5 krasavika mastak Aleś Maračkin, kulturołah Vacłaŭ Areška i žurnalist Marat Haravy, pradstaŭniki hramadskaj inicyjatyvy «Ekśpierty ŭ abaronu Kurapataŭ», sustrelisia ź ministram kultury Barysam Śviatłovym.
Nahodaj dla vizitu ŭ ministerstva stała situacyja, jakaja skłałasia siońnia jak vakoł Kurapataŭ, tak i ŭ krainie ŭ cełym, raskazaŭ Marat Haravy karespandentu NN.
Niadaŭna na dziaržaŭnym uzroŭni byŭ abvieščany konkurs na najlepšy pomnik «usim biaźvinnym achviaram XX stahodździa» ŭ Kurapatach.
I «Ekśpierty ŭ abaronu Kurapataŭ» majuć prajekt miemaryjału, jaki stvaraŭsia dy abmiarkoŭvaŭsia bolš jak dziesiać hadoŭ. Svaje idei ŭ prajekt ukłali mastaki, piśmieńniki, skulptary. Naprykład, słovy nad uvachodnaj bramaj Kurapataŭ prapanavaŭ paet Aleś Razanaŭ, samu ŭvachodnuju bramu sprajektavaŭ skulptar, narodny mastak Biełarusi Leŭ Humileŭski.
Ale ŭdzieł u konkursie, dyj sama miemaryjalizacyja Kurapataŭ siońnia mahčymyja tolki pry vykanańni šerahu ŭmovaŭ, ličać pradstaŭniki hramadskaści.
Hetyja ŭmovy jany vykłali ŭ adkrytym liście ministru.
Pieršaja, hałoŭnaja ŭmova — vyzvaleńnie abaroncaŭ Kurapat i inšych źniavolenych pa palityčnych matyvach. «Niemahčyma hodna ŭšanavać pamiać achviaraŭ stalinskich represij, kali ŭ krainie iduć novyja represii», — adznačyŭ Marat Haravy.
Taksama stavicca patrabavańnie adkryć archivy, kab achviary Kurapataŭ — i nie tolki Kurapataŭ — pierastali być ananimnymi.
U liście akcentujecca ŭvaha i na nieabchodnaści viarnuć hodnuju achoŭnuju zonu vakoł Kurapataŭ — kab zachavać nie tolki ich, ale i navakolle ź jaho histaryčnymi darohami i łandšaftami. «Naš prajekt praduhledžvaje nie tolki pomnik u Kurapatach, ale i zasvajeńnie ŭsioj navakolnaj prastory», — adznačaje Marat Haravy.
Konkurs, padkreślivajuć składalniki adkrytaha lista, musić być nie dziaržaŭnym, a tolki hramadska-dziaržaŭnym. A sam miemaryjał musić — što asabliva važna — być prymalnym dla viernikaŭ roznych kanfiesij.
«Konkurs treba pravodzić adkryta, pad hramadskim kantrolem, ščyra, — kaža Marat Haravy. — Lubaja demahohija ŭ hetaj spravie nieprymalnaja».
Jak reahavaŭ na vizit ministr kultury? «Jon byŭ rady našamu prychodu, vykazaŭ padziaku. Skazaŭ, što naš prajekt jamu daspadoby»,
— adznačaje Haravy.
Hutarka ciahnułasia amal hadzinu. Z aficyjnaha boku ŭ joj, aproč ministra, brali ŭdzieł jaho pamočnik Aleś Karačun i načalnik Upraŭleńnia pa achovie historyka-kulturnaj spadčyny Aksana Smatrenka.
Ciapier «Ekśpierty ŭ abaronu Kurapataŭ» buduć čakać adkazu ad ministerstva, a na 18 krasavika, Mižnarodny dzień achovy pomnikaŭ i pamiatnych miaścinaŭ, rychtujucca pakazać šyrokaj hramadskaści svoj prajekt miemaryjału ŭ Kurapatach.
Ekśpierty razumiejuć, što častka patrabavańniaŭ, sfarmulavanych u liście, vychodzić za miežy kampietencyi Ministerstva kultury. Pry ŭsim žadańni Barys Śviatłoŭ nie moža svaim zahadam vyzvalić Daškieviča, Palčeŭskaha dy inšych. Ale i takim sposabam hołas hramadskaści moža dachodzić da patrebnych instancyj.
«My dziejničajem biez asablivych iluzij. Ale hołas hramadskaści musić hučać. Havorka pra maralnyja kaštoŭnaści, jakija vyznačajuć naša žyćcio. Niemahčyma ładzić konkurs na pomnik u Kurapatach, pakul za kratami znachodziacca tyja, chto musić być u žury takoha konkursa».
