Ź biełaruskich monaharadoŭ možna farmiravać łahistyčnyja chaby ci centry pierapracoŭki ahrapradukcyi. Takuju dumku 30 vieraśnia ŭ Minsku vykazała kiraŭnik hramadzianskaj inicyjatyvy «Naš dom» Volha Karač na kanfierencyi «Monaharady Biełarusi ŭ kantekście ekanamičnych reform».
«Adnym ź pierśpiektyŭnych scenaryjaŭ pieraŭtvareńnia monaharadoŭ u Biełarusi moža stać farmiravańnie na ich asnovie rehijanalnych łahistyčnych chabaŭ. Biełaruś — tranzitnaja kraina, adnak łahistyčnaja infrastruktura ŭ nas usio jašče raźvita niedastatkova. Druhi varyjant — pieratvareńnie monaharadoŭ u centr pierapracoŭki ahrapraduktaŭ. Heta značyć dziaržava, abo pryvatnyja inviestary, abo tyja i druhija razam budujuć u monahoradzie niekalki pradpryjemstvaŭ pa pierapracoŭcy sielhaspradukcyi. Ahrapradpryjemstvam usich form ułasnaści stavicca ŭmova: dziaržsubsidyi na vytvorčaść ahrapradukcyi jany mohuć atrymlivać tolki ŭ vypadku, kali jany hetu pradukcyju buduć nakiroŭvać na pierapracoŭku mienavita na pradpryjemstvy, pabudavanyja ŭ monahoradzie», — prapanavała aktyvist.
Jana miarkuje, što prablemy monaharadoŭ možna vyrašyć i praz pryvatyzacyju. «Ale pryvatyzacyja horadaŭtvaralnych pradpryjemstvaŭ pavinna ŭ korani adroźnivacca ad usich madelaŭ pryvatyzacyi, jakija my bačyli ŭ Biełarusi dahetul. Srodki ad pryvatyzacyi pavinny pastupać nie ŭ dziaržbiudžet, a ŭ haradski i raschodavacca na raźvićcio horada, na stvareńnie novych pracoŭnych miescaŭ, u tym liku na stymulavańnie miascovaha pradprymalnictva. Druhaja madel — kali inviestar atrymlivaje pradpryjemstva biaspłatna, ale abaviazujecca na praciahu niekalkich hadoŭ ukłaści peŭnuju sumu ŭ jaho raźvićcio i techpieraasnaščeńnie. To bok my atrymlivajem faktyčna schiemu reinviestavańnia srodkaŭ ad pryvatyzacyi ŭ heta ž pradpryjemstva, tolki biez chadžeńnia hrošaj pa rachunkach roznych dziaržstruktur i biez apłaty šmatlikich biurakrataŭ», — miarkuje Karač.
Na jaje dumku, u Biełarusi isnujuć dva vidy monaharadoŭ — «paśpiachovyja» (Navapołack, Žodzina, Žłobin, Salihorsk) i tyja, asnovu ekanomiki jakich składajuć pradpryjemstvy miascovaha značeńnia, jakija majuć kankurentaŭ u inšych rehijonach krainy. Heta Rečyca, Jelsk, Kaściukovičy, Jalizava, Naroŭla, Mikaševičy, Žabinka, Novałukoml i inšyja. «U pradpryjemstvaŭ, raźmieščanych u monaharadach druhoha typu, ahulnyja prablemy — admoŭnaja rentabielnaść, vialikija zapasy hatovaj pradukcyi pry zahružanaści mahutnaściaŭ na 20—25%, stan unutranaha rynku pracy blizki da krytyčnaha», — miarkuje kiraŭnik inicyjatyvy.
