Bolšaść z dvuch dziasiatkaŭ zatrymanych žančyn byli aštrafavanyja, ale niekatorym sudy dali 15-sutkavyja aryšty, jak Raisie Aleckaj. Jaje zatrymali 2 sakavika.
Pavodle byłoj aryštantki Akreścina, tam mała što źmianiłasia da lepšaha ŭ paraŭnańni z časam, kali trymali słavutuju baskietbalistku Alenu Leŭčanku ci karalevu pryhažości Volhu Chižankovu.
8 sakavika pryncypova nie adznačali
Raisa Aleckaja kaža, što ŭ viaźnicy jana pieražyła stres ad sapraŭdnaha, jak miarkuje, staŭleńnia dziaržavy da žančyny.
«Pra jakuju pavahu možna havaryć, kali my ŭsie musili spać tolki na padłozie, bo matracaŭ nie dajuć, a na hołych žaleznych kratach spać prosta niebiaśpiečna, tym bolš žančynie. Bo batarei praz noč adklučajuć. Liču, vartaŭnikam i zahadvać nia treba, robiać heta sa svajoj inicyjatyvy. Pačuli śmiech u kamery — «dyk vam viesieła?» — i adklučajuć ciapło. Vyvieli na pravierku ŭ kalidor, dziaŭčyna ŭbok pahladzieła, joj adrazu idzie kamanda: «…bło paviarnuła». Hetkaje abychodžańnie ŭ ich nie vyklučeńnie, a norma», — miarkuje Raisa Aleckaja.
Pavodle žančyny, aryštantak ź jaje kamery nivodnaha razu nie zvadzili ŭ duš i tolki raz vyvieli na prahułku ŭ ciesny betonny dvoryk. Praŭda, heta było 8 sakavika.
Srodki hihijeny, u tym liku žanočaj, traplali tolki praz redkija pieradačy. Ale niekatorym pieradačy ŭvohule nie dachodzili, i tady vyručała žanočaja salidarnaść, kaža Raisa Aleckaja. Pavodle jaje, ad supracoŭnikaŭ izalatara žančyny nijakich srodkaŭ hihijeny nie atrymlivali, choć hrašovyja srodki, jak pierakanana jana, na heta vydzialajucca.
Pra inšyja abmiežavańni, jak toje, što na noč nie vyklučajuć elektryčnaje śviatło abo što adbirajuć aŭtaručki, Raisa Aleckaja zhadvaje jak pra zvyčajnyja admietnaści režymu na Akreścina. Choć apošniaje abmiežavańnie nazyvaje «asabliva padlučym».
«Aŭtaručki zabirajuć, ałoŭkaŭ nie vydajuć, my listoŭ napisać nia možam, nam listoŭ čamuści niama, navat vinšavalnych paštovak nibyta nam nia pišuć. U vyniku siadzim u poŭnaj izalacyi. My ŭ kamery hety dzień prosta praihnaravali, nichto nie ličyŭ za śviata», — kateharyčna zaznačaje Raisa Aleckaja.
Kamera № 15 na trecim paviersie CIPa, u jakoj jana znachodziłasia, raźličanaja na dvuch čałaviek. Płošču kamery byłaja aryštantka, prafesijny budaŭnik, vyznačyła pryblizna ŭ 10 kvadratnych metraŭ. I zaznačaje, što ŭ kamery znachodziłasia adnačasova ad 4 da 7 aryštantak. Jak žančyny raźmiaščalisia na noč, kali, nia majučy matracaŭ, admaŭlalisia karystacca łožkami?
«Try ŭkładvajucca pad łožkam upopierak kamery, dobra, što padłoha z došak, kali padścialić niejkuju adziežu, dyk lažać možna. Hałovy pad łožkam, a nohi pad stałom. Inšyja ŭładkoŭvajucca chto kala ŭmyvalni, chto kala samaha hanku. Kab nie ciahnuła skraźniakom, zatykajem ščylinu pad dźviaryma anučami. I hetak da 6 ranicy. Achoŭniki dobra viedajuć, u jakich my ŭmovach lažym, praz vočka im usio bačna, ale, vidać, heta ich nie turbuje. Mahčyma, svaich žančyn jany b tak nie pakłali, a nas, značyć, možna, my ž «pratestoŭcy», «zmahary», — kaža Raisa.
«My razam»
Pavodle surazmoŭcy, jana siadzieła tolki z palityčnymi.
«Była dziaŭčyna z Łošycy, jakaja na svaim balkonie vyviesiła bieł-čyrvona-bieły ściah. Jaje zatrymali kala padjezda domu, jak viartałasia z pracy. Usio znosiła spakojna, kazała pra našu sytuacyju, što «my ŭ pałonie». Pamiataju, jak jaje, zusim chudzieńkuju, pryviali ŭ kameru: vočy voś takija ad strachu. Zhadvała, jak u Kitai dva hady tancavała, viarnułasia i voś — trapiła siudy. Učora z voli mnie zvaniła, kaža, paśla taho lažańnia na padłozie ŭ jaje zapaleńnie jaječnikaŭ.
Jašče była Liza, maładaja mastačka, jaje razam z baćkam aryštavali. Vielmi dobra dla knižak maluje. Jana była ŭ nas niašmat času, jaje pieraviali potym u inšuju kameru, ale jana zabyła ŭ nas koftu i tapački, dyk zmahli joj pieradać, adnieści da jaje kamery sa słovami «My razam». I tam pačuli», — kaža Raisa.
Čytajcie taksama:
«Supracoŭniki kryčali, što buduć stralać pa nahach». Mastačcy Lizaviecie Hančarovaj i jaje baćku dali pa 15 sutak aryštu
«Malujem z samaha naradžeńnia, zdajecca». Pahladzicie, jakija kazačnyja ilustracyi stvaraje biełaruskaja mastačka, što ciapier za kratami
Asabliva zapomniłasia historyja sukamernicy, jakuju zatrymali za «Pahoniu».
«Siadzieła z nami žančyna 52 hadoŭ. Taja jak trapiłasia? Vyjšła ŭ kramu, a ŭ samoj była nalepka z «Pahoniaj», dyk jak padychodziła da kramy, načapiła tuju nalepku na vadaściokavuju trubu. Raptam adniekul vyskokvajuć dvoje ŭ cyvilnym i jaje zabirajuć. Spačatku vinavaciać u vyviešvańni «niezarehistravanaj symboliki», maŭlaŭ, pikiet zładziła.
Ale potym da ich dachodzić, što «Pahonia» jak hierb zarehistravanaja, što heta histaryčnaja kaštoŭnaść. Tady prydumlajuć pratakoł pra niepadparadkavańnie i ŭsio roŭna adpraŭlajuć na sutki. Ale i na hetym historyja nie zakančvajecca: potym jana atrymlivaje papieru, što naniesła trubie škodu na 5 rubloŭ. Jašče buduć z hetaj truboj u sudzie raźbiracca», — miarkuje Raisa Aleckaja.
Kanclahier dla «abaviazanych»
Žančyna ŭzhadvaje raskaz jašče adnoj sukamernicy. Taja kazała pra aryštantak, jakija siadziać na Akreścina nie za palityku, a z pryčyny asacyjalnaha ładu žyćcia.
«Da nas pieraviali palityčnuju, jakaja raniej trapiła ŭ kameru z hetak zvanymi «abaviazanymi». Chto heta? Heta žančyny, jakich pazbavili baćkoŭskich pravoŭ, a ciapier zabirajuć ź ich hrošy na ŭtrymańnie dziaciej. Ale jany bolšaściu nidzie nie pracujuć, badziažničajuć, vypivajuć, adkul u ich uziać hrošy?
Voś i prydumali dla ich taki kanclahier — trymajuć na Akreścina i štodnia vyvodziać na pracy. Zvyčajna, navat zimoj, viazuć na śmiećcievy palihon źbirać plastykavyja butelki. Im daviedzienaja prosta žudasnaja norma ŭ 72 kilahramy plastyku na dzień, pry tym, što butelka važyć paru dziasiatkaŭ hramaŭ. Značyć, treba sabrać za dzień, korpajučysia ŭ śmiećci, sotni butelek. U śnieh, u doždž, u luboje nadvorje.
Sukamernica raskazvała, jak hetyja žančyny pryjaždžajuć uviečary z palihonu: mokryja, hałodnyja, bo tam ich nia kormiać. Jak musiać jeści chałodnuju «pajku», jakaja zastałasia z abiedu i viačery, i jeści ad stomy navat nia chočuć, dyj jeść tuju ježu amal niemahčyma. A nazaŭtra ŭsio znoŭ — padjem i na palihon. Heta jak niavolniki na plantacyjach, u 21 stahodździ, i nikomu da ich niama spravy!» — aburajecca Raisa.
Žančyna zhadvaje, jak u kamery pra «abaviazanych» uźnikła dyskusija. Pry ŭsioj da ich litaści, mała chto z sukamernic chacieŭ akazacca razam u kamery chacia b z adnoj «abaviazanaj». Zrazumieła: vošy, pachi, psychalahičnaja niesumiaščalnaść…
«Ale pahavaryli i syšlisia na tym, što my taksama, nia tolki dziaržava, vinavatyja, što hetak składajucca ich losy. Bo ničym takim ludziam nie dapamahajem», — pryznała Raisa.
Raisie Aleckaj 60 hadoŭ, jana maje siaredniuju specyjalnuju adukacyju, pačynała pracu ŭ budaŭničaj arhanizacyi prostaj rabočaj, a skončyła namieśnikam kiraŭnika, ciapier pensijanerka. Za 15 sutak, što adbyła na Akreścina, jana musić spłacić za charčavańnie 220 rubloŭ, heta pryblizna pałova jaje pensii.
«Voś hetkaja «ŭznaharoda» ad dziaržavy. Za 37 hadoŭ pracoŭnaha stažu, za toje, što naradziła i vyhadavała troch dziaciej, maju ŭnukaŭ, mianie kidajuć na paŭmiesiaca ŭ kutuzku biez matracaŭ, dy jašče i zapłaci im za heta, jak za hatel! A ŭsio čamu? Tamu što ja čytała ŭ elektryčcy knižku Janki Kupały», — kaža Raisa Aleckaja.
Jana śćviardžaje, što nie imitavała čytańnie, a ciahu da movy žančyna tłumačyć žadańniem dapamahčy ŭnuku.
«Kaliści vučyłasia pa-biełarusku i, kaniečnie, šmat słovaŭ zabyła, ale chaču, kab unuk dobra viedaŭ rodnuju movu, moh lohka karystacca, a to i havaryć zaŭsiody. Tamu kupiła knihi Kupały i Kołasa, čytaju, praktykujusia. I ŭ toj dzień u elektryčcy sapraŭdy čytała nie adryvajučysia, spyniłasia tolki, jak ubačyła pobač niejkaha mužčynu, jaki zdymaje mianie na videa. Potym u sudzie milicyjanty kazali, što ja była ŭ čyrvonaj kurtcy i hety była akcyja, choć kurtka ŭ mianie malinavaha koleru i ja nasamreč čytała. Ale što ty im dakažaš? Taki čas».
Čytajcie taksama:
U minskaj elektryčcy prajšła abłava na piensijanierak z knihami biełaruskich piśmieńnikaŭ. Zatrymali da 14 čałaviek
Praciahvajucca sudy nad piensijanierkami, zatrymanymi ŭ zasłaŭskaj elektryčcy
Piensijanierka z elektryčki raspaviała padrabiaznaści pra zatrymańnie i Akreścina
