U vypusku debataŭ «DysKUT» prablemy dziaržaŭnaj palityki ŭ dačynieńni kultury abmiarkoŭvajuć scenaryst, mastacki kiraŭnik «Svabodnaha teatra» Mikałaj Chalezin i kulturołah, publicyst Maksim Žbankoŭ.
Nieviadomyja źniščajuć ahniom murał z Kupałaŭskim teatram u Minsku.
«My znachodzimsia pryblizna ŭ 19 stahodździ. Heta kali isnuje peŭnaje Ministerstva kultury, jakoje vykonvaje pieravažna karnyja funkcyi albo kahości zaachvočvaje za łajalnaść, vypłačvajučy dziaržaŭnyja subsidyi, — kaža Chalezin. — Da sučasnaha śvietu mastactva heta nie maje ŭvohule nijakaha dačynieńnia. Heta absalutna zahannaja praktyka, jakaja navat pry pierastanoŭcy lidaraŭ, umoŭna pry źmienie ministra kultury z «kiepskaha» na «dobraha», usio adno pryviadzie da sumnaha vyniku».
Mikałaj Chalezin adznačaje, što zaraz my nazirajem, jak zorak biełaruskaj kultury dziaržava zahaniaje ŭ marhinalnaje pole i całkam pazbaŭlaje ich materyjalnaj padtrymki.
«Na scenie Kupałaŭskaha vystupajuć Finbierh i «Charoški», dziaržaŭny ansambl «Pieśniary» absłuhoŭvaje viačorki Alaksandra Łukašenki. A ŭ hety čas tyja, chto musili być subjektami padtrymki, — muzykanty, teatry i hetak dalej — jany hrajuć na płoščach, u nieprystasavanych pamiaškańniach, nie atrymlivajučy ni kapiejki datacyj, ledź zvodziačy kancy z kancami.
Pry hetym, kali my hladzim na suśvietnuju scenu, my bačym Lavona Volskaha, jaki vystupaje na stadyjonie ŭ Varšavie, albo «Svabodny teatr», jaki abjazdžaje ŭsie viadučyja placoŭki śvietu, mastakoŭ, jakija vystaŭlajucca ŭ krutych halerejach. Atrymlivajecca, što [ŭ Biełarusi] zorki znachodziacca ŭ poli marhinalnym, kudy ich zahnali ŭłady, a marhinalnyja kalektyvy znachodziacca ŭ statusie dziaržaŭnych ansamblaŭ i atrymlivajuć datacyi. Albo navat tyja, chto adnosiacca da takoha lohkaha žanru, kštałtu «Siabroŭ», «Vierasoŭ» — hetyja kalektyvy nie pavinny mieć nijakich dziaržaŭnych datacyj, bo jany sami ŭ stanie siabie karmić», — kaža mastacki kiraŭnik «Svabodnaha teatra».
Kulturołah Maksim Žbankoŭ ž admaŭlaje karyść kulturnaj palityki ŭ pryncypie.
«Dla mianie samaj hałoŭnaj prablemaj u kulturnaj palitycy spačatku savieckaj, potym postsavieckaj i ŭrešcie sučasnaj źjaŭlajecca sama prysutnaść kulturnaj palityki. Mianie žudasna raźjušvaje, što chtości za mianie vyrašaje, što mnie lubić. Mianie absalutna nie zadavalniaje, kali chtości za mianie rašaje, na jakuju z art-placovak treba kinuć maje padatki. Mnie absalutna nie padabajecca, kali dziaržava pačynaje lačyć artystaŭ i naviazvać im vyznačany dyrektyŭny nabor kaštoŭnaściaŭ», — tłumačyć Žbankoŭ.
I stavić pytańnie inačaj: a ci patrebnaja nam uvohule kulturnaja palityka?
«Na moj pohlad kulturnaja palityka ŭ jaje isnujučym varyjancie — heta hrandyjoznaja pamyłka. Ja rablu vysnovu, što jašče doŭhi pierachodny postłukašenkaŭski pieryjad my budziem mieć takuju ž tupuju aŭtarytarnuju biurakratyčnuju niedapierabudavanuju sistemu i, adpaviedna, nievyraznuju i ahresiŭnuju kulturnuju palityku. Tolki, mahčyma, atrymalniki padtrymki ad dziaržavy buduć inšymi i nam jany buduć padabacca trošku bolš.
Ja jak kulturny anarchist zychodžu z taho, što dziaržava pavinna pazbavicca svajoj kirujučaj roli, pavinna pierastać być adzinym i hałoŭnym sponsaram kulturnickich prajektaŭ. Dziaržava pavinna prosta adpuścić moj narod i nie pieraškadžać jamu śpiavać jaho pieśniu», — kaža Maksim Žbankoŭ.
Hladzicie poŭny vypusk debataŭ na jutub-kanale debataŭ «DysKUT»:
03:28 — naša Ministerstva kultury z 19-ha stahodździa
06:29 — moža nam naohuł nie treba kulturnaja palityka?
09:46 — nakolki mastactva anarchičnaje
13:04 — struktury, jakija nie ŭ stanie siabie karmić
16:50 — chto padtrymaŭ by ekśpierymientalnyja prajekty
20:20 — ci zdolnaja kultura isnavać biez nahladčykaŭ
25:25 — jakaja roźnica pamiž hustaŭščynaj biznesoŭca i čynoŭnika
30:51 — dziaržava tolki zaminaje kultury
37:11 — źniščeńnie ideałahičnaha kantrolu i cenzury dla kulturnaj palityki
44:55 — ci pryviadzie kamiercyjalizacyja da nivielavańnia značeńnia tradycyjnaj kultury
50:20 — ci pavinna być u kultury cenzura seksizmu abo rasizmu
54:43 — ci pavinna dziaržava pravodzić biełarusizacyju
01:01:13 — jak padtrymlivać instytuty krytyki mastactva
01:05:22 — rola navučalnych ustanoŭ u kulturnaj palitycy
Čytajcie taksama: Jak dapamahčy muzykam u čas dvarovych kancertaŭ, kali niama mahčymaści zrabić achviaravańnie
