«Vialikuju maju zaniepakojenaść vyklikała zajava staršyni Hłybockaha rajvykankama Aleha Morchata, zroblenaja ŭ efiry hłybockaha rajonnaha radyjo, ab žadańni ŭstalavać na vuł. Lenina ŭ Hłybokim biust Uładzimira Lenina, — cytujuć list westki.info. —
Za časami pracy Aleha Morchata na pasadzie staršyni Hłybockaha rajvykankama byli pastaŭlenyja pomniki mnohim słavutym žycharam Hłybockaha rajona, byli dobraŭparadkavanyja mnohija miescy ŭ horadzie. Hetyja spravy, da jakich maje dačynieńnie Aleh Morchat, zachavajuć jaho imia ŭ historyi Hłybokaha.
Adnak apošni namier Aleha Morchata idzie ŭrazrez z raniejšaj jahonaj pracaj, i ŭžo nie z dobraha, a kiepskaha boku zaśviedčyć pra jaho pierad sudom historyi. Bo dahetul pry kiravańni Aleha Morchata ŭstaloŭvali pomniki vybitnym ludziam, kulturnym dziejačam - a ciapier budzie ŭstalavany pomnik złačyncu, zasnavalniku złačynnaj sistemy.
Za časami ŭłady kamunistaŭ byli zabityja, niezakonna źniavolenyja ad niekalkich socień da niekalkich tysiač žycharoŭ Hłybockaha rajona. Sotni viaźniaŭ turmy ŭ Bieraźvieččy byli rasstralanyja padčas evakuacyi ŭ červieni 1941 hoda. Pad represii trapiła najlepšaja moładź Hłyboččyny, siabry «Sajuza biełaruskich patryjotaŭ», razhromlenaha orhanami NKVD u 1947 hodzie.
Našyja dziady i pradziedy prajšli ciažki čas kalektyvizacyi, kali kamunistyčnyja ŭłady, užyvajučy cisk i šantaž, adabrali ŭ ich usiu nažytuju ciažkaj pracaj ułasnaść, a najpierš ziamlu. Sotni žycharoŭ Hłyboččyny byli vysłanyja biez suda i śledstva ŭ addalenyja rajony SSSR. Tysiačy žycharoŭ Hłyboččyny byli vymušanyja vyjechać u 1940-ja i 50-ja hady ŭ Polšču, uciakajučy ad kamunistyčnaj ułady i pryniesienaj joj halečy i ździeku nad čałaviekam. Hetak była razburana sistema haspadarki, a samyja razumnyja i pracavityja ludzi našaha kraju apynulisia na čužynie.
Kamunistyčnyja ŭłady zmahalisia suprać chryścijanskaj relihii, vyznaŭcami jakoj źjaŭlalisia i źjaŭlajucca žychary Hłybockaha rajona. Mnohija cerkvy i kaścioły byli začynienyja i spustošanyja. Kamunisty pravodzili cisk na vierujučych ludziej, asabliva na moładź. Viaršyniaj hetaha varvarstva źjaŭlajecca razbureńnie carkvy ŭ Bieraźvieččy, jakaja była najbolš daskanałym tvoram architektury vilenskaha baroka.
Ustalavańnie pomnika Leninu, u takim vypadku, źjaŭlajecca ździekam z histaryčnaj pamiaci, z našych prodkaŭ, z chryścijanskaj relihii. Dziŭnaj źjaŭlajecca hetaje rašeńnie z boku Aleha Morchata, jaki padčas uračystaściaŭ časta naviedvaje chryścijanskija chramy i pramaŭlaje tam, zaklikajučy da zachavańnia duchoŭnych kaštoŭnaściaŭ.
Dyk zaklikaju Aleha Morchata vyznačycca - abo jon padtrymlivaje chryścijanskija kaštoŭnaści abo niesumiaščalnuju ź imi kamunistyčnuju ideałohiju? Na maju dumku, paśla ŭstalavańnia pomnika Leninu budzie varta, kab śviatary pierastali puskać u kaścioły i cerkvy čałavieka, jaki publična ŭšanoŭvaje taho dziejača, jaki žorstka zmahaŭsia z relihijaj, čyje paśladoŭniki zabivali śviataroŭ, rujnavali i spustošvali cerkvy.
Niachaj Aleh Morchat nie ździŭlajecca, kali ŭstalavańnie pomnika Leninu vykliča publičny pratest hramadskaści. Ludzi, čyje dziady i pradziedy paciarpieli ad kamunistyčnaha režymu, mohuć uspryniać hety ŭčynak jak asabistuju abrazu. Nie ździŭlajciesia, kali ŭbačycie, što padčas uračystaha adkryćcia pomnika, akramia zapłanavanych pramovaŭ, chtości z žycharoŭ Hłybokaha skaža abo prakryčyć pra toje zło, jakoje zrabiła našym prodkam kamunistyčnaja ŭłada.
Tamu kažu Vam, šanoŭny Aleh Viktaravič. Siońnia Vy majecie adzin šaniec uratavać svaju reputacyju i svajo imia ŭ historyi. Admoŭciesia ad ustalavańnia pomnika Leninu ŭ Hłybokim».
