Fota svaboda.org.
Pavodle palitołaha Jurasia Čavusava, kali zychodzić z tłumačalnaj zapiski da prajektu zakona ab źmienach u Vybarčy kodeks, heta źmieny nie kardynalnaha paradku, jany kaśmietyčnyja, paviedamlaje radyjo «Svaboda».
«Jany znachodziacca ŭ rečyščy zvykłaj dla biełaruskaj zakanadaŭčaj praktyki systemy. Apazycyja znachodzić padčas vybaraŭ niejkija łaziejki, niejkija mahčymaści vykarystoŭvać najaŭnaje zakanadaŭstva ŭ svaich metach.
Paśla vybarčaj kampanii tradycyjna zakanadaŭstva padčyščajecca, kab prybrać tyja łaziejki, jakimi apazycyja karystałasia. Za hety hod było vielmi šmat raznastajnych kamentaroŭ i pradstaŭnikoŭ CVK, i samoha Łukašenki, ale zastavaŭsia nieviadomym sam tekst zakonaprajektu, byli tolki vusnyja zaŭvahi.
Šerah hetych zaŭvahaŭ staŭsia burbałkami. Naprykład, prapanova nadać respublikanskim hramadzkim abjadnańniam prava vyłučać kandydataŭ u deputaty pradkazalna akazałasia ŭsiaho tolki burbałkaj. U tłumačalnaj zapiscy pra heta ničoha niama.
Z adnaho boku, vybary robiacca bolš tannymi, pravodziacca ŭ adzin tur, bieź dziaržaŭnaha finansavańnia i ahitacyjnaj pradukcyi.
I padčyščajucca łaziejki — bajkot, referendumy pa zborach i tak dalej. U siońniašnim varyjancie hetyja źmieny nijak nie pavialičvajuć mahčymaści demakratyi ŭ Biełarusi, elektaralnaj demakratyi.
Jany słužać inšym metam: zabieśpiačeńnia kantralavanaha charaktaru vybaraŭ i praviadzieńnia vybaraŭ nie jak palityčnaj pracedury, a jak administracyjnaj pracedury, nieabchodnaj dla dziejnaj ułady, ale ad jakoj nia varta čakać niejkich palityčnych źmienaŭ».
Karespandent:«Ci ŭličyła ŭłada rekamendacyi ABSE?
Čavusaŭ: „Niekatoryja ŭličany. U lutym padčas pieršaj narady Łukašenka zrabiŭ reverans u bok naziralnikaŭ ź misii BDIPČ ABSE, jon skazaŭ, što niekatoryja ichnija prapanovy vartyja ŭvahi. I niekatoryja ŭ pakiet źmienaŭ trapili.
Naprykład, toje, što ŭ tłumačalnaj zapiscy idzie pad punktam 12 — „Pašyreńnie sudovaj abarony vybarčych pravoŭ hramadzian“.
Ź inšaha boku, usie cudoŭna razumiejuć, što ŭ biełaruskaj systemie ŭviadzieńnie sudovaha abskardžvańnia nijak nie mianiaje mahčymaści damahčysia zadavalnieńnia pravoŭ tych kandydataŭ, jakija buduć źniatyja z vybaraŭ.
Bo sud jašče ŭ bolšaj stupieni kantralavany vykanaŭčaj uładaj, čym vybarčyja kamisii. I ŭ hetym sensie de-fakta ŭ palityčnym pracesie ničoha nie mianiajecca“.
