Sudździa 12 chvilinaŭ čytała śpis zbroi i bojeprypasaŭ, kanfiskavanych z domu Alaksandra Viarchovina. U im — zbroja časoŭ pieršaj i druhoj suśvietnaj vajny, dziasiatki minnych uzryvalnikaŭ, sotni kul i patronaŭ.
U sudzie pačatak «niebiaśpiečnaj kalekcyi» budaŭnika z Tałačyna datujuć 1976 hodam. Ale viadoma pra jaje stała, tolki kali Viarchovinu vybucham adarvała ruku. Žonka i darosłyja dzieci płakali, kali sudździa abviaściła prysud — 5 hadoŭ kalonii ŭzmocnienaha režymu. Adzin hod adrazu źniali pa amnistyi.
«Heta pieradałosia na hiennym uzroŭni, — skazaŭ Viarchovin u svaim apošnim słovie. — Majo źbiralnictva i kalekcyjanavańnie było daninaj pavahi, pamiaci tym ludziam, jakija sa zbrojaj u rukach abaraniali siabie i svaju krainu…»
«Lubomu narmalnamu čałavieku było b strašna žyć pobač»
«Vypadak hety niestandartny, — kaža prakuror Ivan Jodzis. — U takoj kolkaści ŭ nas nie znachodziłasia. Lubomu narmalnamu čałavieku było b strašna [pobač] žyć. I vam było b strašna, kali b vy viedali, što ŭ susieda skład snaradaŭ, jakija ŭ kožny momant mohuć vybuchnuć».
Alaksandar Viarchovin u kletcy na łavie padsudnych zusim nie padobny da mažnaha, upeŭnienaha i zadavolenaha žyćciom vusataha mužčyny z fota ŭ svaim profili ŭ «Odnokłaśśnikach».
Vybuch u Tałačynie na Sacyjalistyčnym zavułku, 6 prahrymieŭ 8 vieraśnia 2014 hodu. U horadzie kažuć, što vybuch byŭ mahutny, adnak pažaru nie było. Alaksandru paškodziła ruku, abpaliła tvar, jon trapiŭ u reanimacyju.
Ciapier Alaksandar — invalid, u jaho nervovy cik, niama bolšaj častki levaj ruki, i sam jon u sudzie kaža, što «niama sił bolš heta ŭsio vynosić».
55-hadovy budaŭnik Viarchovin naradziŭsia ŭ Tałačynie, zajmaŭ kiraŭničyja pasady i da aryštu pracavaŭ majstram učastku. «Jaho viedaje ŭvieś horad», — kažuć tut. Susiedzi charaktaryzujuć jak čałavieka siamiejnaha, spakojnaha i nia nadta havarkoha. Žonka Hanna pracuje ŭ banku. Małodšaja dačka Iryna — nastaŭnica. Jość jašče starejšy syn Andrej.
Dom Viarchovinych, u jakim zachoŭvaŭsia arsenał i adkul haspadar pajechaŭ u reanimacyju, dbajna dahledžany, pobač achajny harod. Usia siamja ciapier admaŭlajecca hutaryć z žurnalistami i vielmi niezadavolenaja cikavaściu da spravy.
Kali b sam nie pakazaŭ, śledčyja b nie znajšli
«Kožny varjacieje pa-svojmu. I tam taksama sonca śviecić, — kamentujuć u kalidorach sudu prysud čałavieku, «jakoha viedaje ŭvieś Tałačyn».
Prakuror Jodzis prasiŭ dla abvinavačanaha 7 hadoŭ kalonii ŭzmocnienaha režymu, prapanavaŭšy adzin hod źniać pa amnistyi. Heta maksymalny termin pa artykule 295. č. 2 KK RB, pavodle jakoha sudziać Viarchovina.
Prakuror źviartaje ŭvahu na toje, što, pačynajučy z 1976 hodu, Viarchovin ničoha nie rabiŭ dziela taho, kab pazbavicca ad svajho arsenału. A niekatoryja bojeprypasy, jakija znajšli na Sacyjalistyčnym zavułku, byli adrazu źniščanyja, bo «mahli vybuchnuć u luby momant», — kaža ŭ sudzie Ivan Jodzis.
Ad najhoršaha pakarańnia Viarchovina ratuje poŭnaje pryznańnie viny, invalidnaść, stanoŭčyja charaktarystyki i dobraja praca staličnaha advakata Ramana Julskaha.
«Usio abvinavačańnie hruntujecca na pryznalnych pakazańniach Viarchovina», — vystupaje Julski ŭ sudovych sprečkach. Jon nastojvaje, što ŭ śpisie «kalekcyjnyja ekspanaty, irža časoŭ Druhoj suśvietnaj».
«Nielha kazać pra toje, što praciahłaść učynieńnia złačynstva śviedčyć pra nieabchodnaść pryznačyć ciažkaje pakarańnie. Heta paprok dziaržaŭnym orhanam, jakija nie adsočvali adpaviednym čynam dadzienyja pytańni, — namiakaje advakat na toje, što padobny arsenał zachoŭvaŭsia ŭ centry Tałačyna 40 hadoŭ. — Jany znachodzilisia ŭ jaho zakapanymi ŭ chlavie. Nia fakt, što śledčyja orhany znajšli b. Znachodziačysia ŭ ciažkim stanie [paśla vybuchu]… jon sam pakazvaŭ, dzie znachodziacca tyja ci inšyja pradmiety».
«Ciažka znajści ciomnuju plamu ŭ bijahrafii Viarchovina, — kaža advakat Julski. Sapraŭdy, za Viarchovina chadajničali z pracy, jaho stanoŭča charaktaryzujuć susiedzi. Jon ani razu nie traplaŭ u pole zroku pravaachoŭnych orhanaŭ i za 55 hadoŭ svajho žyćcia atrymlivaŭ tolki štrafy za pieravyšeńnie chutkaści.
«Taki supracoŭnik patrebny na pracy», — śćviardžaje advakat.
Sud pryznaje Viarchovina vinavatym u niezakonnym «vyrabie, nabyćci, zachoŭvańni, pieravozcy i našeńni ahniastrelnaj zbroi, bojeprypasaŭ, vybuchovych rečyvaŭ» i daje 5 hadoŭ, źniaŭšy hod pa amnistyi.
Ruku adarvała «recham vajny» i razvałam Savieckaha Sajuzu
«Zbroja… — heta nie pačvara i nia monstar, ad jakoha treba chavacca i ŭciakać i nia viedać, jak jamu supraćstajać. Jaje treba viedać, pavažać, kab viedać, jak abaraniacca i jak supraćstajać, — kaža Viarchovin u svaim apošnim słovie.
Ź jahonaha vystupu na sudzie, jak i z materyjałaŭ śledztva, vynikaje, što chłapiečuju žarść da źbirańnia patronaŭ i pošukaŭ zbroi jon pranios praz usio žyćcio. Pramova ŭ Alaksandra na papiercy, ale havoryć jon, amal nie zazirajučy ŭ jaje.
«My naležym da pakaleńnia dziaciej i ŭnukaŭ tych ludziej, jakija sa zbrojaj u rukach adstojvali svaju niezaležnaść, — pačynaje Viarchovin. — Jany vykarystoŭvali zbroju, kab supraćstajać złu i abaraniacca, jany svoj charaktar pieradali nam. Ja ź dziacinstva ŭsmaktaŭ heta ŭ siabie».
«Pa śledztvie vidać, što maja aktyŭnaja dziejnaść była ŭ 90-ch hadach», — kaža jon.
«Ja nie psycholah, mnie ciažka davać zaklučeńni, čamu heta. Razvał Savieckaha Sajuzu, bardak, jaki rabiŭsia tady, sumiatnia ŭ hałavie, u krainie, usio pieraplałosia. Čałaviek u 30 hadoŭ akazaŭsia nie patrebny ni svajoj krainie, nikomu. Što rabiłasia — strach božy. Takija źjavilisia vyrazy — sacyjalistyčnaja sprytnaść. Mnie dzika rabiłasia ŭ tyja časy ad takich dačynieńniaŭ», — raspaviadaje Viarchovin.
Svajo staŭleńnie da zbroi ŭ apošnim słovie ciapier užo asudžany Viarchovin nazyvaje «dziciačymi paniaćciami». Kaža, što pryznaŭ svaje pamyłki, ale «zapozna, nie chapiła času».
«Usio, što ja atrymaŭ, ja atrymaŭ pa zasłuhach. — kaža Viarchovin, paćviardžajučy svajo raskajańnie. — Haspodź pakinuŭ mnie žyćcio i hałavu na plačach. Napeŭna, kab ja ŭśviadomiŭ jašče raz, zrazumieŭ, zrabiŭ vysnovy i za toj kavałak žyćcia, što mnie zastaŭsia, vypraviŭ pamyłki. Pieršym dvum zadačam ja daŭ rady ŭ SIZA».
«Chaču paprasić prabačeńnia ŭ rodnych, siabroŭ, znajomych i nieznajomych navat ludziej, jakim ja svaimi dziejańniami prynios hora, niaščaście, biadu. Usie darujcie», — zaklučyŭ Viarchovin.
Zdavajcie dobraachvotna — ničoha nia budzie
Ministerstva ŭnutranych spraŭ rehularna pravodzić akcyi, padčas jakich možna dobraachvotna zdać nielehalnuju zbroju i bojeprypasy, i nijakaha pakarańnia nia budzie. Sioleta akcyja «Arsenał» prajšła ŭ sakaviku.
Ahułam za paŭhoda 2015 hodu było vyjaŭlena 748 adzinak niezarehistravanaj zbroi, 20,6 tysiač bojeprypasaŭ. 615 adzinak zbroi i 34,3 tysiačy bojeprypasaŭ zdali dobraachvotna.
