4 červienia, jašče da pačatku adkrytaha palityčnaha pieraśledu Viktara Babaryki i jaho kamandy, Alaksandr Łukašenka zajaviŭ: «Vy ŭ jaho spytajcie, što takoje kampanija «PryvatLizinh».
Tak vyjšła, što nichto jašče ŭciamna nie tłumačyŭ, adkul uziałasia kampanija, adkul uziałasia suviaź z bankam i što z «PryvatLizinham» adbyvajecca ciapier.
Raskazvajem.
Praz pradprymalnicki impet Viktara Babaryki pa zarobku hrošaj na pačatku 2000-ch Biełhazprambank pačaŭ zajmacca nie zusim ułaścivymi jamu spravami: rasterminoŭkami, strachoŭkaj, kalektarstvam.
Sprava była prybytkovaj, ale prylacieła pstryčka z Maskvy, maŭlaŭ: my baimsia, što vašy biełaruskija kantralory rasceniać strachoŭku i rasterminoŭki jak parušeńnie profilnaha zakanadaŭstva, zasiarodźciesia na vyklučna bankaŭskich apieracyjach — kredytach i rachunkach.
Zrešty, pierad Biełhazprambankam, pa słovach abaznanych, nikoli nie stajała zadača zarabić usimi siłami jak maha bolej — bank zaŭsiody ličyŭsia kansiervatyŭnym praz palityku zasnavalnikaŭ, jakija mierkavali, što bolš važna nie stracić, čym zarabić.
U vyniku tamu kalektyvu, jaki ŭžo skłaŭsia, nie było kudy padziecca, im zastavałasia syści z banka i zaniacca tym ža samym, ale ŭžo ŭ samastojnych jurydyčnych asobach.
Tak, adrazu paśla razvału profilnych adździełaŭ banka i ŭźnikli «Ahienctva handlu ŭ rasterminoŭku», jakoje potym i stała «PryvatLizinham», jurydyčnyja kalektary «Pravavy dyjałoh», a taksama atrymaŭ strachavuju licenziju «Kientaŭr».
Sens dziejnaści «Ahienctva handlu ŭ rasterminoŭku» byŭ u tym, što fizičnaja asoba abirała ŭ kramie tavar (pieravažna — techniku). Tady firma vykuplała hetu techniku, a čałaviek płaciŭ užo joj.
Sa źjaŭleńniem paniaćcia «lizinh» firma pierajmienavałasia ŭ «PryvatLizinh» i zajmałasia tym ža samym, ale jurydyčna tavar užo nie pradavaŭsia čałavieku, a pieradavaŭsia ŭ karystańnie da vypłaty jaho cany.
Z kim supracoŭničaŭ «PryvatLizinh»? Ź sietkami pa prodažy techniki. Samaja vialikaja ź ich, kudy ludzi chodziać nahami, a nie klikajuć u internecie — «5 elemient».
U kramach siadzieła niekalki pradstaŭnikoŭ lizinhavych firm, u tym liku i «PryvatLizinha». Užo pa fakcie sietki techniki vypłačvali «PryvatLizinhu» bonusy za abjomy realizacyi techniki.
Nakolki viadoma «Našaj Nivie», u śledstva byŭ spadzieŭ dakazać u sudzie, što pry takoj sistemie padatak na dadzienuju vartaść treba było spłačvać i z bonusa. Ale jurysty tłumačać, što pa ciapierašnim zakanadaŭstvie niama abaviazku płacić PDV pry vykarystańni takoj schiemy. Pa anałahičnym pryncypie pracujuć usie lizinhavyja firmy (darečy, paśla razhromu «PryvatLizinha» jaho miesca zaniaŭ huceryjeŭski ParytetBank i staŭ prapanoŭvać takuju ž pasłuhu na takich ža ŭmovach z boku rytejleraŭ).
Dziaržaŭnyja prapahandysty sprabujuć vystavić adnosiny «PryvatLizinha» i Biełahłazprambanka jak niarynkavyja, ale realnaść moža vyhladać tak: vializnyja kredytnyja resursy, da jakich mieŭ dostup «PryvatLizinh», možna atrymać tolki padpisaŭšy takuju ŭhodu, jakaja pa biełaruskich zakonach ličycca «bujnoj».
Jaje, «bujnuju», pavinny sankcyjanavać schody akcyjanieraŭ, a potym jana jašče i pastupaje na pravierku adpaviednaści kredytnaj rynkavaj staŭcy ŭ Nacbank — heta značyć, što historyja stavak jość u kantralujučym viedamstvie i jana raniej nie davała nahody dumać pra niejkija dahavarniaki.
Darečy, dziejnaść usich lizinhavych kampanij kantralujecca Nacbankam, štohod jany spravazdačacca rehulataru i vykładajuć na aficyjny sajt buchhałtarskuju spravazdačnaść i aŭdytarskaje zaklučeńnie. U adpaviednaści z apublikavanym za 2019 hod daŭhoŭ pa padatkach — jašče adnym punktam prapahandy, — za kampanijaj niama.
Pakiniem zboku imaviernaść taho, što mieniedžary kampanii z historyjaj u 15 hod i miljonnymi abarotami chacieli b zarabić jašče i na sychodzie ad padatkaŭ, ale na praktycy zvyčajna adbyvajecca tak: kali padatkovyja orhany vyjaŭlajuć niaspłatu, to prapanujuć kampanii vypłacić niedapłačanaje i štraf dabraachvotna, kali nie — śpisvajuć z rachunkaŭ.
Uličvajučy, što na zamarožanych rachunkach «PryvatLizinha» ciapier chapaje hrošaj (kampanija navat achviaravała miljon rubloŭ na baraćbu z karanavirusam Minzdaroŭju), a suma nie śpisvajecca, možna pastavić pad sumnieŭ abhruntavanaść śćvierdžańniaŭ BT i ANT pra niaspłočanyja padatki.
Hetak ža paru miesiacaŭ tamu skončyłasia śledstva ŭ dačynieńni da hałoŭnaha partniora «PryvatLizinha» — kampanii «Pacia», jakaja vałodaje «Piatym elemientam», — ale i tam ničoha supraćzakonnaha z padatkami nie znajšli.
Uzajemnapraniknieńni akcyjanieraŭ kampanij, źviazanych z byłymi hazprambankaŭcami, vyhladajuć łahična: bujnyja dziejačy biznesu kažuć, što isnuje praktyka «mianiacca» akcyjanierami pry surjoznych abarotach, kab zastrachavacca ad niespadziavanak z boku partnioraŭ. Heta zvyčajny biznes.
Značnuju dolu ŭ «PryvatLizinhu» mieli łatvijskija kampanii. Ich ułaśniki — heta nie Babaryka, a hramadzianie Łatvii: Alaksiej Ściapanaŭ i Alaksandr Rastoŭ. Jany niekali vystupili inviestarami ŭ biznes i ciapier u šoku ad situacyi.
Viadoma, što ciapier kampanija ŭ biazradasnaj situacyi: rachunki zabłakavanyja, a adpaviednyja viedamstvy hulajuć z zapytami ab razmarozcy ŭ pinh-ponh.
Čym heta pahražaje? Naturalna, nievykanańniem damoŭ i ŭciokami piersanału, što ŭžo i adbyvajecca. Navat tym supracoŭnikam, što ŭ dekrecie, kampanija nie moža vypłacić hrošy: a jość vypadki, kali aboje baćkoŭ pracujuć u «PryvatLizinhu».
Ale jość jašče adna nievidavočnaja reč, jakaja moža mieć hłabalnyja nastupstvy dla finansavaha rynku.
Sprava ŭ tym, što hulcy rynku pavinny spravazdačycca va Upraŭleńnie kredytnaha rehistra Nacbanka pa płaciažach ad klijentaŭ.
Z hetaj bazy inšyja banki i kampanii potym čerpajuć infarmacyju ab kredytnaj historyi patencyjnych klijentaŭ
Kali ŭ ciabie niekalki sotniaŭ tysiač klijentaŭ-daŭžnikoŭ — a heta jakraz vypadak «Pryvatlizinha», — to, naturalna, praces aŭtamatyzavany. Hetuju pasłuhu akazvaje ZAT «Bankaŭska-finansavaja telesietka», jakaja, zdajecca, užo pačała absłuhoŭvać «PryvatLizinh» u štrafnym režymie, bo termin padpiski skančajecca.
Kali Upraŭleńnie kredytnaha rehistra Nacbanka nie atrymaje infarmacyju pa svoječasova ŭniesienych płaciažach klijentaŭ «Pryvatlizinha», to jany nie adlustrujuć źviestki ŭ kredytnaj historyi. Tady dziaržava stanie ličyć situacyju «praterminoŭkaj płaciaža». I ŭžo ŭ vieraśni kala 300 tysiač biełarusaŭ mohuć sutyknucca z prablemami z kredytnaj historyjaj, kali źviernucca ŭ niejki bank.
