Dzianis Ramaniuk i Siarhiej Chareŭski zaprašajuć na aŭtohraf-siesiju alboma «Biełaruś. Chram i krajavid», jakaja adbudziecca 27 listapada ŭ «Akademknizie».
Sielišča, Ušacki rajon. Vielizarny kaścioł Śviatoj Vieraniki, što panuje nad navakollem, — pomnik architektury poźniaha baroka. Pabudavany ŭ vioscy na bierazie voziera ŭ 1726 h. Klaštar biernardynaŭ, da jakoha naležaŭ kaścioł, byŭ likvidavany ŭ 1832 h. Chram častkova pierabudavali ŭ siaredzinie XIX st. Dach i vierch viežaŭ kaścioła byli razburanyja padčas Druhoj suśvietnaj vajny. Navat pazbaŭlenaja kolišniaj raskošy, abrabavanaja i spustošanaja bažnica da siońnia z hodnaściu nakiroŭvaje ŭvyś svaje mury. Ja padniaŭsia ŭ vyšyniu kala Ušačaŭ — biaskoncy tuman achinaŭ usiu ziamlu da niebaschiłu. Zdavałasia, hetaja ranica budzie biezvynikovaj. Ale vielmi daloka niešta mroiłasia na pavierchni. Skiravaŭsia tudy. Abrysy chrama ŭzdymalisia našmat vyšej za tumanovy akijan.
Čaracianka, Homielski rajon. Carkva Uśpieńnia Praśviatoj Baharodzicy pabudavanaja ŭ 1865—1868 hh. u psieŭdaruskim styli. U adroźnieńnie ad šmat jakich inšych chramaŭ našaj krainy, hety nikoli nie rabavali i nie niščyli ŭ savieckija časy. Ranišni spakoj pieratvaryŭ pavierchniu stava ŭ lusterka. Dva tvory — boski i čałaviečy, sonca i chram — hladzieli na svaje adlustravańni i nie zaŭvažali mianie. Zastałosia tolki nacisnuć knopku fotaaparata.
Słabodka, Brasłaŭski rajon, kaścioł Božaha Providu (1903). U pošukach vidu na kaścioł u Słabodcy ja padniaŭsia na ŭzhorak la vioski Maskavičy. Šalony viecier valiŭ mianie z noh. Ad mahutnaha vidovišča zaniało dych. Zdavałasia, sam Boh z apostałami laciać na chmary, i ja adčuvaju ichnyja pohlady. Chvalujučysia, ale vielmi staranna zakampanavaŭ kadr, navioŭ rezkaść, zamieraŭ ekspazicyju — i!..
Lipniški, Iŭjeŭski rajon. Kaścioł Śviatoha Kazimira (1900—1910) — redki pavodle svajoj vyraznaści pomnik architektury nieahotyki. Unikalnaści jamu nadaje toje, što jaho ścieny zroblenyja z hranitu. Kali zhareŭ papiaredni draŭlany kaścioł, novy chram budavali ŭsim miram. Žychary miastečka i navakolnych viosak źbirali pa akruzie kamiani, myli ich i abčesvali ŭručnuju. Kali kamiani byli zavialikija, ich raźbivali pry dapamozie kuvałdy. U asnoŭnym kaścioł byŭ hatovy da 1910 h., adnak asobnyja pracy praciahvalisia da 1927 h., a aśviečany kaścioł byŭ tolki ŭ 1928 h. Zatrymaŭšy dychańnie, ja adčuŭ, jak viečarovaja malitva vylecieła z chrama i nakryła spakojem usio navokał. Spužaŭsia, što navat vydych, jaki zrablu paśla spusku zatvora, moža parušyć hetuju idyliju.
Paleśsie — terytoryja nieabsiažnych dalin, bałatoŭ i paloŭ. Mienavita ŭ hetym krai źbierahłosia najbolej aryhinalnych pomnikaŭ draŭlanaj kultavaj architektury, niekatorym ź jakich čatyrysta i bolej hadoŭ. Paleśsie składana fatahrafavać. Biaskoncaja raŭnina nie daje mahčymaści padniacca vyšej — kab zazirnuć udaleč. Tut usie spadziavańni na «nastroj» — tak ja nazyvaju źniešnija faktary: peŭny čas sutak — kali sonca budzie z patrebnaha boku, paru hoda — ź pieršym śnieham ci sakavitaj zielaninaj uviesnu, z vosieńskimi vohniennymi farbami ci tumanam… Asabliva važnaje — nieba. Ad jaho stanu zaležyć šmat: jaho koler, prysutnaść abłokaŭ ci chmar, ich forma. Na Paleśsi mnie padabajecca fatahrafavać kamiernyja ŭtulnyja chramy, što stajać u vialikich vioskach, i, viadoma, hałoŭnuju daminantu — raku Prypiać.
Mazyr. Carkva ŭ honar śviatoha pakutnika Hieorhija Pieramožca była pabudavanaja na aśviečanym u 1995 h. miescy. Budaŭnictva praciahvałasia try hady. U 2001 h. hetuju carkvu naviedaŭ patryjarch Maskoŭski Alaksij II. A ŭ 2007 h. śviatynia zhareła. Ciapier na hetym miescy pabudavany novy, muravany chram. Na žal, hetaje fota — prykład taho, jak fatahrafija patrebnaja, kab fiksavać historyju. Zdymak carkvy zrobleny ŭ 2005 h., a praz dva hady jaje nie stała. Ale my možam i siońnia palubavacca vidam bažnicy ŭ pryhožym atačeńni soniečnaha zachadu i kviecieni rapsu.
«Z vyjavaj śviatyni krajavid stanovicca asablivym. I hety bliskučy duet, pad akampaniemient mastackaj fatahrafii i padrabiaznych apisańniaŭ, zahučaŭ u novaj knizie.
Na jaho staronkach sabrany prykłady ŭnikalnaj architekturnaj spadčyny z roznych kutkoŭ Biełarusi, jakija vyhladajuć nadzvyčaj efiektna na fonie malaŭničych vidarysaŭ.
U knihu byli adabrany najlepšyja fotazdymki z adlustravańniami chramaŭ u krajavidzie, jakija ja rabiŭ na praciahu 20 hadoŭ, — napisaŭ aŭtar. —
U knizie źmieščany 152 fatahrafii, na jakich adlustravany 86 chramaŭ i mnostva krajavidaŭ — jak sa znakavych, tak i mienš viadomych kutkoŭ našaj Radzimy. Kožny zdymak chrama supravadžajecca padrabiaznym apisańniem, składzienym ź dźviuch častak. U pieršaj častcy, padrychtavanaj viadomym historykam architektury Siarhiejem Chareŭskim, padadziena dakładnaja navukova-histaryčnaja infarmacyja. Druhaja častka — liryčnaja, jana napisana mnoju. U joj ja raspaviadaju pra toje, što zastałosia pa-za kadram, dy pra ŭłasnyja pačućci i ŭspaminy, źviazanyja sa stvareńniem kožnaha fotazdymka».
Nabyć hety vydatny albom, a taksama inšyja novyja vydańni i biestsielery možna ŭ kniharni «Akademičnaja kniha» (pr. Niezaležnaści, 72).
RUP «Akademičnaja kniha» UNP 101462648
«Biełaruś. Chram i krajavid». Vyjšaŭ novy albom Dzianisa Ramaniuka: nievymoŭnaje charastvo
