«Nie karystaŭsia telefonam i staraŭsia nie traplać na kamiery». Mastak Alaksiej Kuźmič viarnuŭsia ŭ Biełaruś dziela pierfomansu 10

Fota: skrynšot z videa na jutub-kanale Kuźmiča

Padčas novaj akcyi, videa jakoj mastak vykłaŭ na jutubie, Alaksiej pakazaŭ hoły zad, stojačy pasiarod praśpiekta Pieramožcaŭ. 

Kuźmič pryjechaŭ u Biełaruś u pačatku žniŭnia. Hałoŭnaj pryčynaj viartańnia na Radzimu Alaksiej nazyvaje nieabchodnaść zaviaršyć svoj tranzit — akcyju apošnich troch hadoŭ: «Niadaŭna vyvieŭ movu svajho mastactva, heta SLAG art, ci ŠŁAK-art. Rasšyfroŭvajecca jak Self, life, action, game, art, to-bok ja biaru abstaviny ŭłasnaha žyćcia i ź ich rablu mastactva ŭ vyhladzie hulni. 

Zadumaŭ heta, kali skłalisia takija abstaviny, što ja źjechaŭ ź Biełarusi. Moj tranzit pačaŭsia 9 žniŭnia 2020-ha, kali ja vyjšaŭ z doma rabić akcyju na dzień vybaraŭ. Dalej mianie zatrymali, pabili, mastactva AMAPa adbiłasia na maim zadzie, i hety zad ja pavioz dalej pa Jeŭropie. Ciaham troch hadoŭ znachodziŭsia ŭ tranzitnym stanie, nidzie nie spyniaŭsia. A ciapier zrazumieŭ, što pryjšoŭ čas skančvać hetuju hulniu i viartacca ŭ Biełaruś, pradstavić tuju mietamarfozu, jakaja adbyłasia za hetyja try hady». 

Fota: archiŭ Alaksieja Kuźmiča

Biełarus śćviardžaje, što nie jechaŭ dachaty, kab razabracca z dakumientami. Ale kali byŭ u Biełarusi, vyrašyŭ zrabić pašpart i paśviedčańnie kiroŭcy. Płanavaŭ iści nazad u Jeŭropu nielehalnym šlacham, ale ŭ vyniku zładziŭ sabie dakumienty.

I ŭ krainu, i nazad Kuźmič jechaŭ praz Rasiju. Kaža, što pastajanna bačyć naviny pra zatrymańni biełarusaŭ na polskaj i litoŭskaj miažach, i nie razumieje, čamu ludzi zajazdžajuć u Biełaruś takim čynam. Mastak dapuskaje, što heta jaho i zaścierahło: «Całkam mahčyma, što złaviŭ niejki bah sistemy. Tamu i zrabiŭ u krainie dakumienty, što nie adzvaniŭsia ni pa jakoj bazie, kali zajazdžaŭ u Biełaruś, bo pa sutnaści i nie zajazdžaŭ u jaje». 

U Biełarusi Kuźmič pravioŭ dva miesiacy. Raskazvaje, što ŭ jaho vypadku hety čas prajšoŭ biespakojna: «Kožny dzień žyvieš z dumkaj, što ciabie mohuć pryniać. Doma i ŭ hramadskich miescach ja nie źjaŭlaŭsia, praktyčna ni z kim nie bačyŭsia, nie karystaŭsia telefonam i staraŭsia nie traplać na kamiery. Žyŭ na pryrodzie, tam vielmi dobra, možna rassłabicca.

U cełym rady, što pabyvaŭ tam i, asnoŭnaje, zrabiŭ mastactva. Pierapracavaŭ hetuju maju trochhadovuju situacyju ŭ art, skončyŭ svoj tranzit, pastaviŭ u im kropku. Ź jaho pačynajecca novy etap majho žyćcia i mastactva. Jakim jon budzie, pakul kazać nie mahu».

Svaje pieršyja ŭražańni ad viartańnia ŭ krainu Alaksiej apisvaje słovami «usio spakojna, cicha, pavolna i zanadta čysta». A jašče tłumačyć, što mieŭ adčuvańnie, byccam trapiŭ u inšuju realnaść, ujaŭlaŭ ciapierašniuju Biełaruś nie tak.

«Tyja, chto tam žyvie, nie asabliva napružvajucca pa situacyi, jakaja była ŭ 2020-m. Viadoma, jany ŭsie pra jaje havorać i pamiatajuć pra jaje, trymajuć jaje niedzie na bekhraundzie, abmiarkoŭvajuć na kuchni i ŭ kułuarach, ale kali niechta pačynaje hutaryć pra heta zanadta hučna, astatnija jaho abryvajuć i starajucca pieravieści temu. Bo niemahčyma pastajanna ŭ hetym žyć, čałaviek choča pieraviarnuć staronku i iści dalej zajmacca svaim žyćciom, nie žyć minułym.

Važnyja dla nas, emihrantaŭ, temy, pra jakija my čytajem u ŚMI i jakija abmiarkoŭvajem pamiž saboj, nie nadta važnyja dla tych ludziej, jakija znachodziacca ciapier unutry Biełarusi», — razvažaje Kuźmič.

Mastak pryznaje, što za čas svajho tranzitu prytamiŭsia. Jon prydumaŭ sabie praviły akcyi, ale ich vykonvać akazałasia składana. Ludzi schilnyja šukać kamfortu i žadać niedzie kinuć jakar, ale Kuźmič žyŭ z adnym zaplečnikam, pastajanna pierasoŭvaŭsia ź miesca na miesca biez dazvołaŭ na žycharstva, padatkovych numaraŭ i rehistracyj. Adpaviedna byŭ pazbaŭleny peŭnych harantyj, mahčymych dla čałavieka ź lehalnym statusam.

Čamu viarnuŭsia mienavita praz try hady adsutnaści? «Try — sakralnaja ličba praktyčna va ŭsich kulturach, u pryvatnaści ŭ chryścijanstvie. Dy i prosta nadyšoŭ čas viartacca, pa maich adčuvańniach. U Jeŭropie ja akazaŭsia nielehałam — žyŭ vosiem miesiacaŭ bieź vizy, dy i pašpart moj byŭ praterminavany pa miascovych zakonach, jamu było ŭžo bolš za dziesiać hadoŭ.

Mianie pačało napružvać, što ja nie mahu narmalna pierasoŭvacca, što ludzi mianie curajucca — maŭlaŭ, ich mohuć pasadzić u niejkuju jeŭrapiejskuju turmu, kali ja ŭ ich pažyvu z maim nielehalnym statusam. Abstaviny tak składvalisia, byccam mianie prastora padšturchoŭvała da zaviaršeńnia tranzitu. I ja prosta pajechaŭ u Biełaruś, pajechaŭ biez supierpłana zrabić dakumienty. Chacieŭ viarnucca na tuju ž kropku, adkul pačaŭ, kab zaviaršyŭsia moj tranzit. I tak skłalisia abstaviny, što ja jašče i zrabiŭ dakumienty».

Ciapier biełarus znachodzicca ŭ Vilni, a dalej trymaje šlach u Francyju — «rabić novaje mastactva», jak jon kaža. Alaksiej raskazvaje, što jamu było vielmi ciažka supraćstajać infarmacyjnamu vakuumu ŭ dačynieńni navin ź Biełarusi: «Zdavałasia, što tam niejkaje piekła. I heta vielmi subjektyŭnaja situacyja, bo dla niekatorych ludziej tam sapraŭdy piekła, ale heta nie značyć, što tam tak dla ŭsich. 

Kankretna dla mianie, hledziačy pa zroblenym u 2020-m, tam taksama musiła być piekła, ale ŭ vyniku hetaja situacyja akazałasia dla mianie rajem. Kali čytaješ ŚMI, jakija siadziać tut [za miažoj], zdajecca, što tam prosta niejki žach. Moža, jano tak i jość dla niekatorych ludziej, ale heta ŭsio randomna: kamuści šancuje, kamuści — nie». 

Niachaj kožny žyvie ŭ adpaviednaści sa svaim rozumam, padsumoŭvaje Kuźmič. A my nahadajem maksimalna suvymiarać ryzyki, kali vy žadajecie naviedać Biełaruś.

U 2019-m hodzie vystava Alaksieja Kuźmiča ŭ Minsku trapiła pad cenzuru. Tady mastak pryniaŭ vijahru i pryjšoŭ na imprezu z šyldaj Minkultury, što prykryvała jaho hienitalii. 9 žniŭnia 2020-ha hoda Kuźmič pryjšoŭ na vybarčy ŭčastak u nabiedranaj paviazcy i ź biuleteniem, na jakim byŭ namalavany faličny simvał, uviečary taho ž dnia jon paŭtaryŭ hetuju akcyju na pratestach. Byŭ zatrymany i źbity, dalej byŭ vymušany źjechać z krainy.

Mastaka Alaksieja Kuźmiča, jaki sprabavaŭ zaleźci ŭ Jelisiejski pałac, adpuścili

Z Russia zrabiŭ Belorussia. Mastak Alaksiej Kuźmič zładziŭ novuju dziorzkuju akcyju VIDEA

Biełaruskija mastaki źjechali ŭ Bierlin paśla vybaraŭ. Spadziavalisia pažyć biaspłatna — rezidencyja skazała adpracoŭvać

47

14

12

5

3

15

Viera Biełacarkoŭskaja

Chočaš padzialicca važnaj infarmacyjaj ananimna i kanfidencyjna? Pišycie redaktaru «Našaj Nivy» ŭ TH