Pasprabavali razabracca ŭ jaho sieryjalnaj bijahrafii i vyśvietlić, navošta jon viarnuŭsia ŭ Biełaruś z Hruzii jakraz u samy vostry paślavybarčy čas pratestaŭ i aryštaŭ.
Pra toje, čamu pierš-napierš biełarus, a nie hruzin
Maci Cimate — biełaruska, siamja pa jaje linii pachodzić ź Dziaržynskaha rajona.
— U svoj čas daktary paraili babuli pa stanie zdaroŭja pierajechać u cioplejšy rehijon. Abrali Hruziju. Tam maci i paznajomiłasia z maim tatam: jon byŭ bratam jaje adnakłaśnicy. Baćki chutka raźvialisia, i maci znoŭ viarnułasia sa mnoj u Minsk.
Ros i vučyŭsia ja ŭ Biełarusi, i majo pieršaje hramadzianstva — biełaruskaje, što b tam nie chaciełasia dumać milicyjanieram. Jany pry zatrymańni kazali, što hetaje hramadzianstva mnie padaryli, i za jaho ja, «hruzin s**ny», pavinny być udziačny biełaruskamu ŭradu.
Dvojčy ja sumlenna pytaŭsia stać hruzinam: atrymaŭ hramadzianstva Hruzii, pačaŭ vyvučać hruzinskuju movu i navat atrymaŭ ipateku ŭ Tbilisi. Ale sapraŭdnym hruzinam stać tak i nie zdoleŭ: usio ž u Hruzii mientalitet, kultura i ŭ cełym asiarodzie vielmi adroźnivajecca ad taho, da jakoha ja pryzvyčaiŭsia, i ŭ jakim ja ros i žyŭ ŭ Biełarusi.
Cimate staŭ Cimate nie tak daŭno: za svajo žyćcio jon niekalki razoŭ mianiaŭ i imia, i proźvišča.
— Naradziŭsia ja Tejmurazam Alaksandravičam Suładze — nazvali ŭ honar dziaduli. Kali baćki razyšlisia, maci «pieraviała» mianie na svajo dziavočaje proźvišča — Vartanava. Paśla ŭ 12 hod, kali mianie vyrašyli chryścić, śviatar daŭ mnie imia Cimafiej. Niejki čas ja źbiraŭsia sam pajści pa carkoŭnym šlachu: śpiavaŭ u chory, dumaŭ pastupać u sieminaryju (mianie nie ŭziali tudy). Ja pryzvyčaiŭsia, što ŭ carkvie ŭsie mianie klikali Cimafiejem. Tamu nie było ničoha dziŭnaha ŭ tym, što chutka pa pašparcie ja staŭ Cimafiejem Vartanavym.
Cimate padčas adnoj sa sprobaŭ trapić na słužbu ŭ carkvu.
Apošnija pieramieny adbylisia ŭ 2008 hodzie, kali ja daviedaŭsia, što Biełaruś bolš nie zabaraniaje atrymlivać svaim hramadzianam zamiežnaje hramadzianstva, i zachacieŭ nabyć hramadzianstva Hruzii, nie admaŭlajučysia ad biełaruskaha. Tady ja i vyrašyŭ viarnuć sabie hruzinskaje proźvišča, a imia tranślitatyravać na hruzinski manier. Ciapier u pašparcie ja Cimate Suładze. Ale kali praściej, skaročana dla ŭsich: prosta Cim.
Pra toje, jak chacieŭ stać muzykam, ale atrymaŭ licenziju jurysta i staŭ pierakładčykam
Paralelna z atrymańniem siaredniaj adukacyi Cim vučyŭsia ŭ muzyčnaj škole pa kłasie fartepijana (druhim instrumientam byŭ duchavy alt). Paśla dzieviaci kłasaŭ pastupiŭ u vučylišča imia Hlinki (ciapier kaledž) na fakultet teoryi muzyki.
— Jašče ŭ muzyčnaj škole ja maryŭ pra kansiervatoryju. U školnyja hady teoryja mnie davałasia dobra, ale sama pa sabie była nie vielmi cikavaja. U mianie było dva žadańni. Pa pieršaje, ja chacieŭ stać vykanaŭcam, zrabić karjeru na scenie. Pa druhoje, chacieŭ stać kampazitaram. Užo ŭ čaćviortym kłasie muzyčnaj škoły ja atrymaŭ Hran-pry na školnym konkursie kampazitaraŭ, i z taho časa pačaŭ zajmacca kampazicyjaj surjozna. Pad kaniec navučańnia ŭ škole byŭ aŭtaram strunnaha kvarteta i źbiraŭsia pisać simfoniju. Navat papieru partyturnuju ŭžo nabyŭ.
Ale paźniej, užo ŭ vučyliščy, ja pačuŭ ad svajho piedahoha pa kampazicyi, što «z maimi dadzienymi lepš iści ŭ kulinarny technikum». Heta było vielmi baluča. Zaraz užo prajšło šmat hadoŭ, tamu mahu spakojna pra heta kazać.
Muzyčnuju adukacyju ja chacieŭ praciahnuć u Piciery, ale suprać dalejšaj muzyčnaj karjery byli maci i dziadźka: jany ličyli, što muzyka — heta nie prafiesija. U vyniku ŭsich składnikaŭ ja zastaŭsia ŭ Minsku, apynuŭsia na jurfaku BDU, — zhadvaje Cimate.
Praŭda, i na jurfaku student praciahvaŭ maryć pra muzyku. Jašče ŭ vučyliščy Cim prahulvaŭ niekatoryja zaniatki na karyść italjanskaj movy, abaviazkovaj dla vakalistaŭ. Praciahnuŭ vučyć italjanskuju jon i ŭ BDU, paralelna zapisaŭšysia na fakultatyvy polskaj. Na apošnim kursie prajšoŭ stažyroŭku ŭ Rymie.
— Paśla jurfaka ja zajmieŭ licenziju na akazańnie jurydyčnych pasłuh, adnak chutka rasčaravaŭsia ŭ prafiesii kančatkova. Kali na svaje vočy ŭbačyŭ, jak pracujuć našy sudy. Adna maja apošniaja sprava skončyłasia tym, što sudździa paśla pasiedžańnia naŭprost skazała mnie: «Małady čałaviek, vaša pazicyja zakonnaja i abhruntavanaja, ale mnie dva hady da piensii, u mianie ŭnuki rastuć, ja nie mahła vynieści rašeńnie na karyść vašaha klijenta.
Pieradajcie jamu, kab navat nie pytaŭsia abskardzić heta rašieńnie, jon tolki hrošy stracić na dziaržpošlinu. Vy i vaš klijent nikoli nie vyjhrajecie sprečku ź dziaržaŭnym pradpryjemstvam».
Mienavita tamu Cimate pastupova pieraklučyŭsia na pierakładčyckuju dziejnaść, sam navučyŭsia «sinchronić». Sprava išła niadrenna: mužčyna pierakładaŭ u Maskvie važnych haściej Kramla, ministraŭ justycyi Rasii i Italii, staršyniu praŭleńnia «Hazprama» Alaksieja Millera padčas pracoŭnych sustreč, akciora Nineta Davali (jaki zdymaŭsia ŭ «Nievierahodnych pryhodach italjancaŭ u Rasii). Taksama byŭ aficyjnym sinchranistam na Alimpijskich hulniach u Sočy.
— Ja i ciapier praciahvaju pierakładać ź italjanskaj. Ale z 2014 hoda zamoŭ stała značna mienš, — pryznajecca Cimate, jaki, darečy, dobra razmaŭlaje pa-biełarusku. — Dastaŭ z-za pazuchi anhielskuju, a jašče pačaŭ vučyć ispanskuju.
Asnoŭnyja hrošy apošnija hady mužčynie prynosiać zusim nie pierakłady, a jakraz muzyka. Artyst Cimate daŭno staŭ pastajannym naviednikam vulic Maskvy, Tbilisi ci Ńju-Jorka — u zaležnaści ad miesca žycharstva ci znachodžańnia na toj momant.
Vystup u mietro. Archiŭnaje fota.
— U Tbilisi razam z žonkaj ja žyŭ z 2017 hoda. I jakraz tam, dva hady tamu, padumaŭ, što niadrenna navučycca hrać i na trubie. Nabyŭ samuju prostuju z ruk, pa abjavie. I staŭ sam zajmacca: spačatku sam, potym ź piedahohami. Jak bačycie, nasupierak usiamu (u pryvatnaści, siamji, vykładčyku pa kampazicyi z vučylišča, jaki mianie adpraŭlaŭ ŭ kulinarny technikum) ja ŭsio adno praciahvaju zajmacca muzykaj. Dumaju, čahości zmahu dasiahnuć. Moža, pastuplu ŭ kansiervatoryju ŭ Hiermanii ci Šviecyi — tam vielmi mocnaja duchavaja škoła. Choć mnie ŭžo i 41 hod, spadziajusia, što staŭleńnie da ŭzrostu budzie talerantnym.
Pra toje, navošta viarnuŭsia ŭ Biełaruś z Hruzii
Paśla vybaraŭ Cimate nie adzin dzień pikietavaŭ biełaruskuju ambasadu ŭ Tbilisi, udzielničaŭ u maršach i mitynhach suprać abvieščanych tut ličbaŭ, navat kala rezidencyi prezidenta Hruzii.
— Ja sačyŭ za padziejami ŭ Biełarusi ŭ realnym časie, 24 na 7. Telefanavaŭ svaim, vielmi chvalavaŭsia za maci i siaścior. Zdahadvaŭsia, kaniečnie, što vybary buduć sfalfifikavanyja. Ale dumaŭ: narod vyjdzie — i prezidentam ŭsio ž stanie Cichanoŭskaja.
Surazmoŭca pryznajecca, što nie moh zastavacca ŭ baku ad taho, što adbyvałasia na radzimie. Adrazu skazaŭ žoncy, što źbirajecca pajechać u Minsk.
— My napiaredadni ź joj razyšlisia. Paśla vaśmi hod razam. Ale navat kali b nie, ja b usio adno adpraviŭsia ŭ Minsk, — kaža Cimate.
Pierajazdžaŭ surazmoŭca ŭ kancy vieraśnia na svajoj mašynie z tryma sabakami na zadnim kreśle. Padabraŭ žyvioł naŭprost u Hruzii, na vulicy.
— Ja nie moh zavalicca z sabakami na kvateru da maci i babuli, dzie, akramia ich, žyŭ kot. Niekalki razoŭ nočyŭ ź imi ŭ mašynie — maci prosta prynosiła nam ježu. Paśla dniami jeździŭ pa minskich vakolicach, vioskach: šukaŭ, ci nie zdaje chto zručny dom. Paśpieŭ pažyć i ŭ haražy ŭ dobrych ludziej. U vyniku pošukaŭ spyniŭsia na trecim domiku, niepadalok ad Minska. Tam tolki try pakoi adramantavanyja, a ŭsio astatniaje — prastora dla sabak.
Pra zatrymańni ź pierapynkam u 11 dzion
Pieršy raz Cimate zatrymali 10 kastryčnika.
— Ja chadziŭ hrać u pierachody, jak na pracu, i akurat u subotu zaniaŭsia tym samym. Tady jašče navat i nie dumaŭ udzielničać u niejkich akcyjach. Vyrašyŭ: raźbiarusia spačatku z žytłom, z sabakami — i ŭvaljusia va ŭsie pracesy. Ale heta adbyłosia značna chutčej, čym ja płanavaŭ.
Muzyka paśpieŭ pajhrać va Uruččy, paśla padskočyŭ na mietro «Uschod», ale tam było zaniata inšymi. Mietadam vyklučeńnia abraŭ centr.
— Dastaŭ kala «makdaka» kałonku, trubu. Syhraŭ «Troch čarapach», pačaŭ «Mury», jak ubačyŭ, što padjechaŭ busik. Nu, i mianie zatrymali. Dali 13 sutak, chacia na sudzie ja śpiecyjalna pryznaŭ svaju «vinu»: pieražyvaŭ za sabak, pakinutych adnych (u toj momant nichto nie viedaŭ, dzie jany znachodzilisia, ja prosta nie paśpieŭ paviedamić svaim adras). Dumaŭ, kali typu ščyra pryznajusia, to daduć štraf i adpuściać da ich. Nie viedać 13 sutak, što tam z sabakami, było maim hałoŭnym katavańniem na Akreścina i ŭ Baranavičach.
Pačytać padrabiaźniej pra pieršaje zatrymańnie Cimate možna tut.
Paśla vychadu ź SIZA Cim daviedaŭsia, što milicyjaniery złamali jaho kałonku: parezali ŭnutry pravady, dynamiki.
Na druhim sudzie muzyka ŭžo nijakaj viny nie pryznavaŭ. Jaho schapili paśla vykanańnia tych ža piesień u dvary Sucharava praz 11 dzion paśla vychadu ź SIZA.
— Słuchačy praviali mianie da mašyny, dali ziefirki i razyšlisia. Ja dumaŭ, što pajem ziefirak i pajedu. Ale kali ŭsie razyšlisia, padjechaŭ busik, mianie zaciahnuli tudy, pryčym zatrymlivali ŭžo z ružžom.
Na pytańnie sudździ, ci daviaraju ja sudu, ja skazaŭ prama: «Ja naohuł nie daviaraju biełaruskamu pravasudździu».
A ŭ «chatu» ŭvachodziŭ, ledź nie nahami adčyniajučy dźviery: užo byŭ padrychtavany. Dy pra sabak zahadzia pakłapaciŭsia.
Za novyja 15 sutak Cimate paśpieŭ pabyvać i na Akreścina, i ŭ Žodzina, i ŭ Mahilovie. Samymi žorstkimi dla jaho stali vosiem dzion u Žodzina.
— Pa maich adčuvańniach, heta byŭ samy naturalny fašyscki kancłahier ź psichałahičnymi katavańniami. Na poŭnuju moc cełymi dniami tam hrała radyjo, pryčym dźvie roznyja radyjochvali adnačasova. Časta ŭklučali płej-list z «chitami» kštałtu: «Lubimuju nie otdajut». Dniom nam navat dakranacca nielha było da łožka. Pry hetym na łaŭku my nie pamiaščalisia. Kali ja vielmi chacieŭ lažać, to kłaŭsia na padłohu ź plitki.
Kubak byŭ adzin na dvaich: niechta chutka dajadaŭ, myŭ talerku, i harbatu ŭžo ŭ jaje nalivali. Tam ža ŭ mianie prajavilisia simptomy karanavirusa — źnikli pachi, chaciełasia pić. Ale nijakaj miedycynskaj dapamohi nie było. Nas prosta kinuli ŭ kamieru na vosiem sutak i nie zachodzili bolš, tolki ŭ vočka padhladali.
Za dźvie «chodki» ahułam Cimate schudnieŭ na 10 kiłahramaŭ i kaža, što nie baicca patencyjnych novych zatrymańniaŭ. Praŭda, ciapier krychu šyfrujecca, pavodzić siabie bolš aściarožna. Pryjazdžaje ŭ randomnyja dvary sam — biez papiaredžvańniaŭ i zaprašeńniaŭ, kali zachoča. I kali znachodzić tam ludziej, prosta pačynaje hrać. Ciapier repiertuar u muzyki navahodni: Jingle Bells, Let it snow, All I Want for Christmas Is You.
— Ja kali vyjšaŭ z turmy pieršy raz, nie moh pavieryć u tuju chvalu salidarnaści, što zapuściłasia. Ludzi i pisali, i hrošy mnie źbirali… U mianie ledźvie ślozy nie navaročvalisia: ja ž bajaŭsia, što pra mianie nichto i nie zhadaje, što ja tam u SIZA, tak by mović, zhniju. Ale paśla takoj salidarnaści ja vyrašyŭ, što pavinien zrabić niešta ŭ adkaz: hetym adkazam stali dabračynnyja kancerty. Da druhoha zatrymańnia ja adyhraŭ ich siem štuk i zadanaciŭ u dabračynny fond sabranyja na ich ža amal 2500 rubloŭ. Maryŭ, praŭda syhrać bolš takich kancertaŭ i zadanacić 20 tysiač. Nie dali!
A ŭžo padčas zvyčajnych vystupaŭ u pierachodzie ja pacichu adkładaju hrošy na štraf, jaki mnie dali za toje, što ja absihnaliŭ kartež Łukašenki. Tam usiaho pałova bazavaj plus dźvie za toje, što nie apłaciŭ svaječasova (bo ŭžo siadzieŭ na sutkach). Ale ja pryncypova płaču hety štraf drobnymi manietami.
Pra toje, čamu Biełarusi varta pavučycca ŭ Hruzii
Cimate ščyra pryznajecca, što choča žyć u Biełarusi, jakoj jana stała ŭ 2020 hodzie, niahledziačy na represii, što pakul nie spyniajucca.
— Ja pieršy raz u žyćci, napeŭna, złaviŭ siabie na dumcy, što nikudy nie chaču źjazdžać ad takich salidarnych ludziej, z takoj krainy. Z taho momantu, jak my pračnulisia, mnie tut usio padabajecca. U tym liku toje, kaniečnie, što tut mianie krychu pačali pryznavać jak muzyku. Zastałosia tolki źmianić uładu.
Kali heta adbudziecca, Biełaruś dla mianie budzie najlepšym miescam dla žyćcia. Spadziajusia, hety praces paskoryć źniešni cisk na režym, u tym liku z boku Rasii. Ja ž jašče i rasijski hramadzianin! I jak hramadzianin Rasii ja dva razy telefanavaŭ u ambasadu: infarmavaŭ, što mianie zatrymlivali pa palityčnych matyvach. Kaniečnie, heta nie ćvik u trunu, ale choć niešta dla ahulnaj pieramohi.
Cimate razumieje, što adnaŭlać krainu ŭsio roŭna pryjdziecca nie adzin hod. Ale jon hatovy paŭdzielničać u hetym pracesie i dapamahčy ŭsim, na što budzie prydatny.
— U mianie byŭ pierad vačyma stanoŭčy hruzinski dośvied časoŭ Saakašvili. Kantrast pieramienaŭ byŭ vidavočny: da jaho ŭ Hruzii była niby nie dziaržava, a złačynna-mientaŭski sindykat. Nam śmieła možna brać niekatoryja ich reformy na ŭzbrajeńnie: zamiena DAI na patrulnuju palicyju, hramadski kantrol nad usimi siłavymi viedamstvami, čynoŭnikami, lustracyja sudovaj sistemy, pryvatyzacyja pradpryjemstvaŭ, svabodny handal i biznes. Usie pastarunki varta zrabić z prazrystaha škła (ludzi pavinny bačyć pracu milicyi), admianić usie łukašenkaŭskija ŭkazy. Nu i ja za viartańnie Kanstytucyi 1994 hoda.
Kali ŭ vas budzie žadańnie padtrymać tvorčaść Cimate, možacie napisać jamu ŭ fejsbuk.
