Andrej Stryžak: «Naša žyćcio złamałasia paśla 9 žniŭnia 2020 hoda, kali Łukašenka čarhovy raz uzurpavaŭ uładu»
«Naša Niva»: «Ja ni na što nie namiakaju, ale kali vy prosta ciapier razvažajecie pra toje, ci varta źjazdžać z krainy, razvažajcie chutčej», — napisali vy ŭ fejsbuku. Paŭtaru samaje častaje pytańnie ŭ kamientarach da vašaha miesiedžu: «Što heta było?»
Andrej Stryžak: Zaŭsiody rablu zajavy jak praktyk, što pracuje kankretna z tym ci inšym pytańniem. I hetaja zajava nie vyklučeńnie, chaj sabie i padałasia ludziam niazvykła kateharyčnaj. Ale vidavočna: z pačatku vajny situacyja z vyjezdam suajčyńnikaŭ za miežy krainy značna pahoršała. Na ŭskładnieńnie pracesaŭ paŭpłyvali raznastajnyja faktary: admiena avijaznosinaŭ bolšaści krain ź Biełaruśsiu, prypynieńnie vydačy viz, łahistyčnyja «bany». Zaraz ža kožnaja novaja zabarona pašyraje koła tych hramadzian, jakim budzie amal niemahčyma vypravicca za miažu.
Śviežy prykład: kolki dzion tamu pajšło abmierkavańnie prajekta pra abmiežavańni na vyjezd ludziam u suviazi z patrabavańniami nacyjanalnaj biaśpieki.
Na praktycy ich možna prymianić da šyrokaha i niapeŭnaha koła asobaŭ. Skaža Łukašenka zaŭtra, što ŭ nas nie chapaje daktaroŭ — i pradstaŭniki hetaj prafiesii ahulnym śpisam padpaduć pad «zabaronienuju» katehoryju…
«NN»: Nie dadaje spakoju i situacyja na biełaruska-ŭkrainskaj miažy…
AS: Majecie racyju — dastatkova acanić rytoryku publičnych dyskusij vakoł udziełu Łukašenki ŭ ahresii suprać Ukrainy. Raniej palityka nichto nie prymušaŭ ustupać u vajnu. Zaraz ža na jaho ŭsio čaściej i čaściej cisnuć pradstaŭniki rasijskaj ułady, pryčym samaha vysokaha ŭzroŭniu.
Akramia taho, ukraincy ŭsio čaściej stali atrymlivać rakietnuju zbroju, što dazvalaje bić na dalokija adlehłaści. I kali raniej pytańnie ŭdaraŭ pa puskavych ustanoŭkach ci aeradromach, jakija vykarystoŭvajuć pavietrana-kaśmičnyja siły RF na terytoryi Biełarusi, było tearetyčnym, ciapier jano pierachodzić u praktyčnuju płoskaść. Pryčym z vajennaha boku rašeńnie lohka apraŭdać — zastajecca tolki dačakać palityčnaj voli na jaho ažyćciaŭleńnie. U jaki bok chisnucca šali vahaŭ, zaležyć nie ad nas. Adpaviedna, majem vielizarny faktar ryzyki.
Kali sumiravaŭ składniki taho, što adbyvajecca vakoł Biełarusi, pryjšoŭ da vysnovy, jakuju vykłaŭ u dopisie. Padkreślu: nie imknusia pierakanać tych ludziej, što śviadoma vyrašyli zastacca na radzimie. Heta ich prava, ich vybar, jaki pavažaju. Post bolš adrasavaŭsia ludziam, jakija vahajucca, dumajuć, nie mohuć navažycca. Ličycie post šturškom da dziejańniaŭ.
Bolš sumniavacca niama času, navažvajciesia. Dalej budzie jašče składaniej: vielizarnaja kolkaść momantaŭ, jakija mohuć vyjści z-pad kantrolu — i tady adjezd z arhanizavanaha dy spakojnaha pieratvorycca va ŭciakactva.
«NN»: Što rabić ludziam, u jakich zastajucca niemačnyja baćki albo chvoryja blizkija?
AS: Naša žyćcio złamałasia paśla 9 žniŭnia 2020 hoda, kali Łukašenka čarhovy raz uzurpavaŭ uładu. Kali vy kłapociciesia pra svajho stałaha rodziča, to treba rychtavacca da taho, što praź niekatory čas niepaźbiežnaje sutyknieńnie ź niedachopam impartnych lekaŭ, pampiersaŭ dla darosłych i inšych važnych składnikaŭ dapamohi. Zrazumiejcie narešcie: pra ludziej u krainach kštałtu Biełarusi dy Rasii nichto nie dumaŭ nikoli — i dumać nie budzie!
I ŭrešcie, ci zdolejecie vy apiekavacca blizkimi, kali horad pačnuć bambić? Ci zmožacie być chacia b niejak karysnymi, kali na vas zaviaduć kryminalnuju spravu dy abmiažujuć pierasoŭvańnie? Chto zdoleje dapamahčy vam, kali dziaržava pabačyć voraha ŭ vašaj asobie?
Zaŭsiody varta madelavać raźvićcio padziej nie z taho punktu, dzie znachodzišsia ciapier, a z taho, dzie možaš apynucca. Tady i rašeńnie atrymaje bolš karektny charaktar u dačynieńni da budučyni.
Vopyt padkazvaje: kali niešta idzie da samaha horšaha z mahčymych raskładaŭ, mienavita jon i ździajśniajecca.
Upeŭnieny ŭ tym, što kłopat pra biełarusaŭ — nie samaja pieršasnaja zadača va ŭradaŭ Polšy dy Litvy. Ale my pavinny vyrazna stavić pytańnie: jak budzie traktavacca hramadzianstva suajčyńnikaŭ u vypadku ŭstupleńnia Łukašenki dy jaho pryśpiešnikaŭ u vajnu? Ci buduć nas dyskryminavać albo navat internavać na padstavie vałodańnia sinim pašpartam? Jaki kankretna budzie padychod?
Heta vielmi važny momant, bo apošnija čatyry miesiacy narmalnyja — volnyja dy demakratyčnyja — biełarusy raździalali Łukašenku i svabodnuju Biełaruś. Heta treba praciahvać rabić, ale ŭžo na ŭzroŭni tych krain, dzie znachodzimsia: źviartacca da ŭładaŭ (tym ža Ofisam Cichanoŭskaj, skažam) dy udakładniać adnosna rašeńniaŭ u dačynieńni da biełarusaŭ, što pa palityčnych matyvach pakinuli krainu.
Vidavočna, my možam stać zakładnikami situacyi — tak, jak užo stali, naprykład, va Ukrainie, Čechii, Estonii. Kali siońnia tam rašeńni prymajucca nie na našu karyść, razumiejecie, što adbudziecca paśla dałučeńnia Łukašenki da pucinskaj ahresii?
«NN»: Jak biełarusam dziejničać ŭ siońniašniaj situacyi? Ci možna spracavać «na apiaredžańnie»?
AS: Kali vy ŭdzielničali ŭ palityčnych aktyŭnaściach, to možacie atrymać vizu na humanitarnaj padstavie. Chaj budzie. Chto jaho viedaje, moža daviadziecca ŭ peŭny momant praź Jerevan albo Tbilisi adjazdžać — i tady budziecie viedać, što jość u zapasie varyjant ź Jeŭrasajuzam.
Adnosna ludziej unutry krainy skažu tak: tut treba vyrazna razumieć stratehiju i akreślić paradak dziejańniaŭ. Vyrašyć, adjazdžajecie vy ci zastajaciesia — i dziejničać, kab situacyja nie zastała vas źnianacku. Takim čynam chacia b kryšku abaronicie siabie ŭ vypadku najhoršaha raźvićcia padziej.
