Alaksandr Łukašenka pieradaŭ prezidentu Kazachstana Nursułtanu Nazarbajevu kopii archiŭnych dakumientaŭ, vyjaŭlenych orhanami dziaržbiaśpieki Biełarusi, u dačynieńni da asudžanych u BSSR u kancy 1930-ch hadoŭ pa palityčnych matyvach i etapavanych u łahier na terytoryi Kazachstana žančyn, pieradaje BIEŁTA.
Dakumienty pryznačanyja dla Muziejna-miemaryjalnaha kompleksu pamiaci achviar palityčnych represij i tatalitaryzmu, jaki raźmieščany na miescy najbujniejšaha savieckaha žanočaha łahiera — Akmalinskaha śpiecadździaleńnia Karłaha NKVD SSSR, bolš viadomaha jak Akmalinski łahier žonak zdradnikaŭ Radzimy.
Alaksandr Łukašenka adznačyŭ, što Nursułtan Nazarbajeŭ šmat uvahi nadaje adnaŭleńniu abjektyŭnaści historyi i histaryčnaha pracesu. «Viedaju, što vy čałaviek, prychilny da histaryčnaj praŭdy, kolki vy zrabili dla stvareńnia muzieja na miescy Akmalinskaha łahiera žonak zdradnikaŭ Radzimy», — skazaŭ jon.
Kiraŭnik biełaruskaj dziaržavy raskazaŭ, što kali daviedaŭsia ab realizacyi idei pa stvareńni muziejna-histaryčnaha kompleksu na miescy byłoha łahiera niedaloka ad Astany, to daručyŭ KDB Biełarusi znajści i vyvučyć archiŭnyja materyjały, bo ŭ łahier ssyłalisia ludzi z samych roznych respublik byłoha SSSR. «My znajšli cikavyja materyjały. Dumaju, jany pasłužać asnovaj našaj biełaruskaj vystavy ŭ hetym muziei», — adznačyŭ Łukašenka.
Pa jaho słovach, dakumienty, jakija pieradajucca, — kopii spraŭ u dačynieńni da žonak biełaruskich piśmieńnikaŭ, listy svajakoŭ represavanych žančyn. Siarod ich — i ciešča narodnaha paeta Biełarusi Pietrusia Broŭki.
Nursułtan Nazarbajeŭ padziakavaŭ biełaruskamu kiraŭniku za archiŭnyja dakumienty. Jon raspavioŭ, što ŭ ekspazicyi muzieja na miescy łahiera pasprabavali ŭznavić umovy pobytu i ŭtrymańnia źniavolenych, jakija isnavali tady. «Tam prosta ŭ katavańniach hinuli ludzi. Jany byli ź dziećmi, niekatoryja — ciažarnyja. Naradžali, dzieci hinuli, — skazaŭ prezident Kazachstana. — Niedaloka jość śpiecyjalnyja mohiłki — nazyvajucca matuliny mohiłki — dla dziaciej. Tam na kryžach lalki visiać. Žudasna! Nielha zabyvać heta!».
Jak rastłumačyli ŭ KDB Biełarusi, supracoŭnikami orhanaŭ dziaržbiaśpieki na pastajannaj asnovie viadziecca rabota pa navukovaj raspracoŭcy archiŭnych dakumientaŭ. U chodzie karpatlivaj pracy vyjaŭlenyja i vyvučanyja materyjały archiŭnych kryminalnych spraŭ u dačynieńni da 63 žančyn — žonak represavanych u 1937 hodzie pradstaŭnikoŭ biełaruskaj intelihiencyi. Asudžanyja pa palityčnych matyvach žančyny byli etapavanyja ŭ Akmalinski łahier z BSSR.
Dadzienyja materyjały ŭnikalnyja i ŭjaŭlajuć ź siabie nie tolki navukovuju i histaryčnuju kaštoŭnaść, ale i źjaŭlajucca častkaj historyi kankretnaha čałavieka, siamji. Takim čynam, źjaŭlajecca mahčymaść dapamahčy svajakam, jakija paciarpieli ŭ hady masavych palityčnych represij, adnavić asobnyja staronki historyi svajoj siamji.
Muziejna-miemaryjalny kompleks pamiaci achviar palityčnych represij i tatalitaryzmu byŭ adkryty 31 maja 2007 hoda pa inicyjatyvie prezidenta Kazachstana Nursułtana Nazarbajeva. Jon raźmieščany niedaloka ad stalicy Kazachstana Astany.
