Kali pačynali budavać ofis «Vełkam» na Kastryčnickaj płoščy ŭ Minsku, na płocie budoŭli byli raźmieščany vyjavy hetaha budučaha hmacha i pobač z im — isnujučaha tady budynka Muzieja Vialikaj Ajčynnaj vajny. Maŭlaŭ, nie turbujciesia, minčuki, budynak muzieja zastajecca! Ale ŭrešcie jon byŭ zniščany, čym byŭ parušany architekturny ansambl płoščy. Kali jaho razburali, na płocie raźviesili vyjavy nie taho, što miarkujecca pabudavać na jaho miescy, a mnostva repradukcyj starych fotazdymkaŭ minskich pabudoŭ, mnohija ź jakich užo nie isnujuć. Jak by biez słoŭ skazali žycharam: u Minsku i raniej mnoha razburałasia, i my praciahniem hetym zajmacca, a što pabudujem — nie vaša sprava. Z časam daviedajeciesia. Ciapier za hetym płotam hłyboki katłavan pad niejkaje zbudavańnie.
Prafiesar Adam Maldzis prapanoŭvaŭ prystasavać budynak na płoščy, užo pakinuty muziejem, dla raźmiaščeńnia Biełaruskaha doma. Heta była słušnaja, vielmi aktualnaja ŭ naš čas ideja, ale ŭłady jana nie zacikaviła, i budynak paśpiešna razburyli.
Na płoščy źjaviłasia pustka. Ale ž hetaje miesca pryvabnaje dla biznesu. Na takim miescy biznesoŭcy zaŭsiody imknucca raźmiascić jak maha bolš karysnych płoščaŭ. Tamu tut užo u 2007 hodzie prapanavali budavać mienavita chmaračos.
Spačatku jaho chacieli ŭcisnuć pa-za budynkam muzieja. Miesca było zamała, i vyrašyli vyhnać muziej z płoščy, kab zachapić bolšuju terytoryju. Zacikaŭlenyja asoby kazali, što chmaračosam nadaduć Minsku siłuet, jakoha jamu byccam by vielmi brakuje. Prajektnyja raspracoŭki, vykananyja zhodna z hetaj zadumaj, hruba parušali kampazicyju i maštab zabudovy. Hetaja ideja sustreła krytyku hramadskasci i, zdajecca, była adrynuta jak architekturna niedarečnaja dla hetaha miesca. Potym u SMI źjaviłasia vyjava 7—9-paviarchovaha budynka na miescy muzieja. Svaim abliččam jon dysharmaniravaŭ z ahulnym ansamblem zabudovy, ale ŭsio ž byŭ mienšym licham, čym chmaračos. Pry žadanni jaho vyhlad mahčyma było b udaskanalić — lepš upisać u asiarodździe, pamienšyć pamiery. Raźmiascić u im lepš za usio było b, z pryciahnieńniem pryvatnych achviaravańniaŭ, usio toj ža Biełaruski dom, bo miesca tut dla jaho najlepšaje!
A niadaŭna ŭ SMI znoŭ źjavilisia razvahi ab tym, što na hetym miescy pavinien być «siłuetny budynak, jaki dapaŭniaŭ by Vierchni horad», choć i nižejšaj paviarchovasci, čym prajektavany tut raniej chmaračos. Takoje voś imknieńnie prosta prycharošyć histaryčny Minsk novym siłuetam — i nijakaha namioku na kamiercyjnyja intaresy, ni słoŭka ab tym, što ŭ hetym abjomie varta raźmiascić i čamu.
Ahulnaviadoma, što pa ŭsich elemientarnych praviłach budavać vysokija damy pobač z kaštoŭnymi histaryčnymi ansamblami niedapuščalna, ale ŭ nas ich parušali nie raz.
Treba razumieć, što siońnia ŭ nas panuje dyktatura «šyrspažyvu» — masavych budaŭničych i azdablalnych technałohij, jakimi vymušany karystacca biełaruskija architektary, što vielmi abmiažoŭvaje mahčymasci formaŭtvareńnia. Vynik hetaha — sproščanaść form, adsutnaść vytančanaj detaliroŭki, vypadkovaje spałučeńnie materyjałaŭ. Kali pryhledziecca da ŭsich architekturnych viertykalaŭ Minska, stvoranych u apošnija dziesiacihodździ, vidavočna, što pa svajoj estetycy, pa mastackich jakaściach siłueta jany nie hodnyja paraŭnańnia z tvorami raniejšych časoŭ. «Zastyłaj muzykaj» ich nichto nie nazavie. Pobač z histaryčnaj zabudovaj im miesca nie pavinna być.
U centra Minska ŭžo jość vyrazny, kaštoŭny siłuet — heta viertykali Vierchniaha horada. Jon moža być uzbahačany ŭznaŭleńniem viežy byłoha Jezuickaha kalehiuma i Daminikanskaha kaścioła. A ad paźniejšych pabudoŭ, što ŭnosiać dysharmoniju ŭ panaramu, treba pastupova pazbaŭlacca, a nie množyć ich kolkaść.
