Syn čynoŭnicy zapisaŭ urok na dyktafon
Andreju Piatroŭskamu 46 hadoŭ. Bolš za 20 hadoŭ jon pracavaŭ u škołach Smarhonskaha rajonu, vykładaŭ historyju, hramadaznaŭstva, peŭny čas pracavaŭ namieśnikam dyrektara škoły-internata. Apošnija try hady vykładaŭ u smarhonskaj himnazii. Raniej zaŭvah da pracy pedahoha za ŭvieś jahony staž nie było. Chutčej naadvarot: jahonyja vučni zajmali miescy na alimpijadach pa historyi, paśpiachova vystupali na konkursach u krajaznaŭstvie.
Sioleta 12 sakavika historyka vyklikali da dyrektara. Jon sam dumaŭ, što za jahonaje spaźnieńnie na ŭrok. Adnak školniki zachvalavalisia za jaho.
«Andrej Francavič, z vami ŭsio budzie dobra? Vy viedajecie, što ŭ 11 «B» «pacuk»?», — zapytalisia vučni ź inšaj vypusknoj klasy.
Vyjaviłasia, što pierad Dniom Kanstytucyi Piatroŭski pakazvaŭ u toj klasie videarolik «Kanstytucyja syšła ŭ prastytucyju» ź lahatypam, jaki biełaruskija ŭłady pryznali «ekstremisckim». Da taho ž nastaŭnik raskazvaŭ pra bieł-čyrvona-bieły ściah, bo dzieci zadavali takija pytańni. Niekatoryja nia viedali pra isnavańnie nacyjanalnych biełaruskich symbalaŭ.
Adzin z vučniaŭ, syn miascovaj čynoŭnicy z žyllovaha adździełu, zapisaŭ urok na dyktafon na prośbu jahonaj maci. Infarmacyju jon skinuŭ u «siamiejny čat», a maci pazvaniła dyrektarcy i raskazała pra «niezakonnuju dziejnaść» nastaŭnika. Paśla hetaha i pačaŭsia kanflikt. Piatroŭski nazyvaje taho vučnia «Paŭlikam Marozavym».
«A za što ja pavinien vybačacca, nie razumieju»
Dyrektarka himnazii zahadała Piatroŭskamu pisać tłumačalnuju zapisku i skazała jamu prasić prabačeńnia pierad vučniami i baćkami, bo «ŭnosić u klasu sumiatniu», maŭlaŭ, moža, jašče atrymajecca «vyrašyć sytuacyju».
«A za što ja pavinien vybačacca, nie razumieju», — ździŭlajecca historyk.
Piatroŭski pryznaŭsia, što pakazaŭ toj videarolik vučniam, bo «nakipieła», bo ź minułaha leta jamu baleła toje, što ludziej bili na Akreścina, parušałasia Kanstytucyja, «čornaje nazyvali biełym, a biełaje čornym».
Videa jon pakazaŭ u piatnicu, a ŭžo ŭ nastupny paniadziełak jaho nie dapuścili da zaniatkaŭ i zvolnili akurat u Dzień Kanstytucyi — «zrabili padarunak», jak iranizuje jon sam.
Spačatku zvolnili «pry zhodzie bakoŭ». Praz tydzień u škołu pryjšło pradpisańnie z prakuratury, nibyta Piatroŭski zrabiŭ rečy, niesumiaščalnyja z prafesijnaj dziejnaściu, bo «raspalvaŭ sacyjalnuju varožaść», tamu jaho treba zvolnić pa artykule. Byłomu nastaŭniku pierapisali zahad ab zvalnieńni, ale jon admoviŭsia padpisvać papiery.
«U sakratarki, maci adnaho majho vučnia, treślisia ruki, kali jana pryniesła papiery. Kažu: «Čaho vy chvalujeciesia, nia vas ža zvalniajuć? Supakojciesia», — uspaminaje historyk.
«Vam nia soramna?», — zapytałasia dyrektarka ŭ kancy.
«Mnie nia soramna. Jość rečy, za jakija mnie ŭ žyćci było soramna, ale nie za heta», — adkazaŭ zvolnieny nastaŭnik.
Dyrektarka paśla pierastała vitacca ź im. Adnak bolšaść kaleh i baćkoŭ jahonych vučniaŭ padtrymała nastaŭnika.
«Chtości advažna padtrymlivaje, niechta nia vielmi. Ale nie było takoha, kab ludzi masava adviarnulisia i kazali: «Tak jamu i treba». U nas ža haradok nievialiki. Tryccatyja hady ŭsio ž dalekavata, narod krychu rassłabiŭsia», — kaža Piatroŭski.
Jon pryznajecca, što žonka jaho padtrymlivaje, adnak jana nie čakała, što muža buduć sudzić. Ichnaja małodšaja dačka pojdzie ŭ druhuju klasu.
Amal adrazu Piatroŭski znajšoŭ novuju pracu — padsobnym rabočym, a potym pamočnikam malara ŭ firmie, jakaja vyrablaje dźviery na ekspart.
Kali jon chacieŭ pierajści na lepšuju pracu ŭ inšuju firmu, spačatku jaho chacieli ŭziać, ale nieŭzabavie akazałasia, što «načalnik-«jabaćka» zatarmaziŭ jahonuju kandydaturu».
Nieŭzabavie na Piatroŭskaha zaviali kryminalnuju spravu za paklop na Łukašenku (častka 1 artykułu 367 Kryminalnaha kodeksu Biełarusi).
Piatroŭski kaža, što sudziać jaho nie za niejkija kankretnyja słovy, a ahułam za pakaz «zabaronienaha» filma.
Spravu viała sudździa Ludmiła Michnievič, abvinavačańnie padtrymlivaŭ prakuror Andrej Kłyševič. Spravu razhledzieli za tydzień. Śviedkami ŭ tym liku vystupali školniki, jakija hladzieli videarolik. Piatroŭski całkam nie pryznaŭ svaju vinu.
«Ja nie pryznaju viny, što ja ŭźvioŭ paklop na Łukašenku. Ja ŭźvioŭ by paklop, kali by skazaŭ niapraŭdu. A tak niaŭžo ludzi nia bačać, što adbyvajecca ŭ Biełarusi, što parušajecca Kanstytucyja? Što Babaryku nazyvajuć złodziejem da rašeńnia sudu, što Kandrusieviča nie puskajuć u Biełaruś», — pryvodziŭ arhumenty na sudzie abvinavačany.
Prakuror zapiarečyŭ, zapytaŭ kankretnyja fakty parušeńniaŭ, staŭ pytacca, ci Piatroŭski specyjalist u pytańniach Kanstytucyi.
«A vam patrebna być specyjalistam u miasnoj pradukcyi, kab kupić sasiski ŭ kramie? Kanstytucyja napisanaja dla zvyčajnaha čałavieka, kab kožny moh zrazumieć, što jamu dazvalajecca», — paryravaŭ Piatroŭski.
Piatroŭski raskazvaje, što padčas apošnich prezydenckich vybaraŭ u Smarhoniach čynoŭnik rajvykankamu zahadaŭ vyklučać videakamery va ŭsich škołach, dzie byli vybarčyja ŭčastki.
U ichnaj himnazii pieramoh Łukašenka, ale ź nievialikim adryvam. Na niekatorych učastkach pieramahła Cichanoŭskaja, u tym liku ŭ Centry tvorčaści dziaciej i moładzi, dzie staršynioj kamisii była pensijanerka.
Što datyčyć reformaŭ u systemie adukacyi, pra jakuju znoŭ zahavaryli ŭ Ministerstvie adukacyi, Piatroŭski miarkuje, što da ich jašče daloka. Jon kaža, što ŭ novych padručnikach pa historyi šmat pamyłak, jakija varta vypravić. Škaduje, što sa školnaj prahramy pa litaratury prybrali tvory Śviatłany Aleksijevič i Alaksandra Sałžanicyna.
«Raptam dzieci pačytajuć «Adzin dzień Ivana Dzianisaviča» i padumajuć, što niešta im heta nahadvaje, što niešta padobnaje jany bačyli zusim niadaŭna?», — kaža Piatroŭski.
