1) Čamu ŭ Italii tak mocna vyrasła śmiarotnaść? Jana pieravysiła ŭžo 6%, tady jak na pačatku havaryli pra 2%.
Heta pieršy vynik vialikaj kolkaści zaražeńniaŭ. Na 60-miljonnuju Italiju — bolš za 10 tysiač infikavanych, ale ŭ «čyrvonych zonach», u rajonach z najbolšaj kolkaściu zaražeńniaŭ (heta Łambardyja), užo nie staje miescaŭ u reanimacyi i miedpiersanału, bo častka ź ich na karancinie zhodna z naležnymi pratakołami. I heta jašče pry 10 tysiačach. Ujavicie, što było b, kali kolkaść zaražeńniaŭ vyrasła b da 100 tysiač ci miljona.
2) Čamu tady Tramp paraŭnaŭ karanavirus z hrypam? Moža, sapraŭdy, «zabić» na jaho?
Tramp dziejničaje, jak i mnohija kiraŭniki jaho typu: hałoŭnaje — kab nie było paniki (i heta mudra) i kab nie spyniałasia ekanamičnaja aktyŭnaść (a heta sprečna).
Sapraŭdy, u ZŠA, jak ličycca, u 2019-m na hryp zachvareli 35 miljonaŭ ludziej, 32 tysiačy ź ich pamierła.
Dyk voś, kali dapuścicca, što na karanavirus u ZŠA zachvareli b tyja samyja 35 miljonaŭ, to pamierli b ad jaho tam minimum 700 tysiač (pry śmiarotnaści 2%), a moža i 2 miljony (pry 6%). Miž tym pry takoj kolkaści chvorych nie chapiła b ni srodkaŭ lačeńnia, ni mahčymaści ratavać ludziej, i śmiarotnaść była b jašče bolšaja.
Miedyki śćviardžajuć, što karanavirus trochi bolš zarazny, čym hryp. Kali nie ŭvodzić zaściaroh, to rost kolkaści vypadkaŭ moža stać realna «virusnym», jak pry hrypie.
Voś čamu finansava zatratnyja sposaby baraćby (karanciny, špitalizacyja patencyjnych nośbitaŭ, spynieńnie transpartnaj kamunikacyi z zonami zaražeńnia) apraŭdanyja, i dobra, što Biełaruś taksama ich užyvaje.
3) Kitaju ŭdałosia spynić epidemiju ŭ jaje ahmiani, va Uchani, dziakujučy radykalnym zachadam.
Epicentry byli fizična adharodžanyja ad rešty krainy, pradpryjemstvy spynili pracu, a ludziej sadzili na karancin pad strohim kantrolem pry najmienšym kantakcie ź infikavanymi asobami. Dziakujučy hetamu epidemiju ŭdałosia spynić — i tym nie mienš bolš za 3000 čałaviek u Kitai pamierli, i ludzi praciahvajuć pamirać.
4) Epidemija ŭ inšych krainach raźvivajecca ŭ tym ža tempie, što i ŭ Kitai z łaham u miesiac.
Heta daje padstavu mierkavać, što mahčymyja scenary tolki dva. Abo roznyja krainy śvietu buduć zmušanyja ŭvodzić taki ž drakonaŭski karancin, jaki Kitaj uvioŭ va Uchani, abo epidemija budzie raspaŭsiudžvacca pa narastańni.
I pieršy, i druhi scenar katastrafičnyja.
Kali budzie ŭviedzieny strohi karancin, jak va Uchani, budzie spynienaje pieramiaščeńnie miž haradami i krainami — dla suśvietnaj ekanomiki heta šok. Pacierpiać nie tolki turystyčnaja śfiera i avijapieravozki, ale samyja roznyja haliny. Krainam, asabliva zakranutym epidemijaj, daviadziecca žyć va ŭmovach, dobra padzabytych z časoŭ vajny. Da prykładu, Łambardyja prapanavała ŭradu Italii zakryć usie kramy i servisy — akramia praduktovych i aptek.
Navat kali krainu — jak Biełaruś ciapier — epidemija abyšła bokam, to tarmažeńnie suśvietnaj haspadarki łancuhom udaryć i pa nas.
Kali ž takija miery nie ŭvieści, to nichto nie moža pradkazać maštab epidemii.
Mahčyma, mnohija dziaržavy pastarajucca bałansavać miž pieršym i druhim, robiačy staŭku na śviadomaść ludziej, jak ciapier Italija. Jany buduć staracca i zhładzić kryvuju zaražeńniaŭ, i ŭ toj ža čas nie dać haspadarcy spynicca. Pry takim padychodzie kolkaść zaražeńniaŭ maje być mienšaj, čym pry siezonnym hrypie, ale davoli istotnaj.
Niekatoryja epidemijołahi spadziavalisia, što karanavirus, jak i hryp, sam schłynie razam ź viesnavym ciapłom. Adnak bolšaść navukoŭcaŭ ciapier schilajucca da taho, što takoha nie budzie. Kali ŭsio ž virus sam saboj pačnie zhasać raniej, čym zarazić istotnuju častku papulacyi, možacie ličyć heta vialikim cudam.
5) Maładyja ludzi da 30 hadoŭ mała zaražajucca, a śmiarotnyja vypadki prypadajuć amal usie na ludziej starejšych za 60 hadoŭ. Moža być, hetuju chvarobu vydumali piensijnyja fondy?
Kab źbierahčy žyćcio starejšych ludziej, moładzi ŭ zonach epidemii treba budzie taksama pieraścierahacca. Inakš jany robiacca raznosčykami chvaroby, dla ich nie strašnaj, ale jakaja vielmi niebiaśpiečnaja dla ich babul i dziadul, a taksama dla ludziej z chraničnymi chvarobami.
6) Jakija krainy na siońnia samyja niebiaśpiečnyja dla padarožžaŭ? Sačy za kolkaściu «aktyŭnych vypadkaŭ».
Kolkaść zaražanych pa stanie na 10 sakavika (na miljon žycharoŭ):
Italija 178
Paŭdniovaja Kareja 146
Iran 96
Narviehija 72
Bachrejn 65
Šviejcaryja 57
Danija 45
Ispanija 36
…
Biełaruś 1
7) Situacyju mohuć źmianić vynajdzienyja leki i vakcyny.
Što da vakcyn, to miedyki na šlachu da raspracoŭki ich, ale heta zojmie jašče niekalki miesiacaŭ.
Kali brać leki, to daktary ŭ roznych krainach sprabujuć lekavać ciažkija pnieŭmanii, vyklikanyja Covid-19, z dapamohaj isnych antyvirusnych srodkaŭ. Najbolš nadziei daje remdezivir (remdesivir), jaki vykarystoŭvajecca pry lekavańni eboły.
Ale znoŭ ža, kali dziaržavy dapuściacca da taho, što kolkaść vypadkaŭ stanie nadmiernaj, uźniknie deficyt lekaŭ. I mnohija karancinnyja miery taksama spryčyniać niastaču miedykamientaŭ — jak zakryćcio Uchania vyklikała rezkaje padzieńnie vytvorčaści niekatorych lekaŭ u Indyi (asnoŭnym pastaŭniku ŭ Jeŭropu), bo Indyja atrymlivała inhredyjenty z zavodaŭ u tym samym Uchani.
8) Pieravaha Biełarusi ŭ dadzienaj situacyi — što my trochi ŭbaku ad suśvietnaha handlu i turyzmu.
Da jeŭrapiejskaj pieryfieryi — ad Kipra da Litvy i da našaj krainy taksama hety virus dajšoŭ u apošniuju čarhu, bo my dalejšyja i ad pieršych ahmianioŭ u Azii, i ad druhich — u Zachodniaj Jeŭropie. Adnak Suśvietnaja arhanizacyja achovy zdaroŭja ličyć, što dadzienaja epidemija nie abminie nikoha, pytańnie tolki času i maštabu ŭ toj ci inšaj krainie.
9) Nahadajem asnoŭnyja miery pieraściarohi.
Paźbiahajcie pamiaškańniaŭ ź vialikaj kolkaściu ludziej, a kali vy ŭ zonie ryzyki — to i hramadskaha transpartu.
Myjcie ruki paśla vulicy, pierad jadoj, pierš čym dakranacca da nosa, rota, vačej.
Vysypajciesia, nie rasparvajciesia.
Atačycie kłopatam vaša starejšaje pakaleńnie, kab jany mienš chadzili ŭ kramy, na pošty i h.d.
Abmiažujcie turystyčnyja pajezdki i kamandziroŭki.
