Dakumenty z archivu Vitaŭta i Zory Kipielaŭ pradstavili ŭ Miensku napiaredadni VII Źjezdu biełarusaŭ śvietu. Fotazdymki ź siamiejnaj kalekcyi, školnyja dakumenty i aŭtohrafy dziejačaŭ emihracyi — usio heta možna pabačyć na vystavie ŭ honar 90-hodździa Vitaŭta i Zory Kipielaŭ.
U mastackaj halerei «Ŭniversytet kultury», jakaja mieścicca ŭ Pałacy Respubliki, adkryłasia vystava «Zora i Vitaŭt», pryśviečanaja 90-hodździu aktyŭnych dziejačoŭ biełaruskaj emihracyi na Zachadzie.
Ad pačatku 1990-ch i pa siońnia ich pryvoziać z ZŠA i pieradajuć u Biełaruski dziaržaŭny archiŭ-muzej litaratury i mastactva.
Natalla Hardzijenka i Pavał Sapoćka, dyrektar mastackaj halerei «Ŭniversytet kultury»
Inicyjataram vystavy była Natalla Hardzijenka, namieśnica dyrektara Biełaruskaha dziaržaŭnaha archivu-muzeju litaratury i mastactva. Letaś užo ładziłasia padobnaja vystava dakumentaŭ z archivu Janki Zaprudnika — jašče adnaho vybitnaha dziejača emihracyi.
«Usio heta kaštoŭnaści nia tolki dla emihracyjnaj kultury, ale i dla ahulnaj biełaruskaj kultury», — skazała Hardzijenka.
Jana adznačyła, što siarod najbolš kaštoŭnych ekspanataŭ možna nazvać dakumenty baćkoŭ Vitaŭta i Zory z pačatku XX stahodździa, dakumenty ab represijach suprać ich. Tut jość paśviedčańni Vitaŭta Kipiela z škoł troch krainaŭ: z rasiejskaha Arła, Miensku vajennych časoŭ i z paślavajennaj Niamieččyny, dzie jon zakančvaŭ himnaziju imia Janki Kupały. Na stendach možna pabačyć šmat siamiejnych fotazdymkaŭ, aficyjnyja dakumenty z pryjomaŭ u amerykanskich prezydentaŭ.
Taksama tut jość rukapisy, aŭtohrafy Janki Kupały i dziejačaŭ emihracyi. I navat kopija tastamentu Ŭładzimiera Žyłki, jakaja zachavałasia dziakujučy siamji Kipielaŭ — baćku Jaŭchimu Kipielu.
Na adkryćcio vystavy pryjechała dačka Vitaŭta i Zory — Alesia Kipiel. Jana naradziłasia i vyrasła ŭ Amerycy. Ciapier pracuje ŭ Dziaržaŭnym departamencie ZŠA. Alesia Kipiel začytała karotki zvarot z nahody adkryćcia vystavy.
Alesia Kipiel
«Škada, što baćka sam nia zmoh pryjechać. Ale jon užo nie taki małady. Tata rašyŭ, što lepiej zastacca doma i papracavać zamiest taho, kab stamicca ŭ takoj daŭhoj darozie. Mahu zaćvierdzić: jak tata zastaŭsia doma pracavać, dyk heta praŭda. Nazva jahonaj knižki — «Žyć i dziejać». Tata navat u jahonym vieku dzieić kožny dzień. Kožny dzień zajmajecca biełaruskaj spravaj».
Alesia Kipiel i były ministr zamiežnych spraŭ Siarhiej Martynaŭ
Na adkryćcio vystavy pryjšli byłyja ministry zamiežnych spraŭ Biełarusi: Piatro Kraŭčanka i Siarhiej Martynaŭ. Vystupaŭ sa słovam Radzim Harecki — adnahodak Vitaŭta Kipiela.
Adkryćcio vystavy prymierkavali da Źjezdu biełarusaŭ śvietu, jaki ŭ subotu i niadzielu projdzie ŭ Miensku. Zhurtavańnie biełarusaŭ śvietu «Baćkaŭščyna» akurat vystupaje adnym z arhanizataraŭ vystavy. Valer Hierasimaŭ, namieśnik staršyni «Baćkaŭščyny», nahadaŭ pra važnuju rolu emihracyi ŭ raźvićci niezaležnaj Biełarusi.
«Jany biełarusy nie pa pašparcie, jany biełarusy pa duchu, — skazaŭ Hierasimaŭ pra Kipielaŭ. — Takich ludziej pryniata nazyvać apostałami nacyi i vołatami duchu. I pryjdzie čas, imionami takich ludziej buduć nazvanyja vulicy našych haradoŭ, paŭstanuć pomniki».
Piatro Kraŭčanka, Aleh Trusaŭ i Uładzisłaŭ Zavalniuk
