Pryvodzim hety apovied sa skaračeńniami.
«Pasiarod muzyčnaj padborki raptam zajhraŭ «Mahutny Boža»
«Uzrovień ustanovy i jaje piersanału staŭ zrazumieły jašče na podstupach, kali nas viali pa kalidorach. Niekatoryja kamiery byli padpisanyja nazvami rajonaŭ. Adzin z nadpisaŭ horda abviaščaŭ «Leninskij. Sovieckij».
Niejki ŭpyr, jaki kryčaŭ na žančyn i, što samaje strašnaje, hučna i rehularna paŭtaraŭ «łožitie!», ładziŭ nam ciopły pryjom i niešta raspaviadaŭ pra łohiku i jaje adsutnaść u nas. My z majoj adukacyjaj družna paśmiejvalisia ŭ baku.
Kamiery ŭ IČU — kamiery kłasa luks. Draŭlanyja artapiedyčnyja šchonki, ekspresiŭna vyfarbavanyja ŭ sinie-biruzovy koler, draŭlanyja łavy i stoliki, na jakich vyrazanyja ŭsie mahčymyja hulni typu šachmat i nard. Pieršuju kamieru ŭspaminaju ź niekatorym ciapłom.
Tualet znachodzicca ŭ kamiery i vučyć ciabie ničoha nie saromiecca.
Pieršaja ranica na Akreścina pačałasia z padborki biełaruskamoŭnaj muzyki. Mahčyma, jany čakali, što heta pakarańnie dla nas, zaklikanaje vyhnać demanaŭ i pryščapić pravilnuju luboŭ da Radzimy. Kali pasiarod hetaj padborki raptam zajhraŭ «Mahutny Boža», my zrazumieli, što jany prosta tupyja.
«Uvieś piersanał Akreścina pavodzić siabie tak, byccam my pryviali ich na hetuju pracu i prymusili jaje rabić»
U kamierach nas siadzieła ad 15 da 37 čałaviek. U asnoŭnym my prasiadzieli 25 — 27 čałaviek u 6-miesnaj kamiery. Heta mienš za kvadratny mietr na čałavieka. Usim adnačasova ŭstać-sieści nie było dzie. Dychać było, vidavočna, niama čym. My jašče prasili pakinuć nam adkrytaj karmušku.
Śviatło na noč nie vyklučałasia («tut vam nie dziciačy sadok, kab vam jašče i śviatło vyklučali»). Budzili ŭ 2 i 4 nočy na pierakličku. Padjom u 6 ranicy.
My ŭsie aburalisia, što nas nočču katujuć hetymi pabudkami, a potym da nas padsialili žančyn, jakija vielmi chrapieli. Tady my zrazumieli, što nam nie spać pieraškadžajuć, a prosta dajuć jašče adzin šaniec pasprabavać zasnuć pieršym, kali ty da hetaha nie paśpieŭ…
Pieradačy palityčnym — nie pryniata. Navat toje, što ŭ ciabie było z saboj u rečach. Zubnaja pasta, ščotki, šampuń — nie pryniata. Dziaŭčynie ź vielmi drennym zrokam nie pieradali navat akulary. Mnie nie pieradali leki. Sardečna zaprašajem na Akreścina — my dapamožam vam źleźci z antydepresantaŭ.
U IČU adnojčy my vyprasili až dźvie knihi na kamieru: bijahrafiju Lesi Ukrainki i knihu «Ja stanaŭlusia mamaj». Zładzili varažbu pa knihach. Na pytańnie «Čym skončycca vajna va Ukrainie?» atrymali radok «…pryjšli vinšavańni z Varšavy, Paryža, Bierlina…» Apładziravali ŭsioj kamieraj.
U CIPie na prośbu dać choć jakuju knihu nam adkazali: «Nu dziaŭčaty, vy ž sami ŭsio razumiejecie, vam — nie pryniata. U vas i tak hora ad rozumu».
Uvieś piersanał Akreścina pavodzić siabie tak, byccam my pryviali ich na hetuju pracu i prymusili jaje rabić. Ludziej, bolš niezadavolenych svajoj pracaj, jašče pašukać treba. Fraza «my z Akreścina vyjdziem, a jany tut zastanucca» akazałasia nie takim užo pafasnym praklonam.
Frazu «jany tam valniej, čym my tut» u dačynieńni da palityčnych ja stała jašče bolš nie razumieć. Nie viedaju, jak u inšych miescach, ale na Akreścina ty maŭčyš, samacenzuryšsia, chavaješ siabie dalej i sprabuješ vyžyć. Bolš niesvabodnym siabie składana ŭjavić.
«Razvaranyja ŭ sopli kašy i sup na abied z kašy na śniadanak»
Adna dziaŭčynka prasiła tabletki, u jaje pačynałasia mihreń. Jaje vyvieli i je**nuli hałavoj ab ścianu. M — miedycyna.
Na Akreścina nie chapaje prykładna ŭsiaho. Łyžki na abied tolki dla pałovy ludziej — norma. Adnojčy my siadzieli 3 dni biez tualetnaj papiery i myła. Vyprošvać myła i tualetku było asobnaj zabaŭkaj. Zatoje chleba zaŭsiody šmat! I hrečki. Vy sprabavali hračany sup ź ničym?
Ja za 2 tydni źjeła roŭna adnu talerku harochavaha supu. Siłkavałasia harbataj na śniadanak i miakišami chleba. Moj arhanizm admoviŭsia jości toje, što dajuć na Akreścina. Razvaranyja ŭ sopli kašy, miks krup «usio, što zavalałasia na palicy» i sup na abied z kašy na śniadanak — bon apietyt.
Prakładkami možna było pałochać mužčynski piersanał i davodzić da šalenstva miedrabotnic. Adnojčy doktarka raźjušyłasia, što zanadta šmat dziaŭčat paprasili prakładki: «U nastupny raz trusy praviarać budu, kab viedać, kamu treba». Paśla hetaha prakładak my nie bačyli — davali tolki vatu.
Usie achoŭniki na Akreścina ščyra dziviacca tamu, što ludzi nie ŭmiejuć vykonvać kamandy.
Da papadańnia na Akreścina ja niejak dumała, što mnohija pracujuć pa pryncypie «nu vy sami ŭsio razumiejecie, praca takaja». A, akazałasia, nie — jany ščyra vierać va ŭsiu hetuju dur. Uźnikła dumka, što my sapraŭdy turbujem hetych ludziej svaim śvietłym budučym i pieraškadžajem im žyć u haŭnie.
Adzinym pramieńčykam śviatła z boku hetaj sistemy była adna nahladčyca, naša śviataja žančyna. Nazyvali my jaje tak za vietlivaść, za toje, što jana prychodziła i pytałasia «dziaŭčaty, jak u vas tut spravy?», nie budziła nočču i starałasia vybić nam tualetnuju papieru z myłam.
«Jakoje da pabačeńnia? Byvajcie, bł**»
Ale samaje strašnaje ŭ Akreścina nie ŭmovy, a toje, kali ty siadziš i nie viedaješ, ci vyjdzieš.
Zatoje my vypisvalisia z Akreścina viesieła. Pa pratakole [pry zatrymańni] ja kryčała «Žyvie Ukraina». Nahladčyk paśla prafiłaktyčnaj hutarki na raźvitańnie skazaŭ: «Usio, kab bolš nie kryčali svajo «Žyvie Ukraina». Kryčycie «Žyvie Biełaruś», za heta mienš dajuć».
Z apošnim pierad vychadam kanvairami adbyłasia lepšaja razmova evier:
— Da pabačeńnia.
— Jakoje da pabačeńnia? Byvajcie, bł**, kab vas tut bolš nie źjaŭlałasia.
Ni dadać, ni adniać».
