«Kali členy hetaj siamji łamajuć ruki ci nohi, to jany pieršapačatkova adčuvajuć zusim nievialiki bol, ale jon chutka prachodzić. Naprykład, Letycyja złamała plačo, kali katałasia na łyžach, ale nie zaŭvažyła hetaha i praciahvała katacca ŭvieś dzień. Ab pierałomie jana daviedałasia tolki na nastupny dzień», — raspavioŭ Džejms Koks z univiersiteckaha kaledža Łondana.
U hienomie čałavieka i inšych žyvioł sa składanaj niervovaj sistemaj jość niekalki dziasiatkaŭ hienaŭ, što adkazvajuć za ŭzajemadziejańnie z navakolnym asiarodździem i vypracoŭku sihnałaŭ niebiaśpieki. Najbolš efiektyŭny i ŭniviersalny z hetych sihnałaŭ — pačućcio bolu, jakoje dapamahaje ludziam zapaminać niebiaśpiečnyja pradmiety i źjavy i paźbiahać ich u budučyni.
Upieršyniu pra siamju «supiermenaŭ» navukoŭcy daviedalisia ŭ 2008 hodzie, kali pra jaje raspaviali italjanskija daktary. Jaje členy niaredka atrymlivali pierałomy abo mocnyja ŭdary i parezy i nie zaŭvažali hetaha, praciahvajučy dziejničać rukami i nahami, jak byccam jany nie byli złamanyja.
Miedyki doŭhi čas nie mahli zrazumieć, jak heta atrymałasia, — hetyja ludzi nie adčuvali samaha surjoznaha bolu, źviazanaha z paškodžańniami kostak i ciahlic, ale pry hetym časta skardzilisia na hałaŭny bol i reź u kišačniku, a taksama na niepryjemnyja adčuvańni padčas rodaŭ.
Kab daśledvać prablemu, navukoŭcy rasšyfravali DNK členaŭ siamji i vyvučyli strukturu ŭsich hienaŭ, źviazanych z bolevymi adčuvańniami.
Jak akazałasia, pryčynaj raźvićcia takich zdolnaściaŭ stała adzinkavaja mutacyja ŭ hienie ZFHX2, jaki vykonvaje rolu svojeasablivaha rehulatara adčuvalnaści niervovych kletak pry reakcyi na roznyja bolevyja stymuły.
Zacikaviŭšysia rolaj hetaha hiena ŭ pracy «centra bolu» ŭ mozhu, navukoŭcy spačatku całkam vydalili jaho z DNK myšej, a potym pierasadzili im «mutantnuju» viersiju ZFHX2. U vyniku hryzuny praktyčna całkam pierastali reahavać na ciapło, apioki, piakučyja rečyvy i inšyja bolevyja stymuły, bo źmianiłasia praca 16 inšych hienaŭ, aktyŭnaściu jakich kiruje ZFHX2.
Hetaje adkryćcio, jak adznačaje Koks, moža dapamahčy navukoŭcam stvaryć preparaty, jakija b časova «adklučali» bol. Što tyčycca italjanskaj siamji, to navukoŭcy prapanavali jaje členam prajści zvarotnuju praceduru i viarnuć pačućcio bolu, ale tyja adkazali admovaj.
