Rh.by
Vučanica smarhonskaj SŠ №2 Darja Izotava razam z nastaŭnicaj biełaruskaj movy i litaratury Marynaj Caryk daśledavali pachodžańnie bolš čym 300 imionaŭ i proźviščaŭ vučniaŭ škoły. Ceły navučalny hod Daša razam z nastaŭnicaj rylisia ŭ słoŭnikach u pošukach tłumačeńnia proźviščaŭ.
I niedarma. Sioleta na konkursie dziciačych vučebna-daśledčych prajektaŭ «Ja rodnym krajem hanarusia» hetaja praca ŭziała pieršaje miesca. Na školnaj, a potym i na abłasnoj navukovaj kanfierencyi daśledčaja rabota ŭziała dypłom druhoj stupieni.
«Pieršyja čałaviečyja imiony – Adam i Jeva, pieršyja viadomyja imiony ź biełaruskaj historyi -– kniaź Rahvałod i jaho dačka Rahnieda. Ź imionaŭ pačynajecca historyja čałaviectva, historyja našaj dziaržavy, ź viedańnia pachodžańnia ŭłasnaha imieni pavinna pačynacca historyja staleńnia kožnaha čałavieka», – havorycca ŭ pracy.
Mienavita tamu Daša i ŭziałasia za hetuju temu i za heta daśledavańnie:
«Spačatku spytałasia ŭ babuli i dziaduli, adkul majo proźvišča. Potym užo palezła ŭ tłumačalny słoŭnik. A paśla i vyrašyła zaniacca hetym hłybiej. Pa-pieršaje, my sabrali imiony i proźviščy ŭsich vučniaŭ našaj škoły, ich akazałasia 332. Potym pierakłali ich na biełaruskuju movu. A paśla z dapamohaj słoŭnikaŭ i interneta my ŭžo šukali značeńnie kožnaha proźvišča i imieni i stvarali słoŭnik».
Spadarynia Maryna i Daša praviali ŭ škole daśledavańnie. Vyśviatlali, ci viedajuć vučni pachodžańnie svaich proźviščaŭ. Akazałasia, amal nichto nie moža patłumačyć, adkul jano pajšło.
Užo kali słoŭnik utvaryli i ŭ kožnaha była mahčymaść daviedacca pra historyju svaich proźviščaŭ, niekatoryja navat aburalisia ich značeńniem.
«Jość proźviščy, jakija majuć niekalki tłumačeńniaŭ, — kaža spadarynia Maryna. — Možna abrać adno, a možna — druhoje. Kali siarod ich jość stanoŭčaje, to vučni abaviazkova vybieruć dla siabie hety varyjant. Naprykład, proźvišča Kazioł. Adny ličać, što ŭtvaryłasia jano ad nazvy žyvioły. Inšyja, što jano aznačaje «nie vielmi razumny».
Daša i spadarynia Maryna nie pieršyja pačali zajmacca etymałohijaj proźviščaŭ. Adnak kali im daviałosia šukać kankretnyja značeńni asobna ŭziatych proźviščaŭ, to znajści ich akazałasia nie tak i prosta. Niekatoryja tak i zastalisia nierazhadanymi: Debieś, Kierel, Kłasien, Isienhalijeŭ, Ralevič, Muski, Pracuta, Mančak, Nurčynski, Rukojć i Sasunkievič.
Usie inšyja proźviščy možna znajści ŭ słoŭniku.
