Ja byŭ ćviorda ŭpeŭnieny, što samy tupy tekst pra biełaruskuju stalicu napisali dva kurčavyja rasijskija pudzieli, jakija narakali na toje, što tut niedastatkovaja kolkaść nadziemnych piešachodnych pierachodaŭ i bła-bła-bła. Ale źjaŭleńnie hetaha biezumoŭnaha šedeŭra vymusiła zrazumieć, što, kali ich nie spynić, jany buduć praciahvać pisać, i kožny novy tekst budzie jašče bolš imbiecylny za papiaredni.
Tamu ja ćviorda vyrašyŭ sieści i napisać najhoršy tekst pra «Minsk vačami maskvičoŭ» ułasnaručna. Kab, paśla źjaŭleńnia najhoršaha, najtupiejšaha vodhuki pačali vypraŭlacca, a snobaŭskija kiso, pierad tym jak sadzicca plavuzhać na naš rodny horad, prynamsi čekili, kolki makdonaldsaŭ u im jość. Takim čynam, pajechali!
fota Nastaśsi Chrałovič
My prybyli ŭ Minsk na čyhuncy, u jakoj zamiest čaju nam usiu darohu prapanoŭvali niejkaha harbataha.
Tak i było napisana na łaminavanaj papiercy, pakinutaj na stale: «kava» — tak na polskaj hučyć kofie, «vada» — tak pa-polsku voda, i — «harbatyj», to bok čaj. My harbataha nie pili, ale ŭsio roŭna syšli ź ciahnika ŭ drennym nastroi: u Sašyka znoŭku niešta pavaliłasia na rynku nafty.
Mietro ŭ Minsku niama, tamu my pajšli hulać pa horadzie pieššu. Valizu ja ŭvieś čas ciahnuła za saboj, bo Sašyk skazaŭ, što mnie varta skinuć niekalki kiłahramaŭ. U Biełarusi jość dva hateli. Pieršy — hatel «Minsk» na płoščy z čyrvonaj pimpaj, a druhi — hatel «Jeŭropa», jaki rekłamujuć u časopisie «Taksi». Ja dastała ź lifčyka $30, i my pajšli ŭ «Jeŭropu», ale tam mnie skazali, što za $30 u ich numaroŭ niama, i ŭ «Minsku» taksama nie budzie. Tamu my patelefanavali majoj stryječnaj ciotcy pa dziadoŭskaj linii i raźmiaścilisia ŭ jaje na vulicy Rotmistrava.
Ciotka adrazu skazała, što samaje pryhožaje miesca ŭ Minsku — mikrarajon Šabany, la jakoha nam paščaściła žyć.
My źjeli chałodnuju zapiečanuju kuru, jakuju nie pačynali ŭ ciahniku, bo ŭ ich nie było čaju, i pajšli hulać pa Šabanach. Rajon nam nie spadabaŭsia, my čakali niečaha kštałtu Prahi, a tam byli davoli adnolkavyja šeryja budynki, siarod jakich zmročna chadzili niejkija banderaŭcy. My pasprabavali daviedacca ŭ babuli, dzie tut jaki-niebudź sabor ci chacia b most, ale jana na sumiesi polskaj i ruskaj adpraviła nas da dalokaha bujnoha budynka, jaki akazaŭsia zavodam pa spalvańni śmiećcia. My byli rasčaravanyja: ładna, kab na hetym zavodzie była chacia b jakaja statuja, ale tam zusim ničoha było hladzieć! I heta samaje admietnaje miesca samaha pryhožaha rajona Minska? Kamon, minčanie! Vam nie soramna za vaš horad? 100 hadoŭ historyi i navat atrakcyjonaŭ nie zbudavali!
Ale biełarusam nie ŭłaścivaja ciaha da pryhažości.
Unačy my raździarbanili Sašavu zanačku, vypili, paśpiavali «Etat dzień pabiedy» i pačali vyśviatlać u ciotki, byłoj nastaŭnicy hieahrafii dla małodšych kłasaŭ, dzie ŭ Minsku možna madniava vypić kavy. Jana skazała: najlepšaje miesca — hastranom «Karavaj» na pł. Pieramohi. My, kaniečnie, ździvilisia, što kava ŭ hastranomie, ale z ranicy pahladzieli maršrut pa mapie i pajšli.
Iści było daloka, i my klali Minsk za toje, što ŭ im niama mietro. Ale Saša dazvoliŭ mnie nie brać valizu, chaj sabie ŭ joj i lažyć jaho kaštoŭny švedar ad Tom Tailor za 4 tys. rubloŭ. Kali narešcie pryjšli, pabačyli zadušlivaje pamiaškańnie, u jakim było nabita narodu. Kava była mocnaj i ŭ płastykavym stakančyku.
Kamon, biełarusy! Vy dahetul nie viedajecie, što takoje frape i makijata? Vy dahetul nie navučylisia rabić vierandy na vulicach, jak u «Šakaładnicy» ŭ Maskvie? Jak vam nie soramna!
My vyrašyli padsiłkavacca paśla doŭhaha pierachodu ad Šabanoŭ da Pieramohi i patelefanavali ciotcy z pytańniem, kudy pajści. My byli hatovyja da sapraŭdy raskošnaj viačery z rachunkam u 3 tys.
Ciotka skazała, što samaje raskošnaje miesca ŭ Minsku — univiersam «Centralny», u jakim abaviazkova varta pačastavać niejkuju «pitu z morkvaj». My pajšli tudy, i ja, česna, u šoku! Tam tłum, šmat narodu, pachnie ježaj, ź mieniu — tolki buterbrody, ab pitu razmazała ŭsiu pamadu, pryjšłosia paŭtorna krasić! Jak vy žyviacie ŭ hetym horadzie? My zapytalisia ŭ pjanaha maładziona ź niejkim kavalerystam na zaplečniku, dzie tut jašče možna padjeści, i jon rekamiendavaŭ nam «złatku» ŭ kijosku «Chutka-smačna». Treba pakaštavać!
Nazaŭtra my pajechali na Liniju Stalina. Sašyk spačatku chacieŭ tudy dajści, bo mietro ŭ Minsku niama, ale siabra ŭ fejsbuku paraiŭ karystacca aŭtobusami, jany ŭ Minsku jašče chodziać. Linija Stalina mnie spadabałasia: heta było davoli darahoje spa z vykananymi ź bietonu budkami, stylizavanymi pad military. Ja ŭsio vyśviatlała ŭ ekskursavodaŭ, ci žyŭ na hetaj linii sam Stalin i kali žyŭ, to na pieršaj ad mora linii, ci na druhoj? A jany rabili vyhlad, što nie razumiejuć ruskaj movy. Jašče mnie spadabalisia balistyčnyja rakiety i tančyki.
Paśla Linii Stalina my vyrašyli padjeści ŭ «Chutka-smačna»: heta byŭ zvyčajny kijosk z chot-dohami. Ja pasprabavała zamović tam stejk ź jaka, ale ciotačka mianie znoŭku nie zrazumieła. Nam z Sašykam varta pačać vučyć polskuju movu, kab z damaŭlacca z abaryhienami. Užo niekalki słovaŭ ja zasvoiła: «uśmieška» — heta pa-polsku ułybka, a słova «ułybka» ŭ polskaj niama, bo ŭsie biełarusy — ludzi złyja i kryvadušnyja, uśmichajucca tolki niadobra, navat maja stryječnaja ciotka, byłaja školnaja vučycielnica.
Darečy, nakont čyścini: u Minsku nifiha nie čysta, i parkaŭ niama, tolki novabudoŭli. Uviečary my vyrašyli prajechacca pa horadzie na tralejbusie, užo z rečami.
Ja zaciahnuła našuju valizu ŭ 53 tralejbus, i my pryjechali ŭ mikrarajon Malinaŭka.
Nam jon padaŭsia takim ža zvyčajnym, jak i Šabany, tolki biez zavoda pa spalvańni śmiećcia. Na prypynku my kupili ŭ babuli siemak, sieli na parebryk i padviali vyniki vandroŭki: Minsk — dzira, hladzieć niama čaho, kavu pjuć z płastykavych stakančykaŭ, adna cikavostka — linija Stalina, tolki my tak i nie vyśvietlili, dzie dakładna tam žyŭ Stalin.
I tut Sašyku prylacieła ŭ hałavu vidavočnaje.
Minsk ža heta nie tolki ježa i pitvo! Heta jašče i lehiendarnaja Bresckaja krepaść-hieroj! Jak my mahli na jaje zabycca! Da ciahnika zastavałasia try hadziny, i my vyrašyli znajści krepaść, navat kali da jaje daviadziecca biehčy. My zapytalisia ŭ junakoŭ, što siadzieli na łaŭcy pobač, jak prajści da Bresckaj krepaści. Ich spačatku źbiantežyła našaje pytańnie, ale potym jany padrabiazna patłumačyli, jak vyjści na trasu M1, la jakoj znachodzicca hetaja fartecyja. My raźvitalisia ź imi, ja ŭziała valizu, pastaviła jaje na koły, i my pajšli prosta ŭ aranžavuju pieknatu zachadu.
***
Zaŭtra, 13-ha maja, u Vilni, u 18.00 adbudziecca sustreča ź Viktaram Marcinovičam, pryśviečanaja vandroŭkam, darozie i tamu vybaru, jaki staić pierad kožnym biełarusam u zamiežžy. Adras: Vałakupiu, 5, Jeŭrapiejski humanitarny Univiersitet, aŭdytoryja 302.
