Uładzimir Zialenski. Fota: Ron Haviv, ronhaviv_vii / Twitter
Fraza, jakaja vyklikała nieadnaznačnuju reakcyju, tyčyłasia sustrečaŭ ukrainskaj i rasijskaj delehacyj dla pieramovaŭ na biełaruskaj terytoryi i całkam hučyć tak:
«Rasijski bok adčuvaje pieramohu ŭ tym, što hetaja sustreča adbyłasia, što heta dadaje niejkuju subjektnaść Alaksandru Ryhoraviču Łukašenku… Dy na zdaroŭje. Kali my možam skončyć vajnu, a Alaksandr Ryhoravič budzie adčuvać ad hetaha, što jon znoŭ u domie haspadar — dy na zdaroŭje. Mnie, ščyra kažučy, usio roŭna. Heta ŭvohule vybar biełarusaŭ, a dakładna nie naš. Tamu ja pahadziŭsia, kali budzie pradmietnaja ŭ ich sustreča».
Zrazumieła, čamu biełarusaŭ, prynamsi tych, jakija sočać za tym, što havoryć Zialenski, heta začapiła.
Bo za adčuvańnie Łukašenkam taho, što jon u domie haspadar, jany ŭžo zapłacili i praciahvajuć štodzień płacić vielmi vysokuju canu.
Dy i słovy pra «vybar biełarusaŭ» taksama ŭsprymajucca jak kiepski žart. Adna sprava — čuć heta ad zapisnych dziaržaŭnych prapahandystaŭ, a inšaja — ad lidara krainy, jakaja volaj losu vyłučyłasia siońnia na piaredni kraj u abaronie svabody i demakratyi ŭ maštabach usiaho śvietu. Byccam by niechta nie viedaje, jaki ŭ biełarusaŭ nasamreč byŭ «vybar».
Kaniešnie, hetyja pabłažlivyja «dy na zdaroŭje» i «mnie ŭsio roŭna» — słovy, miakka kažučy, nietaktoŭnyja. Asabliva z vusnaŭ čałavieka, jaki, z dnia ŭ dzień emacyjna zaklikajučy zachodnich partnioraŭ zakryć nieba nad Ukrainaj, sam biez kanca ciśnie — i słušna — pieradusim na maralny čyńnik, na pakuty zvyčajnych ludziej u svajoj krainie. I ŭ toj ža čas toje, što ŭ susiedniaj krainie ź ludziej amal dva hady čynicca sapraŭdny ździek tolki za toje, što jany zachacieli «ludźmi zvacca» — «na zdaroŭje» i «ŭsio roŭna».
Prytym što słovy hetyja byli ŭ tym kantekście zusim nie abaviazkovyja.
Možna było b, viadoma, skazać pa sutnaści toje samaje, ale bolš karektna, biez takoha viaredžańnia śviežych ranaŭ ludziej, pieravažnaja bolšaść jakich — što važna! — siońnia ŭsioj dušoj na ŭkrainskim baku i ŭsialak imkniecca padtrymlivać jaho maralna i materyjalna.
Tak ci inakš, słovy hetyja, choć niaŭdałyja, byli pramoŭlenyja, nazad ich nie viernieš. Tamu pytańnie tolki ŭ tym, ci varta nam na ich doŭha kryŭdavać. Dumaju, što nie, ni ŭ jakim razie. Bo choć jany sapraŭdy kryŭdnyja dy niespraviadlivyja i, jak toj kazaŭ, pakidajuć asadačak, heta ŭsio ž taki tolki słovy. I budučynia naša nie zaležyć ad ich ani ŭ najmienšaj stupieni. Dla taho ž, kab u ludziach nie rasčaroŭvacca, najlepšy sposab va ŭsie časy — ad pačatku staracca imi nie začaroŭvacca.
Praŭda, čas ciapier taki, što stvareńniu kumiraŭ asabliva spryjaje. Z zamirańniem serca sočačy za padziejami va Ukrainie, my achvotna słuchajem ukrainskich jaskravych śpikieraŭ, adčuvajem da ich davier i chočam vieryć kožnamu ich słovu. Uładzimir Zialenski, Alaksiej Arastovič, Michaił Padalak, Vital Kim, mnohija inšyja… Hetyja ludzi siońnia stali peŭnymi piersanalnymi simvałami ŭkrainskaha zmahańnia, i praz davier i simpatyi da ich jany padśviadoma nadzialajucca samymi vysokimi maralnymi i intelektualnymi jakaściami.
Žyćcio, adnak, pakazvaje, što časta ŭsio byvaje nie tak prosta. Varta pryhadać, što hetak ža sama ŭ 2005 hodzie mnohija malilisia na Viktara Juščanku i Juliju Cimašenku, a 2014-m — na hierojaŭ Jeŭramajdanu. A paśla ŭ karotkaterminovych kumirach ci ŭvohule rasčaroŭvalisia, ci pačynali stavicca da ich našmat spakajniej, kudy bolš krytyčna. Niama sumnievu, što tak budzie i ŭ budučyni. Daloka nie kožnamu kumiru nadzvyčajnaha času ŭdajecca zachavać svaju reputacyju i ŭ časy spakoju.
Nijak nie vypadaje piarečyć, što siońnia prezident Zialenski — sapraŭdny tvar i simvał ukrainskaha supracivu. Da hetaha čałavieka najpierš prykavanyja pohlady ŭsiaho cyvilizavanaha śvietu, u jaho asobie piersanalizujucca ŭsie nadziei i čakańni, źviazanyja ź pieramohaj śviatła nad ciemraj. Jahonyja fota — na vokładkach časopisaŭ usiaho śvietu, jahonaje abličča — navat na paścielnaj bialiźnie. Jak prafiesijny akcior jon da taho ž umieje dobra padać i siabie samoha, i krainu, jakuju pradstaŭlaje.
Adpaviedna vobraz Zialenskaha padśviadoma idealizujecca i mifałahizujecca, jamu prypisvajucca navat takija jakaści, jakimi jon nie nadta vałodaje i adznačajecca. Naprykład, stratehičnaje myśleńnie na rehijanalnym, jeŭrapiejskim ci navat suśvietnym uzroŭni. Adnak nasamreč, zdajecca, pry ŭsich niesumniennych vartaściach akurat takoje myśleńnie dla jaho nie nadta ŭłaścivaje.
Z vykazvańnia Zialenskaha bačna, što jon asabista pa-raniejšamu nie bačyć asablivaha patencyjału ŭ biełaruskim demakratyčnym ruchu i nie ličyć jaho surjoznym čyńnikam, jaki moža paŭpłyvać na dalejšy chod raźvićcia padziej u rehijonie i supraca ź jakim niečaha vartaja.
Adpaviedna, u jahonaj hałavie daminuje jak dadzienaść ujaŭleńnie, što «Biełaruś — heta Łukašenka», i ad hetaha treba adšturchoŭvacca dy na hetaj asnovie budavać palityku. Tym bolš što jaŭna adna z najpieršych zadač, jakaja ciapier pierad ukrainskaj dziaržavaj staić — nie dapuścić niepasrednaha ŭstupleńnia ŭ spravu biełaruskaj armii. I dla hetaha na ŭsialaki vypadak sprabujuć zabiahać i pierad Łukašenkam, navat kali jon i praktyčna straciŭ subjektnaść jak samastojnaja fihura. Bo pierad kim jašče zabiahać u hetym pytańni? Chto dla hetaj armii prynamsi farmalny hałoŭnakamandujučy?
Ničoha asabliva strašnaha ŭ hetym niama. Prosta Zialenski tut, paŭtarusia, vystupaje pieradusim jak taktyk, a nie strateh. Jon zakłapočany vyklučna biahučymi spravami, arhanizacyjaj abarony krainy, a paślavajennaje ŭładkavańnie rehijona i miesca ŭ im Biełarusi asabliva im nie pradumvajecca. Pieršasnaja zadača ciapier — zabić miadźviedzia, a nie dzialić jahonuju škuru.
Zvažajučy na heta, nam nie treba na heta asabliva kryŭdzicca dy kidacca ŭ krajnaści, pierachodziačy ad zachapleńnia Zialenskim da niepryjaznaści adnosna jaho ci tym bolš nianaviści. Jon taki, jaki jość, i inšym nie budzie. I ad jahonaha piersanalnaha pohladu na nas i našu krainu zaležyć nie tak užo i šmat.
Usio vyznačajecca tym, jak buduć dalej iści vajennyja dziejańni va Ukrainie i ŭ jakoj situacyi baki padyduć da taho, jak pryjdzie čas zaklučać pahadnieńni ab pieramirji ci navat paŭnavartasnym miry. A taksama ad taho, nakolki da taho času łukašenkaŭskaja Biełaruś zaanhažujecca niepasredna ŭ vajennyja dziejańni. I ci skaža ŭ peŭny, adpaviedny hetamu čas svajo važkaje słova biełaruski narod. Heta ŭsio zaležyć nie tolki i nie stolki ad Zialenskaha dy jahonaj asabistaj pazicyi, a ad mnohich inšych faktaraŭ.
Da taho ž, što b ni havaryŭ zaraz Zialenski, nijakaj istotnaj dapamohi režymu Łukašenki dla jaho vyžyvańnia Ukraina ciapier akazać nie ŭ siłach, navat kali ŭ jaje kiraŭnictva i jość achvota pa taktyčnych mierkavańniach ź im pahulacca. Łukašenka całkam zaležny ad Maskvy, mahčymaści manieŭru jon całkam straciŭ, tamu nie maje značeńnia, usio adno Zialenskamu, što robicca ŭnutry Biełarusi, ci nie ŭsio adno.
A maje značeńnie tolki toje, ci naniasie kraina, jakuju ŭznačalvaje Zialenski, toj krainie, vasałam jakoj źjaŭlajecca Łukašenka, takuju parazu, što ŭ jaje budzie chapać siłaŭ tolki na razhrabańnie ŭnutranych prablem, a nie na trymańnie pad kantrolem śfiery ŭpłyvaŭ. Tady i ŭ nas adčynicca novaje akno mahčymaściaŭ.
A pakul jano nie adčyniłasia, my musim padtrymlivać Ukrainu i ŭkraincaŭ usimi mahčymymi sposabami niezaležna ad vykazvańniaŭ ich lidaraŭ. Bo ŭ ich pieramozie — i naša budučynia. A svarycca budziem užo paśla vajny. Pra što — znojdziecca.
«Naša Niva» adnaŭlaje zbor danataŭ — padtrymać prosta
