«Jany — navodčyki, a heta ciažkaje złačynstva» — biełaruskija palityki pra zatrymańnie prarasijskich «publicystaŭ»

Paśla zatrymańniaŭ traich biełarusaŭ, jakija publikavali svaje dopisy na rasijskich «impierskich» sajtach, hramadstva faktyčna padzialiłasia. Chtości ličyć, što za dumki i pohlady kidać ludziej u SIZA nielha. Chtości — što za artykuły, u jakich Biełaruś nazyvajuć «niedadziaržavaj», pavinien być realny turemny termin.

«Naša Niva» pacikaviłasia ŭ biełaruskich palitykaŭ, jakoj dumki prytrymlivajucca jany.

Taćciana Karatkievič, eks-kandydat u prezidenty

«Ja kazała, što miery ŭładaŭ nieadekvatnyja. I pa siońnia ja hetak liču.

Pry hetym, ja całkam nie zhodnaja z tym, što pisali hetyja ludzi. Heta, viadoma, abrazy, ahresija, acenki nas i našaj niezaležnaści… Heta nieprymalna. Heta dzika. Ale što siońnia adbyvajecca? Hetyja ludzi raptoŭna zatrymanyja, aryštavanyja, i my ničoha nie viedajem, što tam adbyvajecca i čamu, akramia taho, što «Karatkievič padtrymała «ruski śviet»».

A jany ž dziejničali ŭžo daŭno, i daŭno možna było na ich źviarnuć uvahu. Čamu nie zaviali spravu raniej, nie zrabili jaje publičnaj?

Ja nie paraŭnoŭvaju tematyku «Rehnuma» i Palčysa… ale my bačym, što ŭłada zastajecca represiŭnaj. Ich ža ŭziali za palityku, častkova. To bok u nastupnym miesiacy mohuć zatrymać jašče kahości? Dla taho kab aryštavać hetych ludziej, treba było spačatku dakazać, što jany źbirajucca štości ździejśnić.

Ja liču, što bolš karysnym dla hramadstva było b reahavańnie na ŭsich uzroŭniach, a nie tolki na ŭzroŭni MUS. Jość hramadstva, jość śpiecyjalisty, jakija b mahli adreahavać, ustupić u dyskusiju, ustupicca za Biełaruś. Jość pravaachoŭniki, jość histaryčnyja, palityčnyja, žurnalisckija arhanizacyi… Jość papiaredžańni… Možna było b zavieści spravu, ale nie aryštoŭvać.

Vy pavinny zrazumieć, što ja asudžaju hetych publicystaŭ, ja nie zhodnaja ani z adnym ich tezisam. Ale sam fakt hetych represij — łancužok taki. Siońnia hetych aryštoŭvajuć — zaŭtra aryštujuć inšych. Pačniecca palavańnie na viedźmaŭ».

Mikałaj Statkievič, palityk, były palitviazień

«Ułada ŭsio sprabuje prajści pamiž ruskimi i «nacyjanalistami». Voś zatrymali i asudzili «nacyjanalista» Eduarda Palčysa, jaki žorstka krytykavaŭ Rasiju za jaje dziejańni suprać niezaležnaści susiednich dziaržaŭ. Ciapier pa takim ža samym kryminalnym artykule zatrymali biełaruskich prapahandystaŭ «ruskaha śvietu».

Ale ž apošnija nie tolki krytykavali movu, našu nacyju, što samo pa sabie niepryjemna, ale jany ž nazyvali Biełaruś «niedadziaržavaj». Pa sutnaści, zaklikali da likvidacyi Rasijaj našaj dziaržaŭnaści, što moža pryvieści da vajny, kryvi, hvałtu, pakutaŭ našaha naroda. Heta nie raspalvańnie varožaści, heta zamach na našuju krainu, na našuju niezaležnaść.

Biełaruski režym pastaviŭ na adnu došku tych, chto baronić dziaržaŭnaść našaj krainy, i tych, chto sprabuje jaje źniščyć.

Adna sprava, kali ludzi ŭ svajoj chacie svaracca i krytykujuć adzin druhoha ci susiedziaŭ. Zusim inšaja, kali niechta zazyvaje ŭ našuju ahulnuju chatu zabojcaŭ, sprabuje padpalić i razburyć jaje. Takija ludzi — navodčyki, heta ciažkaje złačynstva, jakoje nie maje ničoha ahulnaha z palityčnaj dyskusijaj i svabodaj słova. Možna krytykavać usio, što zaŭhodna. Tamu, kali kazać pra artykuł ab raspalvańni varožaści, to zatrymańnie, SIZA — heta moža i nadta žorstka. Ale kali ty šturchaješ svaju ž krainu ŭ kroŭ i vajnu — heta adnaznačna złačynstva. I za heta miery strymańnia vybranyja adekvatnyja.

Praŭda, moža i nie varta było abychodzicca ź imi tak žorstka pa inšaj pryčynie — nie rabić ź ich lidaraŭ novaj apazicyi, jakaja i tak prysutničaje ŭ hramadstvie. Ale heta palityčny momant. Što ž tyčycca momantu jurydyčnaha — darujcie, ale što ž, vajny chočacie? Stać «nastajaščymi ruskimi»?

Anatol Labiedźka, lidar Abjadnanaj hramadzianskaj partyi

«Prablema jość. Ale my nie śpiašajemsia pakul rabić niejkija hučnyja zajavy, bo mnie składana sprahnazavać, što budzie adbyvacca. Ułada ž moža ŭraŭnavažyć hetyja zatrymańni inšymi, kab zaniać bolš mocnuju pazicyju ŭ pytańni z Maskvoj. Umoŭna kažučy, zatrymać troch «nacyjanalistaŭ». Heta naściarožvaje, tamu treba pačakać i pahladzieć, što heta jość na samoj spravie. Kali heta zakłapočanaść dziaržavy prablemaj «Ruskaha śvietu» jak źniešniaj pahrozy — heta adna situacyja. Kali heta sproba na ŭsiaki vypadak začyścić infarmacyjnuju prastoru (padčas ekanamičnaha kryzisu takaja spakusa zaŭsiody jość) — to situacyja zusim inšaja.

Razam z tym, prablema nie tolki ŭ hetych asobach. Prablema ŭ biełaruskich srodkach masavaj infarmacyi, jakija ŭ toj ci inšaj stupieni taksama tranślujuć idei «ruskaha śvietu». Dy i mahutny resurs rasijskich infarmacyjnych kanałaŭ tranślujecca ŭ nas — i heta značna bolšaja prablema.

Tamu, kali heta śviadomaja palityka, to varta było b taksama puścić u Biełaruś ukrainski kanał, dać narmalna pracavać tamu ž Biełsatu, inšym mas-miedyja, jakija inakš hladziać na padziei ŭ Biełarusi.

Što ž tyčycca zatrymańniaŭ — to hałoŭnaje, kab było efiektyŭna. Mnie vielmi nie padabajecca, kali chtości ŭ svaim domie charkaje na padłohu ci raśpisvaje ścieny łozunhami. Jak musić reahavać ułada — ci kidać u SIZA, ci pakinuć na voli pad padpiskaj — chaj analizujuć pravaabaroncy. Ale ž prablema isnuje, i reakcyja na jaje pavinna być».

Juryj Hubarevič, staršynia Ruchu «Za Svabodu»

«Lubaja dziaržava maje prava baranić svaje nacyjanalnyja intaresy. Kali hutarka idzie pra parušeńnie terytaryjalnaj cełasnaści ci inkarparacyju častki krainy ŭ skład inšaj dziaržavy — to heta traplaje pad kryminalnaje złačynstva.

Ja ščyra skažu, detalna nie vyvučaŭ, što pisali tyja błohiery. Ale z publikacyj u ŚMI ja zrazumieŭ, što jany pracavali na karyść Rasii, ich dopisy apłočvalisia. Tamu heta źjaŭlałasia častkaj infarmacyjnaj vajny suprać Biełarusi, moža heta było navat padrychtoŭkaj hramadskaj dumki da bolš surjoznych dziejańniaŭ pa prykładzie padziejaŭ va Ukrainie. Tamu śledstva pavinna rasstavić kropki. Kali budzie bolš infarmacyi — budziem rabić dakładnyja vysnovy».

Siarhiej Kalakin, lidar partyi levych «Spraviadlivy śviet»

«Ja liču, što ich aryštavali absalutna niezakonna. Bo kali aryštavali ich, to treba było aryštoŭvać pieršym Łukašenku, bo ja pamiataju jaho vykazvańnie pra toje, što biełarusy — heta ruskija sa znakam jakaści, taksama jon kazaŭ, što na biełaruskaj movie ničoha istotnaha nielha zrabić… Tamu kali aryštoŭvać za takoje, to pavinna być raŭnapraŭje da ŭsich.

Na moj pohlad, čałaviek maje prava vykazvać svajo mierkavańnie pa lubym pytańni, u tym liku i pa nacyjanalnym, i pa pytańni dziaržaŭnaści, heta nie złačynstva, kali jon ni da čaho nie zaklikaje, kali jaho dziejańni nie traplajuć pad adpaviednyja artykuły kryminalnaha kodeksu.

Tamu anijakaha prava ŭ hetych aryštach niama — čysta palityka. Čamu heta było zroblena, skazać ciažka. Moža, u suviazi z uskładnieńniem adnosinaŭ pamiž biełaruskim kiraŭnictvam i rasijskim, tam nie vyrašany šerah pytańniaŭ z Rasijaj — i heta niejki sihnał? Ale ž heta vielmi niepiśmienny sihnał, jaki nie pryviadzie da čahości dobraha.

Sam ja śpiecyjalna pačytaŭ ich artykuły paśla zatrymańniaŭ. Nie skažu, što z usim zhodzien, ale ž kryminału tam niama».