Fota: asabisty archiŭ
Žurnalistyka: nie staŭ futbalistam — pajšoŭ u ŚMI
Prosty aršanski chłapiec, kali abiraŭ žurnalistyku prafiesijaj, i padumać nie moh, jakija pryhody vypaduć na jaho los. Jon pryznajecca, što jašče sotniu razoŭ uzvažyŭ by, treba jamu toje ci nie, atrymaj nanoŭ šaniec vyznačycca sa spravaj žyćcia.
«Kali kazać ščyra, apošnija paŭtara hoda vidavočna nie samy kajf z taho, što moh prapanavać suśviet. Adnak heta vopyt, vyklik — jak adreahuješ na isnavańnie ŭ ekstremalnych umovach. Padajecca, pravierku vytrymaŭ: prynamsi, nie soramna budzie raskazać pra heta na staraści hadoŭ dzieciam i ŭnukam», — adznačaje 27-hadovy Jarasłaŭ.
Słava nikoli nie vabiła Pisarenku, chacia jon pahadžajecca, što hodny žurnalist pavinien być krychu hanarystym dy paznavalnym. Adnak prahu chajpu aršaniec ciaham karjery nie adčuŭ.
«Mahčyma, tamu, što spradvieku nie bačyŭ heta metaj. Prosta padabałasia rabić niejkija rečy — i dałučacca da taho śvietu, dzie nie realizavaŭsia. Usie ž maryli ŭ dziacinstvie stać hodnymi futbalistami, tak? Voś tyja, u kaho nie atrymałasia, kirujucca ŭ spartyŭnuju žurnalistyku», — paśmichajecca surazmoŭca.
A paśla ŭžo z sumam u hołasie dadaje, što apošnim časam z-za dziaržaŭnaj palityki, jakaja dušyć svabodu słova, prestyž prafiesii istotna źmianiŭsia.
«Źniziłasia kaštoŭnaść pracy ŭ ŚMI ŭvohule — asabliva ŭ dziaržaŭnych. Pamiataju, kali tolki pastupiŭ na žurfak, to z zachapleńniem hladzieŭ na staršakurśnikaŭ, jakija ŭžo pracavali ŭ štacie vydańniaŭ abo kanałaŭ. Mnie padavałasia heta viercham paśpiachovaści — tym bolš, što navat na praktyku takija miedyja nie zaŭsiody brali.
Ciapier ža prestyž žurnalistyki vidavočna abrynuŭsia z-za adsutnaści pierśpiektyŭ dy žorstkich abmiežavańniaŭ».
STB: viadučy pa vypadkovaści
Cikava, što sam Pisarenka ŭ efir trapiŭ vypadkova — dziakujučy źbiehu abstavin.
«Na STB, dzie pačynaŭ karjeru, hościem adnoj ź pieradač płanavaŭsia handbalist Siarhiej Rutenka. Vieści ž vypusk pryznačyli Siarhieja Kanašyca, jaki na tyja časy jašče nie ŭdaryŭsia ŭ prapahandu. Adnak žurnalist i spartoviec pa niejkich svaich unutranych pryčynach kanfliktavali — i Kanašyc admoviŭsia siadać u kadr. Treba było aŭralna ratavać efir — i za dźvie hadziny da zdymak vyrašyli stavić mianie. Voś z taho momantu na TB usio i zaviarciełasia», — zhadvaje małady čałaviek.
Ale adznačaje, što šaniec jamu vypaŭ praz pracazdolnaść i žadańnie raści, a nie prosta roŭna siadzieć na dupie i vykonvać bazavyja abaviazki.
«Zhadvaju, jak siabry na vakacyjach raźjazdžalisia damoŭ albo na adpačynak. Ja ž zastavaŭsia ŭ Minsku, kab praciahvać niešta rabić — pisać siužety, ładzić zdymki, vučycca mantažu dy prakačvać inšyja navyki, karysnyja na TB», — kaža Pisarenka.
Fota: asabisty archiŭ
Akreścina: dziejničaŭ adpaviedna sumleńniu
Talenavitaha chłopca z STB zaŭvažyli na hałoŭnym spartyŭnym kanale krainy, «Biełaruś 5», — i zaprasili ŭ štat. Dalej karjera maładziona išła vyklučna ŭvyś: jon staŭ vieści naviny, kamientavać futbolnyja matčy…
Adnak padziei žniŭnia 2020-ha pierakulili śviet Pisarenki z noh na hałavu — i falsifikacyja vybaraŭ, pamnožanaja na hvałt siłavikoŭ, padšturchnuli jaho zvolnicca z kanała razam ź jašče niekalkimi kalehami. Praź niekatory čas sistema adpomściła: Jarasłava, jak i jaho lepšaha siabra Alaksandra Ivulina, u červieni 2021-ha aryštavali dy źmiaścili na Akreścina. Jarasłaŭ vyzvaliŭsia praz 15 sutak, a voś aŭtar i viadučy jutub-prajekta «ČiestnOK» atrymaŭ kudy bolš surovy prysud — dva hady źniavoleńnia.
Pisarenka pryznajecca: navat siońnia nie moža ŭ poŭnaj miery asensavać taho, što adbyłosia tady… «Upieršyniu ŭsurjoz zadumaŭsia na hety kont ŭ kamiery na Akreścina. Zdymaješ krasoŭki, pchaješ ich pad hałavu, kładziešsia, vakoł ciabie proćma ludziej. I ŭ hety momant siahaje dumka: «Jak?! Jak heta adbyłosia? U jaki momant źviarnuŭ nie ŭ toj bok, zrabiŭ niešta nie toje?»
Adnak pierahladajučy ŭčynki 2020-ha, chłopiec nie škaduje ni pra adzin ź ich.
«Tak, rašeńni byli zbolšaha emacyjnymi. Ale va ŭsim tym ruchu dziejničaŭ adpaviedna sumleńniu, bo pryniać peŭnyja zachady ŭłady nie moh, jak ni kruci, — padkreślivaje surazmoŭca. — Naiŭna, ale jašče ŭ žniŭni 2020-ha padavałasia, što navat z takim razumieńniem i ŭspryniaćciem śvietu možna pracavać na TB. Rečaisnaść u hetym admoviła. Akiej, ruchajemsia dalej. Pačaŭ niešta rabić dla siabie — i trapiŭ pad aryšt. U vyniku imknuŭsia supastavić, čamu ty nie zrabiŭ aničoha padsudnaha, a ŭsio roŭna pryznany złačyncam. Ale nie znajšoŭ łahičnaha adkazu».
«Biełaruś 5»: hanarar nasupierak ziemlatrusam
Zvalnieńnie z «Biełaruś 5» pakinuła Pisarenku biez stałaha zarobku i miedyjnaha statusu. Adnak da nieabchodnaści pačynać usio z čystaha arkuša surazmoŭca stavicca fiłasofski. «Tak, šmat što straiciŭ, adnak kudy bolš znajšoŭ unutry i vakoł siabie. Da taho ž ja nie mieŭ iluzij, što supracoŭniki TB, jakija źjaŭlajucca ŭ kadry, — supierzorki. Kali vioŭ naviny, paznavalnaść nie tak, kab rasła, dy i ŭ bytavym sensie asabliva žyćcio nie źmianiłasia», — padkreślivaje Jarasłaŭ.
A voś finansavaje pytańnie kałoła bolš vostra, bo praca na dziaržaŭnym telebačańni harantuje stabilnaść, prynamsi ŭ atrymańni hrošaj.
«Što b ni adbyłosia — navat kali tektaničnyja plity zahojdajucca pad Biełaruśsiu — 23-ha i 8-ha hanarar abaviazkova prylacić na kartku», — paśmichajecca surazmoŭca. Prablemy z zarobkam jon vyrašyŭ nie adrazu, ale kaža, što heta dadała matyvacyi vyjści z zony kamfortu dy realizavacca ŭ inšych śfierach.
Na byłych kaleh Pisarenka nie kryŭduje, chacia paśla zvalnieńnia sutyknuŭsia z tatalnym ihnoram z boku tych supracoŭnikaŭ, što zastalisia na «Biełaruś 5». Z momantu adjezdu z kabinieta na vulicy Makajonka prajšło ŭžo amal dva hady. Adnak navat paśla pačatku vajny — Pisarenka pierajechaŭ u Kijeŭ nieŭzabavie paśla vyzvaleńnia z Akreścina — nichto nie pacikaviŭsia, ci žyvy były siabra.
«Nie ździŭleny, bo my isnujem u paralelnych suśvietach. Uklučyŭ nakonadni pieradaču «Na hrani foła», dzie ŭ svaje časy braŭ udzieł. Dyk voś, z momantu, kali siadzieŭ u hetaj studyi, prajšła amal viečnaść. Adnak tam ničoha nie źmianiłasia: taja ž prahrama, toj ža anturaž, tyja ž temy. Tolki śpikiery inšyja», — kanstatuje surazmoŭca.
BT: śvietapohlad nie «zabekapić»
Darečy pra śpikieraŭ. Kadravy adtok, jaki na «Biełaruś 5» paśla vybaraŭ praciahvaŭsia jašče paŭhoda minimum, kiraŭnictva kanała kampiensavała zaprašeńniem novych kamientataraŭ dy viadučych, mienš daśviedčanych. Vakansii zapaŭnialisia chutka.
Pisarenka na «namieśnikaŭ» nie złuje. «I chacieŭ by, ale nie atrymlivajecca heta rabić, — znoŭ ščyra paśmichajecca Jarasłaŭ. — Sapraŭdy, ni ahidy, ni kryŭdy ŭ dušy niama, kali čas ad času ŭklučaju «Biełaruś 5». Moža tamu, što nie viedaju, jak hetyja chłopcy siabie adčuvajuć. Vierahodna, apraŭdvajucca tezisam «mianie paklikali — daŭ zhodu», a nie pryjšoŭ na miescy Pisarenki albo Uładzisłava Tatura».
Z tymi paplečnikami, jakija syšli z kanała ŭ znak pratestu, surazmoŭca stasujecca i siońnia. U luby čas moža dasłać im paviedamleńnie, paprasić dapamohi — i jaje atrymaje. Toje ž spraviadliva i ŭ advarotny bok. Jany ź ciepłynioj zhadvajuć sumiesnuju pracu: kamandziroŭki, vandroŭki, futboły. Toje, jak imknulisia prydumlać niešta novaje dla pieradač albo navin dy atrymlivali zadavalnieńnie ad pracy.
«Peŭnaja nastalhija, kaniešnie, jość. Ale ja rady, što paddaŭsia pieršamu paryvu i zvolniŭsia.
Paśla ŭsiaho, što adbyłosia ŭ žniŭni-2020, bekapnucca ŭ płanie śvietapohladu niemahčyma. Navat kali ŭjavić situacyju: padpisvaju z sumleńniem niejkuju damovu, naŭprost admiažoŭvajusia ad realij, zastajusia na «Biełaruś 5», praciahvaju pracu. Ale dalej iduć padziei, jakija b usio roŭna mocna tryhieryli: zakryćcio ŚMI, pastajannyja aryšty ludziej… Ja b nie vytrymaŭ prosta», — dzielicca Pisarenka.
«ČiestnOK»: čakańni i realii
U Kijevie chłopiec pieratvaryŭsia ŭ čałavieka-arkiestra: kali raniej jon dapamahaŭ vyklučna ŭ mantažy vypuskaŭ prajekta «ČiestnOK», to zaraz pavinien byŭ i surazmoŭcaŭ šukać, i ŭ kadry pracavać dy i ŭvohule za kirunki raźvićcia adkazvać. Zadačy niaprostyja sami pa sabie ŭskładnialisia niepaźbiežnymi paraŭnańniami Jarasłava z Sašam Ivulinym — čałaviekam, na charyźmie i pavodzinach jakoha ŭsio trymałasia. Ivulin zadaŭ vysokuju płanku.
«Razumieŭ, što heta budzie zvyšskładany vyklik. Jak minimum, technałahična adrazu ŭźnik šerah pieraškod. Ivulin rabiŭ vypuski, kali znachodziŭsia ŭ krainie — i moh ciahnuć kantent ź miesca padziej. Akramia taho «ČiestnOK» patrapiŭ u śpis ekstremisckich ŚMI. Tamu čas ad času cikavyja hieroi, jakija pieršapačatkova zhadžalisia na ŭdzieł, paśla «źlivalisia» — maŭlaŭ, płanuju jeździć u Biełaruś, nie chaču niepryjemnaściaŭ», — biaduje Jarasłaŭ.
Jarasłaŭ Pisarenka dy Alaksandr Ivulin. Fota: by.tribuna.com
Adbivajecca na jakaści i niedachop pracoŭnych ruk dy času, tamu kali-nikali navat u kamientarach moža praskokvać upik u druhasnaści prajektu ŭ emihracyi. Pisarenka ich prymaje, bo sam razumieje słabyja miescy i nie chavaje ŭłasnaj niezadavolenaści praduktam.
Tym nie mienš praciahvaje ciahnuć hety voz — i kab dać hołas ludziam, i kab praciahnuć spravu siabra. Chacia bujnych hrošaj «ČiestnOK» surazmoŭcu nie prynosić. «Na kanale jość manietyzacyja, ale niama ni rekłamy, ni pre-rołłaŭ. U 2021-m miełasia damova z «Parymatčam», ale zaraz jana ŭžo nieaktualnaja. Tamu davodzicca zarablać na žyćcio inšymi prajektami», — davodzić Jarasłaŭ.
25 na majcy Pisarenki — numar, pad jakim Saša Ivulin hulaŭ u «Krumkačach». Fota: MOST / Nastaśsia Utkina
Dudź: usia praŭda pra błohiera
U studzieni ŭ jutubie źjaviŭsia film rasijskaha žurnalista i błohiera Juryja Dudzia «Jak žyć, kali paźbiaŭlajuć radzimy». Stužka raspaviadała pra biełarusaŭ, što paciarpieli ad pratestaŭ dy źjechali za miažu. Hierojam adnaho z epizodaŭ vystupiŭ i Jarasłaŭ.
«Niejak uviečary atrymaŭ paviedamleńnie ad ahulnaha ź Juram znajomaha: maŭlaŭ, zaraz da ciabie źvierniecca Dudź, heta nie fejk — vysłuchaj jaho dy adkažy. Nasamreč prychodzić paviedamleńnie — i kali čytaješ, byccam čuješ jahony hołas u hałavie: «Zdarov, ja Jura Dud́…» Tak ź im paznajomilisia — upadabaŭ ideju filma dy pahadziŭsia paŭdzielničać. Praz tydzień sustrelisia ŭ Varšavie», — zhadvaje Pisarenka.
Dudź uraziŭ jaho ščyraściu i adnolkavymi pavodzinami jak u efiry, tak i ŭ žyćci.
«Jon zvyšcikaŭny čałaviek: naprykład, ciaham paŭhadziny moža abmiarkoŭvać asablivaści kijeŭskaha torta. Jamu zaŭsiody važna zrazumieć detali, niuansy — prahnie va ŭsim razabracca. Nie saromiejeca zadavać pytańni, kali niečaha nie viedaje. Jon nie baicca — i ŭ hetym kruty», — apisvaje Jarasłaŭ rasijskaha kalehu.
Paśla zdymak chłopcy pierapisvalisia tolki z nahody miesiedžu, jaki Dudź imknuŭsia pieradać Ivulinu ŭ turmu, kab vykazać reśpiekt. Pisarenka dapamoh — i dziakujučy hetamu jaho siabar zdoleŭ za kratami nie tolki pračytać list ad rasijanina, ale i potym pieradać adkaz na volu.
Ludzi: baćki dy hledačy
Peŭny «daŭnšyft» u žyćci nie zasmučaje Jarasłava. Chacia napačatku surazmoŭcu krychu biantežyła pieraŭtvareńnie ź viadučaha na nacyjanalnym kanale ŭ bosa jutub-prajekta z łakalnaj aŭdytoryjaj. Adnak pakrysie Pisarenka adaptavaŭsia i źmianiŭ staŭleńnie da kantentu pad brendam «ČiestnOK».
«Na tradycyjnym telebačańni, kali čytaješ naviny albo kamientuješ matč, tekst adlataje ŭ kosmas. Skončyŭ efir, pakinuŭ studyju dy praciahvaješ žyć dalej — i ad repartažu ničoha nie zastałosia. Tut ža baču vodhuki, upłyŭ na ludziej. Razumieju, da kaho iduć tyja štuki, što vykładaju na jutub. I heta kudy bolš žyvaja sprava», — razvažaje Jarasłaŭ.
Dapamahła chłopcu i padtrymka baćkoŭ. Pisarenka pryznajecca, što reakcyja ź ich boku pryjemna ździviła — jon apasaŭsia zusim inšych emocyj. «Dumaŭ, što źmiena sacyjalnaha statusu pracy ich źbiantežyć. Bo raniej jany byli svajho rodu zorkami na zavodzie — a jak ža, syn na telebačańni pracuje. Adnak, da vialikaha majho ščaścia, jany ŭsio razumiejuć i padtrymlivajuć», — raspaviadaje Jarasłaŭ.
Tym nie mienš Pisarenku čas ad času nakryvajuć dumki pra daremnaść zmahańnia ź vietrakami. Adnak kožny raz, kali ruki apuskajucca, jon pryhadvaje vodhuki, jakija pastupajuć na novyja vypuski. Zvarotnaja suviaź, hałasy ludziej, ich spadziavańni i adčuvańnie jednaści ź biełarusami šturchaje chłopca praciahvać pracu, pra što jon ščyra i kaža: «Rola kanała kudy bolšaja, čym padavałasia na pieršy pohlad. Heta na telebačańni možaš spakojna žyć, rabić adno i toje ž z dnia ŭ dzień, atrymlivać 2000 rubloŭ na miesiac dy ni pra što nie dbać…
Tut ža ludzi bačać u tabie «svajho chłopca» — zvyčajnaha, blizkaha. I natchniajuć šukać uvieś čas niešta novaje, kab kožnaha z padpisčykaŭ padbadzioryć i dać viery ŭ lepšuju budučyniu. Tamu daražu hetym prajektam. Da taho ž jon nahadvaje, što śviet vialiki i nie abmiažoŭvajecca vulicaj Makajonka. Isnuje šmat cikavaha, kab zacyklivacca na adnoj televizijnaj knopcy».
«Naša Niva» — krynica jakasnaj infarmacyi i bastyjon biełaruščyny
PADTRYMAĆ «NN»
