«Naša Niva» raskazvaje historyju sanatoryja i chroniku apošnich padziej i skandałaŭ vakoł jaho.
U pačatku XX stahodździa Druskieniki niejki čas naležyli Polščy, z 1939 pa 1940 hod — Biełaruskaj SSR, paśla jaho pieradali savieckaj Litvie. Sanatoryj adkryŭsia adrazu paśla Druhoj suśvietnaj vajny, u 1946 hodzie. Jaho adkryła biełaruskaje Minzdaroŭja na bazie doma adpačynku rabotnikaŭ Akademii navuk BSSR. U 1949 hodzie adkryli i dziciačaje adździaleńnie.
Siońnia sanatoryj zdajecca Biełarusi ŭ arendu na 99 hadoŭ. Takoje prava biełaruski bok atrymaŭ, abmianiaŭšy ŭ 1990-ch sanatoryj na čyhunačnuju stancyju. Litva naŭzamien atrymała stancyju Aduciški (5,6 ha terytoryi) i hieadezičnyja i kartahrafičnyja materyjały pra Litvu, jakija zachoŭvalisia ŭ Minsku.
Darečy, savieckaja słava i nastalhija i pa siońnia prynosić ustanovie klijentaŭ, raskazvaŭ hałoŭny ŭrač sanatoryja Illa Jepifanavaŭ «Novaj haziecie»:
«Jość takija ludzi, jakija adpačyvali tut dziećmi 60-65 hadoŭ tamu, i viartajucca znoŭ. Siudy pryjazdžajuć i dzieci, i ŭnuki tych, chto adpačyvaŭ u «Biełarusi» jašče pry SSSR. Niadaŭna pryjechała siamja ź Izraila, žančyna raspaviała, što ŭ hetym sanatoryi była jaje babula i mama, a sama žančyna pryviezła adpačyvać užo svaju dačku. Jość takaja pierajemnaść. Ja navat sustrakaŭ ludziej z byłoha składu ŭrada Litvy, jakija raniej adpačyvali ŭ našym sanatoryi», — raspaviadaŭ hałoŭurač.
Pa jaho słovach hadavaja zahruzka na 2018 hod skłała 98%, heta bolš za 13 tysiač čałaviek. U sanatoryi adpačyvali ludzi z 19 krain śvietu.
Usich klijentaŭ sanatoryja možna padzialić na try hrupy. Pierš za ŭsio, heta dzieci, jakija pryjazdžajuć na lačeńnie ź Biełarusi. Ź biudžetu na heta vydzialałasia kala 8 miljonaŭ jeŭra ŭ hod. Baćki za znachodžańnie dziaciej u sanatoryi ničoha nie płaciać. Kali dzicia maje miedycynskija pakazčyki i jedzie biez supravadžeńnia darosłych, to 100% koštu pucioŭki apłačvaje dziaržava. Pryvodzilisia ličby: za hod tut 16 zajezdaŭ, pucioŭki pa 21 dniu, u adnym zajeździe 320 dziaciej.
Druhaja hrupa — heta darosłyja, jakija pryjazdžajuć ź Biełarusi i atrymlivajuć dapamohu ad dziaržavy na sanatorna-kurortnaje lačeńnie. Heta značyć, čałaviek, atrymlivajučy pucioŭku pa pakazańniach, u zaležnaści ad pamieru svajho dachodu apłačvaje tolki častku ad koštu pucioŭki: 30, 40, 50% i hetak dalej. «Darosłaja pucioŭka na 18 dzion kaštuje kala 700-800 jeŭra (košt na 2019 hod — NN), čałaviek za jaje z ulikam sumiesnaha finansavańnia Respubliki Biełaruś moža ŭ vyniku zapłacić 250-300 jeŭra» — raspaviadaŭ hałoŭny ŭrač.
Astatnija klijenty sanatoryja absłuhoŭvajucca pa poŭnych koštach sanatorna-kurortnaha lačeńnia.
Ale ž z 2020 hoda pačalisia prablemy. Spačatku sanatoryj prastajvaŭ praz karanavirus, a sa śniežnia 2020 hoda rachunki ŭstanovy ŭvohule zabłakavali. Bo sanatoryj naležyŭ Upraŭleńniu spravami prezidenta, a Jeŭrasajuz uvioŭ ekanamičnyja sankcyi suprać Viktara Šejmana, jaki na toj momant byŭ kiraŭnikom Upraŭleńnia.
«Sankcyi ŭviedzienyja piersanalna suprać Šejmana i padkantrolnych jamu aktyvaŭ. Jon padpisvaje rasparadžeńni ab pryznačeńni kiraŭnictva sanatoryja ŭ Druskienikach, naprykład, hałoŭnaha lekara. Značyć, «Biełaruś» — padkantrolny jamu aktyŭ. Stała być, toje, što hety aktyŭ pad sankcyjami, pravamierna», — tłumačyŭ u intervju DW namieśnik ministra zamiežnych spraŭ Litvy Mantas Adamienas.
Asablivaść situacyi była ŭ tym, što sanatoryj «Biełaruś» staŭ pieršym u historyi litoŭskim pradpryjemstvam, jakoje trapiła pad mižnarodnyja sankcyi. Da taho ž, bolšaść rabotnikaŭ tam — hramadzianie Litvy. Supracoŭniki sanatoryja pačali aburacca, stvarali pietycyi, zładzili navat pratesny aŭtaprabieh. Hałoŭny doktar sanatoryja Illa Jepifanaŭ zajaŭlaŭ, što pradpryjemstva straciła miljony dalaraŭ, rabotnikaŭ nazyvali zakładnikami.
U vyniku, prablema rašyłasia tolki paśla taho, jak spačatku svaju pasadu pakinuŭ Viktar Šejman, a paśla Upraŭleńnie spravami prezidenta Biełarusi admoviłasia ad kiravańnia sanatoryjem.
Ciapier «Biełaruś» pieradali Respublikanskamu centru pa azdaraŭleńni i sanatorna-kurortnym lačeńni nasielnictva. Rachunki ŭstanovy razbłakavanyja. Adpaviedna, z 8 lipienia sanatoryj moža znoŭ prymać ludziej z usiaho śvietu. Dakładniej, amal z usiaho — akramia biełarusaŭ.
«Pakul što ŭ litoŭski sanatoryj «Biełaruś» nikoha nie adpraŭlajem, da kanca hoda tak budzie», — adkazvajuć klijentam u kampanii «Centrkurort». Heta dziaržaŭnaja biełaruskaja turystyčnaja kampanija, jakaja taksama naležyć Upraŭleńniu spravami prezidenta. — Tamu sanatoryi na vybar tolki rasijskija ci biełaruskija».
Da taho ž, situacyja ŭskładniajecca tym, što ciapier u Biełarusi vielmi składana atrymać litoŭskuju nacyjanalnuju vizu, pa jakoj možna patrapić u Druskieniki. Štat litoŭskaj abmasady na patrabavańnie MZS skaracili da minimumu.
