Sumleńnie hoda — Nina Šydłoŭskaja
«Hałoŭnaje — nie padnimajcie šum», «hałoŭnaje — siadzicie cicha», «nielha patrabavać, treba prasić, dziejničać kułuarna» — my časta čujem takija parady i mierkavańni. Staršynia Rady Zhurtavańnia biełarusaŭ śvietu Nina Šydłoŭskaja dziejničała ŭ zusim inakšaj łohicy. Jana nie vieryła ŭ abvinavačvańni pa Spravie patryjotaŭ i tamu ŭźnimała šum, dapamahała žonkam i maci aryštavanych i rabiła, što tolki mahła. Kali abvinavačvańnie razvaliłasia, sotni ludziej padziakavali najpierš joj.
Mała chto viedaŭ, što ŭ toj samy čas Nina mocna chvareła.
«Hady hramadskaj dziejnaści pačali pieraŭtvarać mianie ŭ piesimistku. A hety hod uva mnie razburyŭ adzin ź piesimistyčnych stereatypaŭ. Dla mianie stała vidavočna: usio-tki biełarusy zdolnyja na salidarnaść! — kaža Nina Šydłoŭskaja. — Kali ja raspačynała chvalu dziela vyzvaleńnia zatrymanych pa Spravie patryjotaŭ, navat nie spadziavałasia, što hramadstva (a heta i asobnyja ludzi, i inicyjatyvy, i žurnalisty — šmat chto) adreahuje tak aktyŭna i razam nam udasca adstajać ni za što aryštavanych ludziej. To bok usio-tki prostaja nieabyjakavaść maje patencyjał stać ruchavikom dziejsnaj salidarnaści! A jašče kančatkova pierakanałasia: siabroŭstva i kachańnie — heta toje, dziela čaho sapraŭdy varta žyć».
Kulturtrehier hoda — Andrej Kim
Redki vypadak, kali my adznačajem čałavieka druhi hod zapar. Ale za minuły hod Andrej zmoh dasiahnuć novych vyšyniaŭ. Upieršyniu ŭ historyi suśvietnaja kinapremjera vyjšła ŭ prakat pa-biełarusku. Heta niderłandskaja stužka — «Štorm: pałajučy list». Pryśviečanaja jana jubileju knihadrukavańnia. Na premjerach byli teatralizavanyja pakazy, mahčymaść sfotkacca z maniekienam Franciška Skaryny. Uvohule, składałasia ŭražańnie, što jubilej Skaryny sioleta najbolš adznačała pratestanckaja hramada, da jakoj naležyć i Kim.
Biełaruskamoŭnyja pierakłady suśvietnych stužak demanstravali ŭ najlepšych minskich, i nie tolki, kinateatrach.
Jaki nastupny ambicyjny vyklik pastavić pierad saboj Kim? Pierakład na biełaruskuju suśvietnych błokbastaraŭ? Bo hladzieć pa-biełarusku chočacca nie tolki mulciki i relihijnyja filmy, ale i «Piłu-8», i «Dziunkierk».
Zmahar hoda — Źmicier Daškievič
Vorahi Biełarusi pasprabavali paviesić na słova «zmahar» admoŭnuju afarboŭku. I mnohija nierazumnyja ludzi dapamahajuć im u hetym, juzajučy «zmahara» mienavita ŭ takim značeńni. Ale heta hodnaje słova. I Daškievič hodnymi ŭčynkami zasłuhoŭvaje tak nazyvacca.
U pačatku hod Źmicier Daškievič ź inšymi maładafrontaŭcami zrabiŭ toje, što mnohim zdavałasia niemahčymym: dabiŭsia spynieńnia budaŭnictva ŭ achoŭnaj zonie kala Kurapataŭ. Chłopcy načavali i dniavali tam, prapachli dymam ad «bočki hodnaści».
Niechta, jak Siarhiej Palčeŭski, išli na adčajnyja ŭčynki: jon prykavaŭ siabie kajdankami da hruzavika.
Fota Daškieviča sa ściaham na dachu traktara stała simvałam zmahańnia za Kurapaty. Chłopcaŭ źbivali «cituški», ale jany vystajali. Daškievič prajšoŭ sioleta praź SIZA pa Spravie patryjotaŭ.
«Vieračy ŭ pierpiektyvu Biełarusi, voś što važna — być ciapier viernymi ŭ małym, bo hetaje małoje jość siońnia našym samym vialikim. Razmaŭlajcie na rodnaj, a nie na čužoj, biehajcie za rodnymi dziećmi, a nie za (jeŭra)čynoŭnikami — i budzie zaŭtra Biełaruś», — napisaŭ niadaŭna Daškievič.
A jašče Źmicier praciahvaje raźvivać svoj biznes — «Cieślary».
Advakatka hoda — Hanna Bachcina
Spadarynia Bachcina mieła za plačyma 38-hadovy prafiesijny staž. Jana nie bajałasia bracca za takija spravy, ad jakich admaŭlalisia kalehi — abaraniała Sajuz piśmieńnikaŭ, Eniru Branickuju, Irynu Chalip, Illu Vałavika, Eduarda Palčysa.
Sioleta jana ŭziałasia za spravu Mirasłava Łazoŭskaha — centralnuju fihuru spravy «Biełaha lehijona». Paśla heta ŭ Bachcinoj i pačalisia prablemy na pracy. U vyniku jaje cynična pazbavili licenzii z farmuloŭkaj «u suviazi ź niedastatkovaj prafiesijnaj kvalifikacyjaj».
Bachcina paciarpieła za prafiesijnuju sumlennaść, i hramadstva nie pakinie jaje biez abarony.
Piśmieńnik hoda — Źmicier Bartosik
Sioletni Hiedrojc vyklikaŭ pytańni, čamu ŭ trojcy tak i nie akazaŭsia papularny Andruś Horvat. Ale za asobu pieramožcy Źmitra Bartosika paradavalisia amal usie. Bartosik — sumlenny intelektuał, jaki abjeździŭ usiu krainu. Z zapisaŭ ź ludźmi ŭ vioskach i miastečkach i naradziłasia kniha «Byŭ u pana vierabiejka havaruščy». Heta redkaje na siońnia ŭmieńnie słuchać, a nie tolki kazać. Takoj rysaj vałodaje Śviatłana Aleksijevič, ciapier jašče Źmicier Bartosik.
«Svabodny teatr» pastaviŭ pa «Vierabiejku» papularnuju pastanoŭku, a sam aŭtar atrymaŭ za knihu 5000 jeŭra jak hałoŭny pryz premii Hiedrojca. Bartosik šmat hadoŭ pracavaŭ u «Našaj Nivie», a ciapier piša dla «Radyjo Svaboda».
Miem hoda — Viejšnoryja
Pavodle lehiendy vučeńniaŭ «Zachad-2017», ad Biełarusi adłučajecca častka krainy na paŭnočnym zachadzie, tak zvanaja Viejšnoryja. Vydumanaja kraina hetak raźviesialiła biełaruski internet, što miemy stvaralisia adzin za adnym. Navat staršynia KCHP-BNF Zianon Paźniak adznačyŭ: kali biełarusy žartujuć, to ich nie pieramahčy. Źjavilisia navat pašparty hramadzian Viejšnoryi. Kali kazać vielmi hruba, to viejšnorcami žartam siabie stali nazyvać usie tyja, chto prahnie źmienaŭ u krainie i nie choča žyć u «tajožnym sajuzie».
Emihrant hoda — Alaksandr Sapieha
Babrujčanin z pryhožym šlachietnym proźviščam źjechaŭ ź Biełarusi bolš za dziesiać hadoŭ tamu. U Šviejcaryi Alaksandr Sapieha znajšoŭ kachańnie. Adnak na radzimu nie źbirajecca zabyvacca. Sapieha — vialiki miecenat biełaruskaj kultury, tym bolš vysokija šviejcarskija zarobki dazvalajuć heta rabić. Alaksandr pakazvaje vydatny prykład dla inšych biełarusaŭ, jakija źjechali z krainy.
Naprykład, namahańniami Sapiehi ŭ Biełaruś viarnuŭsia prach kniazioŭny Mahdaleny Radzivił, a jašče jahonymi namahańniami ŭ Šviejcaryi źjaviŭsia pomnik kiraŭniku antyrasijskaha paŭstańnia 1794 hoda Tadevušu Kaściušku. Šmat było pieraškodaŭ i padvodnych kamianioŭ, kab toj pomnik źjaviŭsia, daviałosia navat umiašacca Ministerstvu zamiežnych spravaŭ. Adnak majem toj vynik, što ŭ Załaturnie ciapier jość biełaruski pomnik Kaściušku (jon pachavany ŭ hetym alpijskim haradku).
Asablivy vypadak — Ihar Šunievič
Redka chto z čynoŭnikaŭ zdolny pryciahvać da siabie stolki niehatyŭnych emocyj, jak heta ŭdałosia zrabić ministru ŭnutranych spravaŭ Iharu Šunieviču. Hod pačaŭsia z akcyj pratestu niedarmajedaŭ. Niaredka, jak u Minsku ci Mahilovie, heta skančałasia źbićciom i zatrymańniami. U movu navat uvajšło słova «šuniaŭki» — heta supracoŭniki milicyi ŭ cyvilnym, jakija robiać usiu brudnuju spravu. Niešta padobnaje było i padčas supraćstajańnia ŭ Kurapatach.
Darečy, cikava, što Šunievič byŭ siarod tych, chto stajaŭ za pryniaćciem zakona ab darmajedstvie. «MUS inicyjavała abmierkavańnie temy darmajedstva i aktualizavała nieabchodnaść uniasieńnia źmianieńniaŭ u dziejnaje zakanadaŭstva ŭ hetym pytańni. Taksama Savietu ministraŭ było daručana ahučyć svaje prapanovy kiraŭniku dziaržavy», — tłumačyŭ Ihar Šunievič.
Šunievič praciahvaje ličyć vialikim honaram toje, što maje formu supracoŭnika NKVD. Nie pryznaje stalinskija represii, chacia heta zrabili navat vysokija čyny ŭ KDB. Šunieviča malavali na hrafici, źbirali podpisy za adstaŭku, ale ministr mocna trymajecca za svajo kresła.
Biaźviz hoda — Uładzimir Makiej
Ministr zamiežnych spraŭ maje reputacyju čałavieka, zdolnaha vyrašać składanyja sistemnyja prablemy. Kažuć, što jon daskanała razumieje łohiku biurakratyčnaj sistemy i nikoli nie sprabuje mianiać niešta revalucyjna. Zatoje jon majstar palapšeńnia miechanizmaŭ i pracedur.
U svoj čas jon pabudavaŭ najlepšuju ŭ rehijonie sistemu nadańnia dziaržaŭnych pasłuh, tak zvanaje «Adno akno». Hałoŭnaje dasiahnieńnie zamiežnaj palityki 2017 hoda — heta ŭviadzieńnie piacidzionnaha biaźvizavaha režymu dla hramadzian Jeŭrasajuza i ZŠA. Letam viečaram pa centry Minska ŭvieś čas čuješ to anhlijskuju, to italjanskuju, to finskuju movy. Jeŭrapiejcy adkryvajuć dla siabie nieviadomuju dahetul krainu. I heta ž nie pryviało ni da jakoha kałapsu: kryminalnaja atmaśfiera nie pahoršała.
Zamiežniki viazuć u Biełaruś hrošy, a naša kraina dzielicca z zachodnikami pryjemnym baŭleńniem času i jarkimi ŭražańniami.
Nastupny krok — pavialičyć hetyja piać dzion da bolšaha terminu ci skasavać uvohule abmiežavańni.
Uładzimir Makiej źviartaŭ na siabie ŭvahu ceły hod. Jon apranaŭ vyšyvanku, havaryŭ pa-biełarusku. Navat aściarožna asudziŭ masavyja zatrymańni padčas «darmajedskich» pratestaŭ. Mienavita ŭmiašalnictva Ministerstva zamiežnych spraŭ dazvoliła nie departavać z krainy najlepšaha ŭkrainskaha piśmieńnika sučasnaści Siarhieja Žadana.
Na samicie «Uschodniaha partniorstva» ŭ Bruseli Makiej paabiacaŭ, što praz dva hady Minsk zaklučyć takija pahadnieńni ź ES, pra jakija buduć havaryć usie.
Muzyki hoda — Naviband
Arciom i Ksienija z hurta Naviband zmahli prabić toj mur čynoŭnikaŭ, jakija ŭbili sabie ŭ hałavu, što jakasnuju i sučasnuju muzyku treba abaviazkova rabić pa-rusku ci anhlijsku. Upieršyniu na «Jeŭrabačańni» zahučała mienavita naša mova. I hledačy acanili heta, maładziony vyjšli ŭ finał. Dy i ŭvohule na «Jeŭrabačańni» sioleta pieramahła pieśnia na nacyjanalnaj movie— partuhalskaj.
Čamu Naviband atrymali takuju papularnaść? Bo jany brali svajoj ščyraściu.
Niadaŭna stała viadoma, što Ksienija i Arciom čakajuć dzicia.
Błohier hoda — Uład Bumaha
Sioleta niečakana dla siabie mnohija adkryli, što isnuje ceły płast zusim užo moładzievaj kultury, u jakoj jość svaje zorki i kumiry. Pryčym heta «sielebryci» nie maskoŭskaha ci ńju-jorkskaha pachodžańnia, a svaje, tutejšyja. Na viaršyniu chvali vybiŭsia 20-hadovy minski błohier Uład Bumaha. Jahonyja videa niemudrahielistyja, ale nabirajuć tysiačy i tysiačy prahladaŭ. Darosłyja łamajuć sabie hałovy: što ž dzieci znachodziać u ich cikavaha? Ale nie sudzicie vielmi stroha, uspomnicie siabie ŭ školnyja hady, tady, moža, zachapleńnie Bumahaj nie padasca vam takoj užo zahanaj.
Šarahoviec hoda — Alaksandr Koržyč
21-hadovy navabraniec ź Pinska zahinuŭ praź niekalki miesiacaŭ słužby ŭ piečanskaj vučebcy. Usio jašče da kanca niajasna, ci heta było zabojstva, ci daviadzieńnie da samahubstva. Adnak hety vypadak ahaliŭ prablemu dziedaŭščyny ŭ biełaruskim vojsku. Zahannaja źjava jašče z savieckich časoŭ u niekatorych čaściach nie tolki nie źnikła, ale navat umacavałasia. Ciapier dziedaŭščyna — heta nie tolki fizičny cisk, ale i ekanamičny, i seksualny. Siaržanty, adčuvajučy svaju biespakaranaść i łajalnaść aficeraŭ, robiać strašnyja rečy. I śmierć Koržyča stała katalizataram, kab mnohija ludzi, jakija šmat hadoŭ maŭčali pra vajskovyja prynižeńni, narešcie zahavaryli.
Čamu śmierć Sašy Koržyča stała takoj rezanansnaj? Bo nie zmaŭčała maci, pačała zmahacca za praŭdu, i tamu što isnujuć niedziaržaŭnyja ŚMI. U vyniku była vymušanaja reahavać ułada, pryčym na samym vysokim uzroŭni. Niejkija źmieny ŭ Piečach i inšych čaściach užo adbyvajucca. Hałoŭnaje, kab jany nie stali kaśmietyčnymi i dekaratyŭnymi, a sistema zastałasia toj ža. Bo nie pavinny baćki sa stracham addavać svaich dziaciej u armiju.
Spartoŭki hoda — tenisistki
Hod nie byŭ uradžajny na spartovyja pieramohi. Ujavicie tolki: usie biełaruskija mužčyny na čempijanatach śvietu — 2017 zmahli zavajavać usiaho tolki adzin miedal. U žančyn situacyja krychu lepšaja, adnak pierad nastupnymi Alimpijadami situacyja ŭsio adno nie samaja pryjemnaja.
Možna skazać, što jarki społach u sporcie ŭ 2017 hodzie byŭ tolki adzin — vystup žanočaj zbornaj pa tenisie na Kubku Fiederacyi. Našyja dziaŭčaty, biez Azaranki, dajšli da finału, dzie tolki ŭ apošnim, piatym, pajadynku sastupili amierykankam. Takich vyšyniaŭ biełaruski tenis jašče nie dasiahaŭ. Hałoŭnymi stvaralnicami pieramohi stali Alaksandra Sasnovič i Aryna Sabalenka.
Na nastupny hod zastajecca nie zdavać pazicyi. Mahčyma, i Viktoryja Azaranka, vyrašyŭšy siamiejnyja prablemy, dałučycca da hetaj kampanii.
Čytajcie taksama: «Naša Niva» nazvała čałavieka hoda: Pavieł Kałaŭr, stabilizacyja rubla
***
Na telehram-kanał «Našaj Nivy» možna padpisacca tut.
