Kijeŭ. Fota: UNIAN
«Momant z apłataj nie abmiarkoŭvaŭ, ale ja zaraz fizična nie mahu płacić za kvateru»
Były apieratar, a zaraz i viadučy YouTube-kanała «ČiestnOK» Jarasłaŭ Pisarenka ŭ Kijeŭ pryjechaŭ letam 2021-ha. Spačatku žyŭ u siabroŭ, ale potym znajšoŭ sabie kvateru. Za žyllo tady pryjšłosia pazmahacca.
«Konkurs byŭ niedzie čałavieki čatyry na miesca. Vyjaviłasia, što znajści žyllo ŭ Kijevie nie tak prosta. Kvatera dvuchpakajovaja, znachodzicca na Paźniakach — heta spalny rajon. Za jaje addavaŭ 500 dalaraŭ i dadatkova kamunalnyja», — kaža Jarasłaŭ.
Jarasłaŭ u Kijevie. Fota: instahram
Z haspadyniaj Alenaj biełarus bačyŭsia 23 lutaha. Jana zajšła ŭ hości, kab zabrać apłatu za kvateru.
«Zrazumieła, abmierkavali i vajnu. Ale ni ja, ni haspadynia ŭ realnaść takich padziej nie vieryli. Dapuskali, što niešta moža pačacca, ale naŭrad ci poŭnamaštabnaja vajna z bambiožkami. Alena, praŭda, skazała, što na ŭsialaki vypadak bambaschovišča ŭ domie ŭładkavali i, kali što, jość kudy biehčy. Karaciej, ja addaŭ hrošy za kvateru i ŭ toj ža dzień pajechaŭ da svajakoŭ na zachadzie Ukrainy. Papiaredziŭ Alenu, što źjedu na paru dzion».
Jak tolki Jarasłaŭ pryjšoŭ u siabie ranicaj 24 lutaha, adrazu padumaŭ pra kvateru. Tym bolš tam zastaŭsia jaho pašpart.
«Maŭču ŭžo pra inšyja rečy, jakija mnie byli nieabchodnyja. Viarnucca ŭ Kijeŭ na toj momant było niemahčyma. Ja sprabavaŭ zhadać, ci začyniŭ vokny i ŭsio takoje. Mocna nie zamaročvaŭsia, bo svaich prablem było zašmat. Tolki kali telehram-kanały publikavali videa bambardzirovak, prykidvaŭ, ci daloka heta ad majho doma. Taksama troški dumaŭ pra maradzioraŭ, jakija ŭskryvali kvatery i rabavali ich, — pieraličvaje małady čałaviek. — Ale bolš za ŭsio pieražyvaŭ za svaich siabroŭ».
Jarasłaŭ patelefanavaŭ haspadyni kvatery u pieršy ž dzień vajny — pažartavaŭ, što prahnozy niešta nie spraŭdzilisia, i zapytaŭsia, ci ŭsio ŭ jaje dobra.
«Kali ščyra, ja jašče navat nie abmiarkoŭvaŭ momant z apłataj kvatery. Dy i fizična ja nie mahu za jaje zapłacić: maje ŭkrainskija karty zabłakavali, a inšych u mianie niama. Z haspadyniaj u nas zaklučany dahavor, ale, dumaju, usie momanty budziem vyrašać užo kali situacyja stanie spakajniejšaj. Tym bolš što ja jašče płanuju žyć dalej u hetaj kvatery», — raskazvaje chłopiec.
«Adzinaje, za što płacim, — heta kamunałka»
Siabra inicyjatyŭnaj hrupy Viktara Babaryki Alaksandra Moładava i jaje muž Arciom źjechali ź Biełarusi jašče vosieńniu 2020-ha, a ŭ Kijeŭ pryjechali žyć u krasaviku 2021 hoda. Ciapier jany zdymajuć dvuchpajoŭku za 400 dalaraŭ.
«Zahadzia my z ułaśnikami vajnu nie abmiarkoŭvali. Praz dva dni paśla jaje pačatku nam patelefanavaŭ haspadar i zapytaŭsia: «Vy dzie?» Adkazali: «Doma». Jon skazaŭ, što tady zajedzie, — raskazvaje biełaruska. — A ŭ nas apłata jakraz hetymi dniami była: 24-ha my pavinny apłačvać minuły miesiac. Haspadar admoviŭsia, skazaŭ, što hrošy niepatrebnyja pakul. A potym, maŭlaŭ, raźbiaremsia, bo zaraz usie ŭ šoku».
Fota: «Suśpilni. Novini»
Zaraz idzie druhi miesiac biez apłaty, chutka budzie treci. Źjazdžać z Kijeva Alaksandra z mužam nie płanujuć. Kažuć, što im važna adčuvać siabie fizična blizka da radzimy. I navat ź Biełarusi jany b nikoli nie źjechali, kali b im nie pahražała turma. Siamja prachodzić pa kryminalnaj spravie pa artykule 293 KK (udzieł u masavych biesparadkach) — za adzin ź pikietaŭ u Homieli.
«Adzinaje, što my zaraz płacim, — heta za kamunałku. Haspadar nie prasiŭ, ale my na kartku jamu pieravodzim, — kaža Alaksandra. — Uvohule vyjaviłasia, što ŭ nas vielmi čałaviečnyja haspadary. U ich jość siabry-biełarusy, ź jakimi jany paznajomilisia niedzie na adpačynku. Jak ja zrazumieła, tyja biełarusy — «jabaćki». To-bok karcina śvietu, jakuju jany apisvajuć, vielmi adroźnivajecca ad toj, što apisvaju ja. Naš haspadar jašče jakraz z toj katehoryi ludziej, jakim ciažka pavieryć u niešta drennaje, tamu jon bolš vieryŭ svaim siabram. Ale jak tolki pačałasia vajna, biełaruskija siabry jamu zajavili, što ŭkraincy — nacysty. Z taho času ŭžo my z haspadarom lepšyja siabry. Čałaviek zrazumieŭ, što stałasia ŭ Biełarusi i što my raskazvali praŭdu».
Alaksandra sama raniej dapamahała biełarusam vyjechać z krainy, razabracca z žytłom, ź inšymi prablemami i nikoli nie brała za heta hrošy. «Žyćcio viartaje mnie dobrymi ludźmi», — uśmichajecca surazmoŭca.
«Haspadar navat nie telefanavaŭ, ja sam nastojvaju na apłacie»
Stanisłaŭ (imia źmieniena pa prośbie hieroja) pracuje na kijeŭskuju kampaniju, pa jaje zaprašeńni i pierajechaŭ letaś va Ukrainu.
«Kvateru zdymaju sa svaim siabram, jaki taksama biełarus, žyvu tam ad listapada. Kvatera na pravym bierazie, u rajonie stancyj mietro «Syrec» i «Bieraściejskaja». Haspadar — vydatny čałaviek, ukrainskamoŭny. Z časam ja pačaŭ «dužie rozumiti» ŭkrainskuju.
Surazmoŭca tracić na kvateru prykładna 300-400 dalaraŭ u miesiac. Stolki ž praciahvaje płacić i zaraz, bo paśla pačatku vajny zastaŭsia va ŭkrainskaj stalicy.
Fota: DW
«U pieršy dzień była panika i dumki źjechać u Polšču, tam jość siabry. Ale zrazumieŭ, što lepš my budziem tut dapamahać, čym možam, jak vałanciory».
Haspadar kvatery, pa słovach Stanisłava, stavicca da ich ź siabram pazityŭna. Pytańniaŭ da taho, što jany biełarusy, nie ŭźnikaje.
«Jon nam navat jašče nie telefanavaŭ nakont apłaty za arendu, ja sam nastojvaju. Praca ŭ mianie ŭ IT, i naša kampanija nie prypyniała svaju dziejnaść. Tamu, dziakuj bohu, prychod hrošaj jość. U haspadara kvatery takaja pazicyja: «Płacicie, kali jość mahčymaść, a kali nie — hałoŭnaje, kab u vas chapała na ježu». U nastupnym miesiacy, kali ŭsio budzie dobra, jon płanuje da nas zajechać pahladzieć, jak my žyviem».
Darečy, prablemy z zabłakavanaj ukrainskaj kartkaj u Stanisłava niama, bo jaho kampanija vykarystoŭvaje elektronnyja hamancy dla naličeńnia zarpłaty.
«Z pačatku vajny ničoha nie płaciŭ»
Hienadź pierajechaŭ u Kijeŭ u vieraśni 2021 hoda. Kaža, što pryčynaj była nie stolki palityka, kolki toje, što ŭ Minsku stała sumna: usie siabry źjechali ź Biełarusi va Ukrainu.
«Spačatku doŭha šukaŭ kvateru, bo byŭ z sabakam. Dva tydni telefanavaŭ pa numarach kruhłasutačna. Potym razyšoŭsia sa svajoj dziaŭčynaj, sabaka zastaŭsia joj. Ale ŭsio adno ŭ listapadzie i śniežni było ciažka znajści žyllo, — raskazvaje Hienadź. — U Kijevie ŭ pryncypie ciažka z kvaterami: vialiki popyt, a prapanoŭ mała».
Varyjant znajšoŭsia kala mietro «Łukjanaŭskaja», za 15 chvilin chady. Za kvateru Hienadź addaje kala 500 jeŭra ŭ miesiac, plus kamunalnyja (jašče ad 60 da 90 jeŭra). Asobna małady čałaviek zapłaciŭ depazit.
«U hetaj kvatery ja «žyvu» dahetul, chacia paśla pačatku vajny źjechaŭ u Varšavu. Kali pačałasia vajna, ja byŭ u adpačynku ŭ Karpatach. Nie vieryŭ u vajnu da ranicy 24 lutaha, kali mnie pačali telefanavać baćki, siabry ź Minska. Darečy, haspadar kvatery mnie zaŭsiody kazaŭ, što kali vajna i budzie, to ŭkraincy daduć ***** [pytlu] ruskim. A da mianie jon dobra stavicca, tolki skazaŭ niejak, što «vaš zvarjacieły taksama ŭ hetym udzielničaje». My paśmiajalisia, dy i ŭsio».
Razbureńni ŭ Kijevie ŭ rajonie stancyi «Łukjanaŭskaja». Zdymak ilustracyjny. Fota: KMDA
Z haspadarom Hienadź damoviŭsia pačakać, kali ŭsio skončycca, i potym pahladzieć, što rabić. Da taho ž i sam ułaśnik kvatery ŭ vyniku źjechaŭ z Ukrainy.
«Jon zaraz ź mianie hrošaj nie patrabuje, usio razumieje. To-bok ja jamu z pačatku vajny ničoha nie płaciŭ i nie budu, pakul vajna nie skončycca», — tłumačyć Hienadź. Dahavor u mužčyny byŭ składzieny na paŭhoda.
«Dali niekalki dzion, kab zapłacić, inakš vyniesuć rečy z kvatery»
Ale jość i inšyja historyi. Alena (imia źmienienaje) pierajechała ź Minska ŭ Kijeŭ viasnoj 2021 hoda. Pieršyja try miesiacy žyła z kalehaj, ale potym vyrašyła zdymać kvateru adna. Varyjant znajšoŭsia chutka, Alena abrała adnapakajoŭku za 370 dalaraŭ u miesiac.
Kali pačałasia vajna, dziaŭčyna ŭ toj ža dzień pajechała ŭ Polšču — kalehi prapanavali joj miesca ŭ aŭtobusie. Z haspadarami kvatery zahadzia scenar vajny biełaruska nie abmiarkoŭvała, bo ni jana, ni jany nie vieryli ŭ surjoznaść bajavych dziejańniaŭ.
«Atrymałasia tak, što ŭ siaredzinie lutaha ja zapłaciła za sakavik, i voś u siaredzinie sakavika nastaŭ momant płacić za krasavik. Ja ŭvohule nie raźličvała, što pryjdziecca zastacca ŭ Polščy tak nadoŭha: byli dumki, što voś zaraz trochi papužajuć rakietami, i možna budzie viarnucca, — pryznajecca Alena. — Źjazdžała z 50 dalarami, kartki ŭkrainskich bankaŭ zabłakavali, a inšych u mianie nie było».
Pomnik kniaziu Uładzimiru Vialikamu ŭ Kijevie. Fota: «Suśpilni. Novini»
Amal adrazu paśla pierajezdu ŭ Polšču Alena atrymała zarpłatu. Ale praz składanaści na novym miescy dziaŭčyna vyrašyła spytać haspadaroŭ kijeŭskaj kvatery, ci možna źnizić apłatu, bo faktyčna žyć u kvatery zaraz niemahčyma.
«Na hetuju prośbu mnie adkazali niešta kštałtu «košt prapisany ŭ damovie, kali łaska, pahladzi tudy». Paśla čaho dasłali rekvizity kartki — treba było pieravieści apłatu. Zrabić heta było prablematyčna: kartki, akramia zabłakavanaj, u mianie tak i nie źjaviłasia, tamu ja paprasiła dać mnie čas znajści vyjście, — kaža Alena. — Zdavałasia b, my damovilisia. Ale ŭžo praz paru dzion haspadar znoŭ pisaŭ z pytańniem, dzie hrošy».
Tady dziaŭčyna jašče raz patłumačyła abstaviny. Adkaz haspadara byŭ davoli žorstkim: jon daŭ Alenie niekalki dzion, kab jana zapłaciła za kvateru, a kali hetaha nie adbudziecca, to jany vyniesuć rečy.
«Toje, što ŭ ich jość zakład jašče na adzin miesiac, ich nie chvalavała. Na ščaście, pieravieści hrošy ŭ mianie ŭ vyniku atrymałasia. Tamu na niekatory čas prablem bolš nie ŭźniknie».
Alena ździviłasia, što takuju reakcyju vyklikała navat prośba pra adterminoŭku, a nie admova płacić uvohule.
«Napeŭna, prosta ludziam patrebny hrošy i niavažna, vajna ci nie vajna, — uśmichajecca dziaŭčyna. — Uvohule ja ŭžo chaču viarnucca i žyć u hetaj kvatery i dalej, bo ceny na žyllo zastalisia prykładna na takim ža vysokim, davajennym, uzroŭni. I pa ŭmovach damovy, kali ja źjedu mienš čym praz hod, ja pakidaju zakład haspadaram. Šukać niedzie hrošy na novy zakład ja nie chaču».
Kamientar jurystki: «Va Ukrainie vusnyja damoŭlenaści ŭ hramadzianskim pravie majuć takuju ž siłu, jak i piśmovyja»
Na pytańni pra prablemy, jakija mohuć uźniknuć z arendaj žytła, adkazała kandydatka jurydyčnych navuk i zasnavalnica ŭkrainskaha «Ahienctva nieruchomaści» Halina Varabjova.
Mnohija biełarusy ŭ situacyi, jakaja skłałasia, źjechali z Kijeva na zachad Ukrainy ci ŭvohule za miažu. Jak pakazała praktyka, bolšaść ź ich nie prypyniali dziejnaść dahavoraŭ. Ale ničoha strašnaha ŭ hetym niama.
«Z punktu hledžańnia dziejnaha zakona Ukrainy, uźnikli nadzvyčajnyja abstaviny, jakija prymušajuć dziejničać nasupierak namieru. Usie damovy nie pracujuć. Ale zaŭsiody zastajucca čałaviečyja adnosiny, — kaža Halina Varabjova. — U majoj praktycy 100% arandataraŭ papiaredzili ŭładalnikaŭ kvater i damovilisia, bo jany, biezumoŭna, byli nie suprać adjezdu».
Što tyčycca kvater, jakija zaraz prastojvajuć z-za taho, što arandatar, naprykład, u Hiermanii i viartacca ŭ bližejšy čas nie źbirajecca, to adnosiny nakont ich rehulujucca vusnymi damoŭlenaściami.
«Va Ukrainie vusnyja damoŭlenaści ŭ hramadzianskim pravie majuć takuju ž siłu, jak i piśmovyja, — tłumačyć jurystka. — U majoj praktycy bolš za ŭsio situacyj, kali kvatera staić zakrytaja biez apłaty, ale arandadaŭca prosić apłočvać kamunalnyja pasłuhi».
Kiejsy, kali haspadar kvatery nie biare hrošy padčas vajny, ale potym ich zapatrabuje, pa słovach Haliny Varabjovaj, niezakonnyja.
«Taksama mnie nieviadomyja vypadki, kab arandadaŭca «vystaviŭ» rečy arandatara dla vyzvaleńnia kvatery. Ale kali takoje zdaryłasia, to arandataru treba źviarnucca ŭ palicyju i patrabavać pakryćcia strataŭ», — raić Halina Varabjova.
Što budzie ŭ horšaj situacyi — kali arandatar ci arandadaŭca zahinuli padčas vajny? U takim vypadku dahavor aŭtamatyčna stračvaje siłu.
