Pryznańni čałavieka, jaki nazvaŭ siabie bajcom biełaruskaha «eskadronu śmierci» i raspavioŭ, jak udzielničaŭ u vykradańni i zabojstvie praciŭnikaŭ Alaksandra Łukašenki 20 hadoŭ tamu, prakamentavaŭ Svabodzie były dyrektar śledčaha izalataru na Vaładarskaha, aŭtar knihi «Rasstrelnaja kamanda» pałkoŭnik Aleh Ałkajeŭ.
— Ja jaho nia viedaŭ i nia viedaju. Čałaviek navažyŭsia davierycca, raskazać usio heta na kameru. Ja nie liču jaho drennym čałaviekam. Ja liču, što, napeŭna, treba pasłuchać jaho. Jon tam proźviščy nazyvaje, miescy, kankretnyja rečy.
— Z prafesijnaha hledzišča ci vyklikaje hety apovied u vas niekatoryja pytańni, sumnievy?
— Ja nie mahu da jaho mieć pretenzijaŭ. Jon skazaŭ heta nie ŭ piŭnoj, jon skazaŭ aficyjna, tamu davajcie budziem jahonyja słovy ŭsprymać jak, prynamsi, praŭdapadobnyja. Heta ciažka. Ja i sam taki ž čałaviek.
Jaho słovy treba prymać za praŭdu. Moža, jon nia ŭsio bačyŭ i nia ŭsio viedaje. Heta treba ŭličvać. Jon na siabie taki ciažar uziaŭ, ja dumaju, što jon za jaho hodna adkaža. Heta nia žarty, nie kali rybu skraŭ u kramie.
— U svoj čas vy kazali, što kali źmienicca ŭłada, to kala 30 čałaviek buduć stajać u čarzie, kab dać pakazańni ŭ spravie vykradańnia Zacharanki, Hančara i Krasoŭskaha, Zavadzkaha. Jak vam padajecca, ci heta pačałosia?
— Dumaju, što nie zusim pačałosia jašče. Ale i pačałosia. Najchutčej, ja dumaju, što Ryhoraviču starejšyja braty z Maskvy zakryli šlahbaŭm na Zachad. Heta maja dumka. Siadziać razumnyja ludzi ŭ Kramli i bačać, što čałaviek krychu tam za ramki vychodzić. Pakazać treba było, što daroha na Zachad zakrytaja, šlahbaŭm apuściŭsia. Treba adkazać na ŭsie pytańni, jakija pastaviŭ hety ŭciakač.
— U jakoj jurydyčnaj sytuacyi hety čałaviek moža znachodzicca? Što jamu moža pahražać?
— Kali jon sam udzielničaŭ u zabojstvach, jon atrymaje termin. Navat pa niamieckich zakonach atrymaje realny termin. Raźbiarucca, tut sudy nie śpiašajucca, kab za try dni vyrašyli. Tut ža KDB niama.
— Dyk vy dumajecie, što jon u Niamieččynie znachodzicca?
— Nia viedaju, dzie znachodzicca. Ale kali heta «Niamieckaja chvala» nadrukavała, to najchutčej u Niamieččynie, bo Niamieččyna — samaja talerantnaja kraina. Mianie samoha dvojčy aryštoŭvali.
— Jak byłoha kiraŭnika SIZA i kiraŭnika rasstrelnaj kamandy?
— Tak. Ja patłumačyŭ prosta. Prysud byŭ — ja vykonvaŭ. Ja dumaju, što i ŭ jaho prablemaŭ vialikich nia budzie. Kali dakažuć, što jon zabivaŭ, asudziać, viadoma ž, a kali budzie termin daŭniny za niedaniasieńnie, to mo i nie asudziać. Ja ž nia viedaju. Treba havaryć ź ludźmi, jaki dostup mieli da hetaha. Ja ŭpieršyniu pra jaho siońnia daviedaŭsia.
Pakul voźmiem jahonyja słovy za asnovu. A dalej treba raźbiracca, praŭdu kaža ci nie. Pa-pieršaje, jon kaža, što nazavie miescy. Ad hetaha i treba adšturchoŭvacca. Ja b tak rabiŭ. Čałaviek 20 hadoŭ maŭčaŭ, i raptam śvierb taki prabiŭsia. Ale ŭ kazki ja nia vieru.
— Što im mahło ruchać?
— Nia viedaju. Maŭčaŭ, maŭčaŭ i vyrašyŭ vyzvalicca ad hruzu. Takoje byvaje. Ja z hetym sutykaŭsia. Čałaviek siadzić 20 hadoŭ, maŭčyć, a potym idzie kajecca.
Małojca, što skazaŭ. Heta dobra. Nazvaŭ proźviščy. Što da taho, što nibyta niešta nie supadaje ŭ apoviedzie, to detali zaŭsiody adroźnivajucca. Ja sam — śviedka, i skažu, što niekatoryja rečy nie zaŭvažaŭ, a jany byli, akazvajecca.
* * *
U 2001 hodzie Aleh Ałkajeŭ vystupiŭ z vykryćciami ŭ spravie ab vykradańni i mierkavanym zabojstvie viadomych biełaruskich palitykaŭ. Zhodna ź jaho zajavami, u 1999 hodzie na rasparadžeńnie tahačasnaha ministra ŭnutranych spravaŭ Juryja Sivakova jon aznajomiŭ z praceduraj pryviadzieńnia śmiarotnaha prysudu ŭ vykanańnie kamandzira specyjalnaha atradu chutkaha reahavańnia («SOBR») Unutranych vojskaŭ MUS Biełarusi Dźmitryja Paŭličenku. U tym ža hodzie Ałkajeŭ dvojčy na asabistaje ŭkazańnie ministra vydavaŭ specyjalny pistalet PB-9, pryznačany dla vykanańnia śmiarotnych prysudaŭ.
Paźniej, supastaviŭšy daty, jon vykazaŭ zdahadku, što z hetaha pistaleta byli zabityja Jury Zacharanka, Viktar Hančar i Anatol Krasoŭski. Kali jamu stała vidavočna, što pravaachoŭnyja orhany nia majuć namier zrabić nieabchodnyja kroki dla raśśledavańnia, jon apublikavaŭ u apazycyjnym druku interviju i dakumenty. Aleh Ałkajeŭ atrymaŭ u 2002 hodzie palityčny prytułak u Niamieččynie.
