecca i na imidžy nastaŭnika. U nas dzieci mohuć pahrebavać ciahnuć u škołu toje, što vymušany zdabyvać nastaŭnik».
Surazmoŭca zaznačaje: nastaŭniki niezadavolenyja, što musiać zajmacca aby-čym. Niezadavolenaść, adnak, nie vychodzić za miežy pedahahičnaha kalektyvu, bo adkryta vykazvacca nastaŭniki bajacca:
«Znajści pracu ŭ rajonie paśla takich vykazvańniaŭ budzie nierealna. U nas ža represija adna — kantrakt nie praciahnuli. Zrazumieła, heta nienarmalnaja sytuacyja, kali ludziej litaralna teraryzujuć u adkrytuju voś hetaj nieprafesijnaj dziejnaściu. Dziaržavie mo j vyhadna, što joj dastajecca syravina za biescań, ale ž u projhryšy zastajecca prafesijnaja dziejnaść».
U Klimavickim rajvykankamie paćvierdzili, što nastaŭniki źbirajuć druhasnuju syravinu. Pavodle čynoŭnikaŭ, jany vykonvajuć zahad vyšejstajačych arhanizacyjaŭ.
«Letaś byŭ plan zdačy metałałomu — 70 ton na adździeł adukacyi, sioleta — 66 ton. Heta ž pa ŭsioj vobłaści, nia tolki ŭ našym rajonie. Adździełam adukacyi daviedzieny plan. Voś makulatury treba sabrać za 200 ton na adździeł adukacyi. Palimery, tekstyl — taksama. Heta ž druhasnaja syravina — ad hetaha ž zaležyć mahutnaść našaj krainy. Usio idzie na pierapracoŭku».
Klimavicki žurnalist, jaki ŭ adukacyi adpracavaŭ 18 hod, Siarhiej Aržancaŭ kaža: pavodle spravazdačy rajvykankamu, u rajonie letaś było narychtavana amal 350 ton makulatury, 42 tony palimernych i 300 ton šklanych adkidaŭ. Ale treba ŭličvać, što zakupnyja ceny na druhasnuju syravinu nievysokija:
«Takaja kolkaść źbirajecca z dapamohaj prymusovych mier. Moj znajomiec, nastaŭnik ź viaskovaj škoły, kaža, što pedahoham daviedzieny plan — kožnamu pa 180 kilahramaŭ prynieści makulatury. To adčuvaješ, u jakim stanoviščy jany apynulisia. Sytuacyja, ja vam skažu, aburalnaja».
Źbirać druhasnuju syravinu ŭ škołach biarucca bolš pad kaniec navučalnaha hodu. Kali ŭ vialikich haradach makulaturu znajści niaciažka, to ŭ nievialikich rajcentrach i vioskach z hetym prablema, bo ludzi ŭžo nie vypisvajuć stolki hazet i nie kuplajuć stolki knih, jak raniej. Što da palimernych adkidaŭ — plastykavych butelek, to ich zvyčajna ŭ vialikich haradach źbirajuć badziahi.
Ekanamist Andrej Jurkoŭ ličyć, što čakać vialikaha ekanamičnaha efektu ad udziełu ŭ zbory druhasnaj syraviny nastaŭnikami i školnikami nie vypadaje. Tuju syravinu, jakaja daje vyhadu, i tak źbirajuć dobra, kaža spadar Jurkoŭ, bo praces jaje zboru adładžany. Kali škoły i ŭciahvać u narychtoŭku druhasnaj syraviny, dyk tolki dziela adukacyjna-aśvietnickich metaŭ, zaznačaje Andrej Jurkoŭ:
«Kab dzieci ź dziacinstva pryvykali, što druhasnuju syravinu treba źbirać. Što treba ab našym navakolnym asiarodździ turbavacca. A ŭ nas ža nastaŭniki — absalutna zaležnyja ludzi ad hetaj systemy. Im treba vykonvać plany, kudy im padziecca. Tut inšyja pavinny stavicca mety. Tut ekanomikaj i nia pachnie».
